Οι περισσότεροι από μας μεγαλώσαμε σε κοινωνίες στις οποίες η αντίληψη από τις οικογένειες περί σχέσεων κατέληγαν όλες σε ένα συμπέρασμα. Να βρούμε το άλλο μας μισό, τον άνθρωπο που θα περάσουμε μαζί του το υπόλοιπο της ζωής μας και φυσικά η σχέση μας θα κρατήσει “ΓΙΑ ΠΑΝΤΑ”. Σε ένα μεγάλο ποσοστό των περισσότερων από μας αυτό το “για πάντα” μας στοίχειωνε ακόμη κι όταν τίποτε δεν πήγαινε καλά με τις σχέσεις. Πόσοι παραμείναμε, πόσοι κάναμε την επανάστασή μας και πόσοι σκεφτήκαμε πως τελικά το “για πάντα” ήταν μια μπαρούφα και ‘μεις έρμαια μιας κοινωνίας γεμάτης στερεότυπα που δύσκολα απαλλάσσει από αυτά.
Στην πραγματικότητα η εξάρτηση της προσωπικής μας ευτυχίας μέσα στη σχέση δεν έχει να κάνει με την αποκλειστικότητα. Μελέτη που δημοσιεύθηκε στο Journal of Sex Research υποστηρίζει ακριβώς αυτό. Οι ερευνητές αναλύοντας ένα δείγμα 24.000 ατόμων παγκοσμίως δε διαπίστωσαν καμία διαφορά στην αντιστοιχία της ευτυχίας μεταξύ μονογαμικών και μη μονογαμικών σχέσεων, σε όλα τα είδη των φύλων.
Ορίζοντας τη μονογαμία ως μια μορφή δυαδικής σχέσης στην οποία ένα άτομο έχει μόνο έναν σύντροφο κατά τη διάρκεια της ζωής του ή εναλλακτικά έναν σύντροφο κάθε φορά, καταλαβαίνουμε πως ο κανόνας μεταβάλλεται. Το μοντέλο σχέσης μεταξύ ενός άνδρα και μιας γυναίκας που συναντιούνται, ερωτεύονται, παντρεύονται, τεκνοποιούν, αρνούνται σ#ξουαλικές επαφές ή ρομαντικές σχέσεις με οποιουσδήποτε άλλους εκτός των συζύγων τους και ζουν ευτυχισμένοι για πάντα, έχει καταρρεύσει.
Πριν βγάλετε το συμπέρασμα και με χαρακτηρίσετε κυνική να διευκρινίσω πως δεν προσπαθώ να συκοφαντήσω τη μονογαμία. Ήμουν από τις ελάχιστες εξαιρέσεις που πίστευα στις αδερφές ψυχές και στην αγάπη, θεωρώντας τον εαυτό μου απόλυτα ρομαντική. Με τα χρόνια υιοθέτησα μια πραγματικότητα που αντιλαμβάνομαι γύρω μου και δυστυχώς πολλοί κλείνουν τα μάτια. Ερωτήσεις του τύπου “Έμαθα πως ο σύντροφός μου με έχει απατήσει. Να μείνω ή να φύγω; Μπορούμε να το διορθώσουμε;” ή “ανακάλυψα πως το ταίρι μου συνομιλεί μέσω social με ένα άλλο άτομο. Είναι αυτό εξωσυζυγική σχέση;” ή ακόμη πιο δύσκολο “είμαστε παντρεμένοι αρκετά χρόνια αλλά δεν έχουμε καμία σ#ξουαλική επαφή. Τι να κάνω;” καταρρίπτουν το μοντέλο της επιτυχίας της μονογαμίας. Ζούμε κρύβοντας καταστάσεις που, παρά το γεγονός πως όλα είναι ορατά μπροστά μας, κλείνουμε τα μάτια μας.
Σε συνέχεια των ερευνών μόνο ένα 3 έως 5% των ειδών του πλανήτη εφαρμόζουν κάποια μορφή μονογαμίας και ακόμη και σε αυτά που φαίνεται να την εφαρμόζουν διακρίνονται λάθη. Σύμφωνα με το Ινστιτούτο Οικογενειακών Σπουδών πριν από τον Δυτικό Ιμπεριαλισμό το 83% των κοινωνιών ήταν πολυγαμικές, καθώς υπήρχε η αντίληψη πως ήταν ο καλύτερος τρόπος για τους άντρες να διαδώσουν τα γονίδιά τους σε όσο το δυνατόν περισσότερους απογόνους. Με την πάροδο των χρόνων υπήρξε η στροφή στη μονογαμία καθώς το μοντέλο της διγονικής φροντίδας για τα παιδιά απέκτησε έδαφος. Δεν αφορούσε όμως την αγάπη μεταξύ των συντρόφων, αλλά έμοιαζε με ιδιοκτησία ή συναίνεση από την κοινωνική τάξη.
Μετά το κύμα του Διαφωτισμού η ιδέα της ευτυχίας εμφάνισε τη μονογαμία για τους σκοπούς της απόλυτης αγάπης και ενός ρομαντισμού που έζησε αρκετά αλλά… Η καθηγήτρια ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν Terri Conley θέτει ένα πολύ απλό αλλά γεμάτο νόημα ερώτημα προς όλους μας: “Αν είμαστε προγραμματισμένοι να είμαστε μονογαμικοί, γιατί πρέπει να θέτουμε όλους αυτούς τους περιορισμούς στους ανθρώπους για να μην απιστούν;”. Όταν γνωρίζουμε κάποιους και θέλουμε να βγαίνουμε μονογαμικά, όλοι μα όλοι κάνουμε την κουβέντα της “αποκλειστικότητας”. Συζητάμε για αφοσίωση, πίστη και αποκλειστικότητα. Δε θα χρειαζόταν να πούμε τίποτα από όλα αυτά αν η μονογαμία ήταν ένα φυσικό φαινόμενο, μια πραγματικότητα. Η ζήλια, η απιστία και το διαζύγιο πληθαίνουν όσο έντονη είναι η προσδοκία μας για μονογαμία.
Η ιδέα μιας ζωής με αποκλειστικά μονογαμικές σχέσεις φέρνει φόβο κι άγχος. Γιατί τότε, όλοι αποζητάμε μονογαμικές σχέσεις; Αυτό είναι το ζητούμενό μας; Η μονογαμία είναι δύσκολη και δεν είμαστε βιολογικά φτιαγμένοι να ανταπεξέλθουμε. Παρά τις επιθυμίες και τα όνειρά μας να μας αγαπούν και να ζούμε ρομαντικές σχέσεις για πάντα, οι φυσικές παρορμήσεις, οι σ#ξουαλικές μας ανησυχίες και οι ανάγκες να ζούμε ευτυχισμένες ζωές διαφορετικές από τα πρότυπα που έχουμε μάθει είναι ισχυρότερες από τη μονογαμία.
Δικαίωμα του καθενός είναι η επιλογή της σχέσης που στο τέλος θα κληθεί να υπερασπιστεί. Είτε είναι μονογαμική, είτε πολυσυντροφική ή σ#ξουαλικά ανοιχτή. Ο πιο σημαντικός παράγοντας όμως είναι η ειλικρίνεια και η τιμιότητα στη σχέση. Ο γάμος είναι μια επιλογή. Το να μοιράζεστε χρόνο, εμπειρίες με άλλα άτομα είναι κι αυτό μια επιλογή. Όλοι έχουμε πρόσβαση σε συντρόφους γύρω μας καθώς υπάρχει μεγάλη αφθονία σ’ αυτό. Όταν βρίσκεστε σε μια δεσμευμένη σχέση όμως το πιο σημαντικό που οφείλετε να κάνετε για να διατηρήσετε τη σχέση σας είναι να θέσετε όρια και να είστε ειλικρινείς, πριν χρειαστεί να παραβιάσετε τη σχέση σας. Μη χειραγωγείτε ή λέτε σκόπιμα ψέματα. Μην εκμεταλλεύεστε εν γνώσει σας την εμπιστοσύνη των συντρόφων σας. Η πραγματική απειλή δεν προέρχεται απ’ έξω αλλά από την αδυναμία μας να τηρήσουμε με ειλικρίνεια τις συμφωνίες της σχέσης.
Ζείτε και μεγαλώνετε μαζί και αυτό μπορεί να αλλάξει. Ίσως χρειαστεί να αναθεωρήσετε τις σχέσεις σας και αν καταλήξετε πως το να είστε ειλικρινείς αυξάνει την πιθανότητα να χωρίσετε, να το κάνετε με σεβασμό και αγάπη και όχι με δυσαρέσκεια. Κάποια στιγμή η αλήθεια βγαίνει στο φως. Σκεφτείτε πώς θα αντιμετωπίσετε τις αλήθειες σας από πριν και πορευτείτε έχοντας στο μυαλό σας τις προσωπικές σας ευτυχίες, είτε μέσα σε μια πραγματικά μονογαμική σχέση, είτε εκτός αυτής.
Συντάκτης: Ταρασία Γεωργιάδου
