Η Σαντορίνη καταστράφηκε. Το ηφαίστειο ξύπνησε, οι τουρίστες τρέχουν πανικόβλητοι, οι Κυκλάδες δε θα είναι ποτέ ξανά ίδιες. Εκτός, φυσικά, αν ζεις στην πραγματικότητα, όπου τίποτα από αυτά δε συνέβη.
Κι όμως, ένα βίντεο με εικόνες καταστροφής, φτιαγμένο με τεχνητή νοημοσύνη, έγινε viral στο TikTok, με εκατοντάδες χιλιάδες χρήστες να το αναπαράγουν, τρομοκρατώντας τον κόσμο. Γιατί να το φτιάξει κάποιος; Γιατί οι αλγόριθμοι αγαπούν τις κρίσεις και ο πανικός φέρνει views. Και γιατί η αλήθεια δεν έχει την ίδια δύναμη με μια καλογυρισμένη αποκάλυψη CGI.
Αν πιστέψουμε τους συνωμοσιολόγους, το βίντεο δημιουργήθηκε από «τους Τούρκους για να πλήξουν τον τουρισμό». Ποιος το επιβεβαίωσε αυτό; Κανείς. Χρειάζεται επιβεβαίωση; Όχι, αν αρκετοί το πουν αρκετές φορές. Σύμφωνα με αναφορές, λοιπόν, ή για την ακρίβεια, σύμφωνα με φήμες χωρίς καμία υπόσταση, τα βίντεο αυτά έχουν διαμοιραστεί από διάφορους λογαριασμούς, μερικοί από τους οποίους φέρονται να είναι τουρκικοί, με σκοπό να πλήξουν την τουριστική εικόνα της Σαντορίνης. Και η τρέλα καλά κρατεί.
@doomsday.live NO WAY BACK! Santorini Supervolcano Wipes Out the Mediterranean! 😱🌋 #apocalypse #santorini #supervolcano #greece #europe ♬ original sound – 🔥DOOMSDAY LIVE🔥
Fake news: Απλώνονται σε χρόνο dt, θέλει αιώνες να διαψευστούν
ύμφωνα με μελέτη του ΜΙΤ, μια ψεύτικη ιστορία εξαπλώνεται έξι φορές πιο γρήγορα από μια αληθινή. Αν το καλοσκεφτείς, έχει λογική. Το σοκ, το μυστήριο και η συνομωσιολογία πουλάνε πολύ περισσότερο από την απλή, βαρετή αλήθεια. Έτσι, όταν ένα deepfake βίντεο σκάει στο feed σου, δεν θα σε σταματήσει κανένας fact-checker. Κυρίως επειδή ο Μαρκ Ζούκερμπεργκ αποφάσισε να καταργήσει τους περισσότερους από αυτούς. Στο μεταξύ, ο Μασκ περιμένει από τους χρήστες να κάνουν το fact-checking με τα Community Notes του Χ (πρώην Twitter), ενώ το TikTok απλά σερβίρει ό,τι του φαίνεται ενδιαφέρον.
Και μετά απορούμε γιατί τα fake news είναι πανδημία. Το αποτέλεσμα; Ένας ψηφιακός μεσαίωνας όπου η πληροφορία είναι ελεύθερη, αλλά η αλήθεια προαιρετική.
@islamicvibes.b #creatorsearchinsights please pray for this beautiful island. 200 earthquake hits greek island in 48 hours. Emergency declared in Santorini island after quakes #island #santorini #greece #earthquakes #volcano #greeceisland #santoriniisland #earthquake ♬ original sound – Vibes🇬🇧
@islamicvibes.b #creatorsearchinsights volcanic eruption is Santorini island Greece due to with more then 200 earthquake are recorded there 5.3 scale and more almost all people are moved from there to save places #santorini #island #greece #earthquake #volcano #greeceisland #santoriniisland #updatetoday #news ♬ original sound – Vibes🇬🇧
Η λύση; Σκέψου, ρώτα, έλεγξε
Ο καθηγητής Σταμάτης Πουλακιδάκος προειδοποιεί ότι χωρίς εκπαίδευση των πολιτών, δεν υπάρχει ελπίδα. Αν δε μάθουμε να ξεχωρίζουμε το αληθινό από το ψεύτικο, τότε απλά θα συνεχίσουμε να ζούμε σε έναν κόσμο όπου μια αναπαραγωγή στο TikTok έχει μεγαλύτερη βαρύτητα από μια επιστημονική μελέτη.
Η εποχή που οι εφημερίδες έκαναν την έρευνα και μας έδιναν την πληροφορία έχει περάσει. Σήμερα, ο καθένας είναι υπεύθυνος για το τι πιστεύει και τι διαδίδει. Οπότε την επόμενη φορά που θα δεις τη Σαντορίνη να εκρήγνυται στο feed σου, κάνε ένα μικρό διάλειμμα πριν το share:
- Ποιος το δημοσίευσε;
- Υπάρχουν άλλες πηγές που το επιβεβαιώνουν;
- Μήπως είναι ένα ακόμη βίντεο για clicks και πανικό;
Μέχρι να γίνουν όλα αυτά κομμάτι της εκπαίδευσής μας, το μόνο που μπορούμε να κάνουμε είναι να είμαστε δύσπιστοι. Και να θυμόμαστε: Αν κάτι φαίνεται εξωφρενικά δραματικό… μάλλον είναι εξωφρενικά ψεύτικο.
