Ζούμε στην εποχή που όλα γύρω μας συμβαίνουν γρήγορα, σχεδόν αστραπιαία: γρήγορη μόδα, γρήγορο φαγητό, γρήγορη ενημέρωση, γρήγορη μουσική. Απ’ όλο αυτό δε θα μπορούσε να εξαιρεθεί ο τομέας των σχέσεων. Γρήγορες γνωριμίες, γρήγορες σχέσεις, γρήγοροι χωρισμοί. Και κάπως έτσι, σ’ αυτό το πλαίσιο γνωρίσαμε και τον όρο cookie jarring.
Αναλύοντας τη φράση, θα λέγαμε ότι κυριολεκτικά είναι η επιλογή μέσα από ένα γυάλινο κουτί γεμάτο με μπισκότα. Εν πρώτοις, ακούγεται ευχάριστο, διασκεδαστικό ακόμα κι ενδιαφέρον. Μπορεί η έμπρακτη εφαρμογή του στις σχέσεις να σημαίνει κάτι αρνητικό; Σχετικά σύγχρονος όρος, εισήλθε ως ορολογία το 2019 για να παρουσιάσει ένα φαινόμενο της εποχής που έχει να κάνει με την επιθυμία κάποιου να δημιουργεί σχέσεις με διάφορα άτομα, για να έχει καβάτζα σε περίπτωση που κάποια δε λειτουργήσει. Περιγράφει τα άτομα που αναζητούν μια «καινούργια» σχέση, μια άλλη σχέση από αυτήν στην οποία βρίσκονται, για να έχουν πολλές επιλογές.
Είναι στ’ αλήθεια αρνητικό; Ο δικηγόρος του διαβόλου θα απαντήσει διπλωματικά ότι δεν είναι καθόλου κακό, αφού ο καθένας δικαιούται να διερευνά τις επιλογές του και να καταλήγει στην πιο καλή γι’ αυτόν, σ’ αυτήν που του ταιριάζει περισσότερο. Καθόλου αρνητικό, τουναντίον υγιές κι επιδιωκόμενο. Φτάνει, κι αυτή είναι η σημαντικότερη συνθήκη και προϋπόθεση, να το ξέρει κι η άλλη πλευρά, να είναι ενήμερη κι, ιδανικά, σύμφωνη. Διότι, σε μια σχέση, φιλική, κοινωνική, επαγγελματική, ερωτική, είναι απαραίτητη η αμοιβαιότητα. Το να είσαι η εφεδρική επιλογή, ενώ εσύ αποζητάς ουσιαστική αποκλειστικότητα, συνιστά πρόβλημα εξ αρχής στη σχέση.
Βασικότερη αιτία που οδηγεί στο cookie jarring είναι ο φόβος να μείνουμε μόνοι μας, ο φόβος της μοναξιάς. Ισχύει ότι ο φόβος είναι ένα από τα πιο δυνατά συναισθήματα, λειτουργεί πολλές φορές ανασταλτικά για τον άνθρωπο, είναι τροχοπέδη σε αποφάσεις, αλλαγές, οτιδήποτε καινούργιο. Και μέσω και λόγω του φόβου, το άτομο δημιουργεί την ψευδαίσθηση στ@ν άλλ@ν για μοναδικότητα, αποκλειστικότητα, ουσιαστική σχέση. Συνεχίζει να ψάχνεται, να γνωρίζει, να φλερτάρει, να βγαίνει ραντεβού, να δίνει υποσχέσεις. Ψυχολόγοι, κοινωνιολόγοι, ερευνητές έχουν συνδέσει αυτό το φαινόμενο με χειραγώγηση, τη συναισθηματική εκμετάλλευση για να επηρεάσει, να ελέγξει και να έχει εξουσία στον άλλον.
Θα ακουστεί κοινότυπο και κλισέ, αλλά συνήθως τέτοιες συμπεριφορές προκύπτουν από παιδικά, άλυτα τραύματα, που σχετίζονται με ανασφάλεια, απώλεια εμπιστοσύνης, εγκατάλειψη, έλλειμμα αγάπης και το άτομο δεν τα έχει αντιμετωπίσει σωστά ή και καθόλου στην ενήλικη κι ώριμη φάση της ζωής του. Μόνο που με αυτή τη συμπεριφορά, πληγώνονται άνθρωποι εκ νέου, ενδεχομένως κι ανεπανόρθωτα.
Η εύλογη απορία που προκύπτει είναι η εξής: πώς θα καταλάβω ότι είμαι θύμα του cookie jarring; Πώς θα το προλάβω; Πώς θα το σταματήσω πριν δεθώ, πριν πληγωθώ; Όπως συμβαίνει τις πιο πολλές φορές σε τέτοιες περιπτώσεις, τα σημάδια είναι εκεί, εμείς αρνούμαστε να τα δούμε, εμείς εθελοτυφλούμε. Το συνεχώς αθόρυβο τηλέφωνο (το ξέχασα βρε αγάπη, είχαμε συνάντηση το απόγευμα), η άρνηση να μιλήσει για το πρόγραμμά τ@ (δεν ξέρω τι θα κάνω αύριο, μπορεί να κατέβει ο Μάνος από τη Θήβα να πάμε να δούμε αγώνες ξιφασκίας και την άλλη εβδομάδα ν’ ανέβω εγώ), οι ανύπαρκτες κοινές έξοδοι (έλα βρε μωράκι, δεν έχει πιο πολλή πλάκα να βγαίνουμε μόνοι μας;), η χαμηλή φωνή όταν μιλά στο τηλέφωνο μπροστά σου (η μαμά ήταν, μιλούσα χαμηλόφωνα γιατί μου έλεγε για τη θεία Σούλα στο χωριό), όλα τα σημάδια μιλάνε, μιλάνε εκκωφαντικά και με αδιάσειστα στοιχεία.
Αν, λοιπόν, εντοπίζεις κάτι ή όλα από αυτά, οι επιλογές είναι δύο. Τρεις βασικά, αλλά οι δύο θα εξασφαλίσουν την ψυχική και συναισθηματική σου υγεία, μακροπρόθεσμα και μόνιμα. Είτε θα κάνεις την άβολη συζήτηση που μπορεί να σε φέρει απέναντι και να σου αποκαλύψει τη σκληρή κι ανεπιθύμητη αλήθεια (και τότε αποφασίζεις πώς θα το διαχειριστείς) είτε θα φύγεις από αυτή τη σχέση. Με την τρίτη επιλογή, ελπίζεις, ευελπιστείς και προσδοκάς ότι θα διαλέξει εσένα, θα εκτιμήσει όσα προσέφερες, όσα έδωσες, όσα μοιραστήκατε.
Με την τόσο ριζική αλλαγή στη φύση και ποιότητα των ανθρωπίνων σχέσεων, οι ερωτικές δε θα μπορούσαν να αποτελέσουν εξαίρεση. Το cookie jarring αντικατοπτρίζει πλήρως την ευκολία και την ταχύτητα της σημερινής ζωής που στέκεται στην επιφάνεια και δίνει σημασία μόνο στην εικόνα. Αν είσαι θύμα του και δεν το θέλεις, επιβάλλεται να το εντοπίσεις, να το αντιμετωπίσεις και να το αποβάλεις. Με αυτή τη σειρά.
Συντάκτης: Χριστιάνα Δεμέναγα
Επιμέλεια κειμένου: Γιοβάννα Κοντονικολάου
Επιμέλεια κειμένου: Γιοβάννα Κοντονικολάου
