Η άσχημη θετή αδελφή (The Ugly Stepsister, 2025) είναι μια disturbing, body horror εκδοχή του παραμυθιού της Σταχτοπούτας, με πρωταγωνίστρια τη μία από τις δύο αδελφές της.
Πάμε τώρα να εξηγήσουμε: η ταινία είναι “ενοχλητική” γιατί επιλέγει να αποτυπώσει με ακραίο τρόπο αυτό που θέλει να μεταφέρει. Ο όρος body horror περιγράφει τις ταινίες που προβάλλουν ψυχολογική και σωματική β1α στο ανθρώπινο σώμα.
Η ιστορία είναι γνωστή: η όμορφη αλλά άτυχη πριγκίπισσα, μετά από πολλά εμπόδια και δυσκολίες, καταφέρνει να βρει αγάπη και σωτηρία στο πρόσωπο του όμορφου πρίγκιπα. Σε αυτή την ταινία όμως, η ιστορία της Σταχτοπούτας είναι δευτερεύουσα και στο προσκήνιο βρίσκεται η μεγάλη και λίγο ασχημούλα θετή αδελφή της, που προσπαθεί πάση θυσία να βρει την αγάπη (και τα λεφτά) και να ζήσει το δικό της παραμύθι. Όλο το ζουμί βρίσκεται στη φράση πάση θυσία. Μέχρι πού είναι διατεθειμένη να φτάσει προκειμένου να πετύχει τον σκοπό της;
Ευτυχώς για εκείνη, στο πλευρό της βρίσκεται η “υποστηρικτική” μητέρα της, που σε κάθε ευκαιρία της υπενθυμίζει τον στόχο. Και το ταξίδι της μεταμόρφωσης αρχίζει, ξεκινώντας με τη μύτη του κοριτσιού και ολοκληρώνοντας το makeover με το πόδι της που πρέπει οπωσδήποτε να χωρέσει στο γοβάκι.
Δε θα σταθούμε πουθενά αλλού στην ταινία. Το μόνο που θα επαναλάβω είναι το είδος και τον τρόπο που εξυπηρετεί τον σκοπό της. DISTURBING BODY HORROR MOVIE.
Περνάει το μήνυμα; Περνάει.
Μπορούσε να είναι λιγότερο β1αιη και ακραία; Σαφώς. Τότε όμως δε θα ήταν disturbing body horror movie.
Βλέποντας την ταινία, ένιωσα αποστροφή και χάρηκα που οι πρακτικές αυτές δεν εφαρμόζονται πια. Όσο περνούσε η ώρα όμως και συνέχιζα να το επεξεργάζομαι, διαπίστωσα πως όσα διαδραματίστηκαν στην οθόνη δεν απέχουν πολύ από την πραγματικότητα.
Το κορίτσι είχε τη “λάθος” μύτη. Πήγε σε έναν κατά κάποιον τρόπο ειδικό, της την έσπασε με κάτι βαρύ και, κατόπιν, με ένα μεταλλικό νάρθηκα η μύτη καλουπώθηκε “σωστά”. Στη συνέχεια θέλησε να βελτιώσει το βλέμμα της, και ο ίδιος “ειδικός” της πρότεινε εμφυτεύματα βλεφαρίδων που όμως δεν κολλούν πάνω στα βλέφαρα… ράβονται. Όσο για τα κιλά, κατάπιε έναν ζωντανό οργανισμό – ένα είδος σκουληκιού – που θα ζούσε μέσα της και θα έτρωγε ό,τι έτρωγε εκείνη, με αποτέλεσμα να χάνει κιλά χωρίς να στερείται τίποτα απ’ όσα της άρεσε να τρώει. Υπήρχε ένα ρίσκο να φάει και την ίδια, βέβαια, αλλά μπρος στα κάλλη, τι είναι ο πόνος;
«Συμβαίνουν αυτά στις μέρες μας;» σε ακούω να ρωτάς.
Συμβαίνουν. Αλλά πιο εκλεπτυσμένα και οπωσδήποτε με περισσότερες δικλείδες ασφαλείας. Το σπάσιμο της μύτης – και οποιαδήποτε άλλη επέμβαση – γίνεται σε αποστειρωμένο χώρο, με τα κατάλληλα εργαλεία, από το αρμόδιο εξειδικευμένο προσωπικό. Ομοίως, η επέκταση βλεφαρίδων γίνεται με μεγαλύτερη ασφάλεια, άνεση και σίγουρα πιο ανώδυνα. Η απώλεια βάρους επίσης έχει εκσυγχρονιστεί και υποστηρίζεται πλέον επιστημονικά. Αν και… συνεχίζουν να υπάρχουν “μαγικά σκουλήκια”. Μόνο που στις μέρες μας λέγονται χάπια, σκευάσματα και μηχανήματα που υπόσχονται ταχύτατα αποτελέσματα χωρίς κόπο.
Άρα, γιατί είναι μια ενοχλητική ταινία;
Επί της ουσίας, δεν έδειχνε τίποτα διαφορετικό από αυτό που συμβαίνει τώρα. Η ταινία ήταν εποχής, και τα διαθέσιμα μέσα για τη μεταμόρφωση του κοριτσιού βρίσκονταν σε πρώιμο στάδιο εξέλιξης.
Τώρα που όλα γίνονται με ασφάλεια και από εξειδικευμένους ανθρώπους, είναι οκ να συμβαίνει;
Ήταν απαραίτητη αυτή η προσέγγιση;
Μετά από πολλή σκέψη, θα πω ναι. Γιατί το αντικείμενο της ταινίας είναι σίγουρα κάτι που έχει απασχολήσει και άλλες ταινίες, βιβλία… Γενικώς έχει απασχολήσει τόσο τις τέχνες όσο και την κοινωνία και την επιστήμη.
Ωστόσο, το πρόβλημα εξακολουθεί να υφίσταται. Άρα μήπως όντως η προσέγγιση σοκ και δέος θα λειτουργούσε αποτελεσματικότερα;
Μου θύμισε λίγο την καμπάνια ευαισθητοποίησης για το κάπνισμα, όταν αποφασίστηκε να τοποθετηθούν εικόνες από τις συνέπειες του καπνίσματος σε κάθε πακέτο – ξέρεις, τα μαύρα πνευμόνια κλπ.
Το θέμα είναι πως μπορεί να υπάρξει ισορροπία σε αυτό το πολυπαραγοντικό φαινόμενο, τόσο σε ατομικό όσο και σε συλλογικό επίπεδο. Παλαιότερα, η τηλεόραση και τα περιοδικά μόδας ήταν αυτά που περιέγραφαν το «ιδανικό». Τώρα, με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και το διαδίκτυο, η διάδοση της πληροφορίας είναι ταχύτατη και προσβάσιμη από όλους – και κυρίως από νεαρά άτομα, που είναι και ο πιο ευάλωτος πληθυσμός σε αυτές τις περιπτώσεις.
Η νιότη, η απειρία, οι ορμόνες που παλεύουν να ισορροπήσουν και η δίψα του ανήκειν μπορεί να οδηγήσουν σε περίεργα μονοπάτια.
Είναι ωραίο να είσαι επιθυμητός, αρεστός – ακόμα και αν (ακραίο παράδειγμα) μοιάζεις τόσο με άλλα άτομα που προέβησαν σε ανάλογες “διορθώσεις”, που τελικά καταλήξατε λες και βγήκατε από την ίδια γραμμή παραγωγής.
Αντιστοίχως, ο αμείλικτος χρόνος που περνά και αφήνει τα σημάδια του είναι εξίσου σοβαρός παράγοντας κινδύνου για τέτοιες πρακτικές.
Αυτό πραγματεύεται η ταινία The Substance (2024), που ομοίως είναι body horror και διαδραματίζεται στο σήμερα.
(Αποφύγετε να τις δείτε back to back, όπως εγώ.)
Μετά από όλα αυτά, εγώ θα ρωτήσω:
«Μέχρι πού μπορεί να φτάσει ένα κορίτσι τη σήμερον ημέρα για να εναρμονιστεί με το κυρίαρχο πρότυπο ομορφιάς, ώστε να αποφύγει να υποστηρίξει τη μοναδικότητα του;»
Ό,τι κι αν σημαίνει αυτό.
Συντάκτης: Σοφία Τρέπα
Επιμέλεια κειμένου: Αγγελική Θεοχαρίδη
Επιμέλεια κειμένου: Αγγελική Θεοχαρίδη
