Γιατί -ακόμη- τόσοι πυροβολισμοί στις ΗΠΑ;

Το πρωί της Δευτέρας λίγο μετά τις δέκα, ένοπλος πραγματοποίησε επίθεση σε σχολείο που φοιτούσαν μικροί μαθητές στο Νάσβιλ της πολιτείας του Τενεσί. Ως αποτέλεσμα της επίθεσης, έχασαν τη ζωή τους τρία παιδιά ηλικίας εννέα ετών και τρεις εκπαιδευτικοί. Δυστυχώς, το περιστατικό αυτό δε μας προκαλεί έκπληξη. Μόνο το 2023, στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής πραγματοποιήθηκαν 131 μαζικές επιθέσεις σε σχολεία σύμφωνα με έρευνα του Gun Violence Archive. Στη λίστα αυτή συγκαταλέγονται επιθέσεις στις οποίες καταγράφονται τουλάχιστον 4 απώλειες χωρίς να συμπεριλαμβάνεται στον αριθμό αυτό ο θύτης.

Πλάνα από την επιχείρηση της αστυνομίας που έσπευσε στο σημείο προκειμένου να αφοπλίσει τον δράστη ραγίζουν καρδιές και μπορούν μόνο λίγο να μας κάνουν να αναλογιστούμε το δράμα που βίωσαν όσοι άνθρωποι βρέθηκαν στο σημείο κι είδαν τις ζωές τους να απειλούνται, κλείστηκαν σε ντουλάπες κι αποθήκες προκειμένου να σωθούν, σ’ ένα σχολείο το οποίο εξ ορισμού θεωρείται ένας τόπος χαράς, γνώσης και μάθησης.

Όπως έγινε γνωστό, ο θύτης ο οποίος ήταν 28 ετών είχε φοιτήσει στο παρελθόν στο σχολείο αυτό και σύμφωνα με ειδικούς, το περιστατικό αποδίδεται εν μέρει στην πικρία του που στο παρελθόν ήταν αναγκασμένος να φοιτά στο σχολείο αυτό. Η ερμηνεία αυτή, ωστόσο, και τα κίνητρα που τον οδήγησαν σε αυτή του την πράξη έχουν μικρή σημασία. Άλλωστε, σύμφωνα με σχέδια που βρέθηκαν στο σπίτι του, ο ίδιος έδρασε βάσει σχεδίου καθώς είχε χαρτογραφήσει το σχολείο και την περιοχή και σχεδίαζε την επίθεση για καιρό. Ωστόσο, ούτε αυτό έχει μεγάλη σημασία από τη στιγμή που όσο κι αν μοιάζει δυστοπικό κι αδιανόητο, τέτοιες επιθέσεις αποτελούν συχνό φαινόμενο στην Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής και παρά τα σχετικά πρωτόκολλα ασφαλείας κι αντιμετώπισης των φαινομένων που εφαρμόζουν τα σχολεία, η ασφάλεια θεωρείται ακόμη έννοια σχετική.

Εξάλλου, αυτό που μετράει περισσότερο από την αντιμετώπιση τέτοιων φαινομένων είναι η αποφυγή της εκδήλωσής τους. Το πρόβλημα ουσιαστικά στη χώρα που κάποτε θεωρούταν χώρα των ευκαιριών και του αμερικανικού ονείρου, είναι βαθιά ριζωμένο στην αμερικανική κοινωνία και τη στάση της νομοθεσίας απέναντι στην οπλοκατοχή. Σίγουρα η ιστορία της οπλοκατοχής και της διάθεσης των όπλων έχει μακρά ιστορία, ειδικά αν σκεφτεί κανείς πως στο παρελθόν επρόκειτο για μια αχανή χώρα την οποία ήταν δύσκολο κανείς να ελέγξει καταστάσεις και να εγγυηθεί την ασφάλεια. Οι άνθρωποι ένιωθαν την ανάγκη να προστατεύσουν οι ίδιοι τους εαυτούς τους και θεωρούσαν πως τα όπλα ήταν ένας τρόπος αυτοπροστασίας. Ωστόσο, τα χρόνια της άγριας δύσης έχουν παρέλθει αλλά το πρόβλημα είναι εξακολουθεί να είναι έντονο και να κοστίζει ανθρώπινες ζωές.

Το Τενεσί για παράδειγμα είναι μια πολιτεία στην οποία η οπλοκατοχή επιτρέπεται. Παρά τις εκκλήσεις του προέδρου Μπάιντεν για αναθεώρηση της σχετικής νομοθεσίας, όλα δείχνουν πως ακόμη ο δρόμος είναι μακρύς μέχρι τη στιγμή που δε θα είναι πια τόσο εύκολο να προμηθευτεί κανείς ένα ή και περισσότερα όπλα και να τα στρέψει εναντίον όποιου βρει μπροστά του πάνω σε μια κρίση. Η ένταση του προβλήματος είναι ακόμη πιο εμφανής αν σκεφτεί κανείς πως σύμφωνα με έρευνα του Gallup, 1 στους 3 Αμερικανούς είναι κάτοχοι όπλων παρά το γεγονός πως πάνω από τους μισούς δηλώνουν πως γνωρίζουν κάποιον άνθρωπο από το περιβάλλον τους που έχει δεχτεί πυροβολισμό. Οι περισσότεροι ισχυρίζονται πως έχουν όπλο στο σπίτι για την προσωπική κι οικογενειακή τους ασφάλεια, κάποιοι άλλοι γιατί το κυνήγι τους διασκεδάζει ή επειδή θεωρούν την ενασχόληση ένα ενδιαφέρον χόμπι.

Στις περιπτώσεις μαζικών πυροβολισμών, είναι δύσκολο να μη σκεφτεί τους λόγους που μπορεί να φέρνουν κάποιον στο σημείο να θέλει να βλάψει τους γύρω του, με την αποξένωση, τις παθογένειες της αμερικανικής κοινωνίας, τη μοναξιά και την απάνθρωπη και σκληρή ζωή στις μεγαλουπόλεις που έχουν γευτεί όλοι όσοι έχουν ζήσει σε αυτές να αποτελούν πολλές φορές το σημείο εκκίνησης τέτοιων φαινομένων. Επίσης, το φαινόμενο αυτό δε θα πρέπει στην Ευρώπη να μας φαίνεται σαν κάτι μακρινό που δε θα συμβεί ποτέ σ’ εμάς, ειδικά αν αναλογιστεί κανείς παρόμοιες επιθέσεις στη Νορβηγία, τη Γερμανία και την Αυστρία.

Σίγουρα υπάρχουν άνθρωποι ασταθείς που έχουν περάσει πολλά και θέλουν απλώς να βγουν εκεί έξω και να καταστρέψουν τα πάντα. Ωστόσο, είναι σημαντικό ένα σύγχρονο κράτος δικαίου να διασφαλίζει πως υπάρχουν δικλείδες ασφαλείας που θα τους εμποδίσουν να το κάνουν, με την πρόσβαση στα όπλα να μην αποτελεί επιλογή. Ας ελπίσουμε ακόμη, πως οι νεότερες γενιές που μεγαλώνουν γνωρίζοντας πως ένα τέτοιο περιστατικό υπάρχει περίπτωση να συμβεί κάποια στιγμή στη ζωή τους, θα χαράξουν έναν δρόμο διαφορετικό στον οποίο το να κατέχεις όπλο δε θεωρείται διασκέδαση ή αναφαίρετο δικαίωμα, αλλά ένας πολύ σοβαρός κίνδυνος που απειλεί την κοινωνική συνοχή και την ίδια τους τη ζωή.