Πανεπιστήμιο Οξφόρδης: Το να ξεκινάς δουλειά νωρίς είναι κόντρα στη βιολογία μας

Αν το σώμα σου χρειάζεται τουλάχιστον δύο καφέδες, ένα ντους-εξορκισμό και μια εσωτερική διαπραγμάτευση για να λειτουργήσει πριν τις 10 το πρωί, έχουμε καλά νέα: δε φταις εσύ. Σύμφωνα με έρευνες που παρουσίασε ο Dr. Paul Kelley από το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, το να ξεκινάς δουλειά νωρίς το πρωί πηγαίνει κόντρα στη βιολογία μας. Με απλά λόγια, το σώμα μας δεν είναι φτιαγμένο για να αποδίδει στο φουλ την ώρα που ακόμα αναρωτιέται «ποιος είμαι» και «γιατί είμαι εδώ».

Όπως ανέφερε ο Kelley σε ομιλία του στο British Science Festival, ζούμε σε μια κοινωνία μονίμως στερημένη από ύπνο. Και όχι, δε μιλάμε απλώς για το ότι νυστάζουμε λίγο στο γραφείο. Η χρόνια έλλειψη ύπνου επηρεάζει τη διάθεση, τη συγκέντρωση και την απόδοσή μας, δηλαδή όλα όσα προσποιούμαστε ότι έχουμε στις 9 το πρωί στο πρώτο meeting. Οι κιρκάδιοι ρυθμοί μας, το εσωτερικό μας ρολόι, απλώς δεν συγχρονίζονται με το κλασικό 9-5, ειδικά για όσους είναι κάτω των 55 ετών.

Το ίδιο ισχύει και για τα παιδιά. Μελέτες του Kelley δείχνουν ότι ένα παιδί 10 ετών δυσκολεύεται να συγκεντρωθεί σε μάθημα που ξεκινά πριν τις 8:30, ενώ οι καλύτερες μαθησιακές επιδόσεις εμφανίζονται γύρω στις 11 το πρωί. Μάλιστα, αν το σχολείο γινόταν το μεσημέρι, οι βαθμοί θα μπορούσαν να αυξηθούν έως και 10%. Όχι επειδή τα παιδιά θα διάβαζαν περισσότερο, αλλά επειδή θα ήταν… ξύπνια. Μια μικρή, αλλά σημαντική λεπτομέρεια.

Και φυσικά, δεν φταίνε μόνο τα σχολεία. Σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Sleep, ο βασικός λόγος που οι άνθρωποι θυσιάζουν τον ύπνο τους είναι η δουλειά. Όσοι κοιμούνται έξι ώρες ή λιγότερο, εργάζονται σχεδόν δύο ώρες παραπάνω την ημέρα. Κι όμως, για κάθε ώρα που η δουλειά ή το σχολείο ξεκινούσε αργότερα, οι άνθρωποι κέρδιζαν περίπου 20 λεπτά επιπλέον ύπνου. Μπορεί να μη φαίνεται πολύ, αλλά είναι η διαφορά ανάμεσα στο «καλημέρα» και στο «μη μου μιλάς».

Ας είμαστε ειλικρινείς: το πρόβλημα δεν είναι ότι δεν αγαπάμε τη δουλειά μας. Το πρόβλημα είναι ότι στις 8:45 το πρωί ο εγκέφαλός μας λειτουργεί σε demo version. Κι όμως, απαιτούμε από τον εαυτό μας να πάρει σοβαρές αποφάσεις, να είναι ευγενικός, παραγωγικός και –γιατί όχι– εμπνευσμένος. Είναι λίγο σαν να ζητάς από κάποιον να τρέξει μαραθώνιο μόλις ανοίξει τα μάτια του. Μπορεί να γίνει; Θεωρητικά ναι. Θα είναι τραυματικό; Σίγουρα.

Ίσως λοιπόν ήρθε η ώρα να παραδεχτούμε ότι το «πρωινό ωράριο» δεν είναι ένδειξη ανωτερότητας, αλλά συνήθειας. Κι ότι το να ξεκινάς τη μέρα σου μετά τις 10 δεν σημαίνει πως είσαι τεμπέλης — σημαίνει πως απλώς είσαι άνθρωπος. Μέχρι να αλλάξει κάτι, ας είμαστε λίγο πιο επιεικείς με τον εαυτό μας και λίγο λιγότερο απαιτητικοί πριν πιούμε τον πρώτο καφέ. Γιατί αν η επιστήμη λέει «ξεκινήστε αργότερα», εμείς λέμε… συμφωνούμε, πρώτα ύπνος.