11 παλιοί κινηματογράφοι της Θεσσαλονίκης για να νοσταλγήσουμε λιγάκι

Η Θεσσαλονίκη είναι μια πόλη κινηματογραφική εδώ και πολλές δεκαετίες. Οι πρώτες προβολές σε σινεμά πραγματοποιήθηκαν το 1897 στη Θεσσαλονίκη, στην μπιραρία «Η Τουρκία», υπάρχουν, βέβαια, φημολογίες ότι η πρώτη προβολή έγινε στο καφέ «Αλάντρα» αλλά η επικρατέστερη εκδοχή είναι η πρώτη. Από τότε, ο παλμός της τέχνης και συγκεκριμένα του κινηματογράφου καλά κρατεί, με το διεθνώς γνωστό Φεστιβάλ Κινηματογράφου και το μικρότερο αδερφάκι του το Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ να δίνουν τη δική του νότα. Ας δούμε όμως ποιοι είναι οι ιστορικοί κινηματογράφοι της Θεσσαλονίκης κι ας θυμηθούμε παλιές, καλές εποχές.

Τα Ολύμπια

Τα Ολύμπια βρισκόταν στην παραλιακή οδό ανάμεσα στην Πλατεία Ελευθερίας και το ξενοδοχείο Σπλέντιτ, ήδη από το 1903. Πρόκειται για την πρώτη κινηματογραφική αίθουσα στα Βαλκάνια, με δεδομένο ότι στην Κωνσταντινούπολη ο κινηματογράφος απόκτησε μόνιμη στέγη μόλις το 1907, ενώ στην Αθήνα το 1908. Το 1913 αποκτά τη θερινή του μορφή, παράπλευρα του ξενοδοχείου Σπλέντιτ.

Ο κήπος του Λευκού Πύργου

Το 1905 ο Κωνσταντίνος Ρώμπαπα εκμισθώνει τον κήπο του Λευκού Πύργου κι αρχίζει η λειτουργία του ως πολυχώρος αναψυχής που περιλαμβάνει κινηματογράφο, καφενείο κι εστιατόριο.

Σινεμά Πατέ

Το σινεμά του Αρόν Κοέν δημιουργήθηκε το 1911, στην παραλιακή οδό. Ήταν ο πρώτος μεγάλος κινηματογράφος της Θεσσαλονίκης. Τα επόμενα χρόνια από τη δημιουργία του, είχε το προνόμιο να προβάλει ταινίες της γαλλικής εταιρείας «Πατέ» που μέχρι τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο κυριαρχεί στην παγκόσμια κινηματογραφική αγορά.

Ο κινηματογράφος είχε πρώτη και δεύτερη θέση, έγχρωμες ταινίες, κωμωδίες και δράματα, ενώ στις πρωινές προβολές κυριαρχούσαν τα παιδικά έργα. Το καλοκαίρι του 1912 λειτουργούν δύο, ο χειμερινός κι ο θερινός στην οδό Πύργων. Για να φανεί ανταγωνιστικός προς τον Κήπο του Λευκού Πύργου, ο θερινός «Πατέ» προσθέτει ζυθοπωλείο κι ορχήστρα.

Το σπλέντιτ – Ίλιον

Αρχικά με το όνομα σπλεντιτ κι έπειτα Ίλιον, βρισκόταν στη γωνία της οδού Λαγκάδα με την πλατεία Βαρδαρίου. Έπαιζε κυρίως έργα με καουμπόηδες και μακροσκελή ψευδοϊστορικά ιταλικά έργα. Αργότερα σύχναζαν εκεί φαντάροι από το στρατόπεδο κι απομακρύνθηκε το σινεμά από το συντηρητικό κοινό.

Παλλάς

Το Παλλάς στη Λεωφόρο Νίκης το υλοποίησε ο Αλλαλούφ το 1913, ένα πολύ μεγάλο κτίριο με καταπληκτική πρόσοψη. Διέθετε μια μεγάλη σάλα και μια σειρά από θεωρεία γύρω από τα καθίσματα της πλατείας. Με αρχιτεκτονικό σχέδιο του Ε. Μοδιάνο, ζωγραφικό διάκοσμο του κ. Ρουμπεφά και 860 πολυτελείς θέσεις, εντυπωσίασε το κοινό της πόλης.

Το Αττικόν

Το Αττικόν βρισκόταν κοντά στο Βαρδάρη κι ήταν η επιτομή του συνοικιακού σινεμά. Το καλοκαίρι υπήρχαν προβολές στην ταράτσα. Σήμερα δεν υπάρχει ο κινηματογράφος, αλλά έμεινε η μαρκίζα της στοάς.

Μοντερν-Εθνικόν-Κεντρικόν

Το 1915 σύμφωνα με τον κ. Τομανά μια παλιά αποθήκη στην παραλιακή οδό, στρώθηκε με μεγάλα καδρόνια και μια ωραία πρόσοψη και μεταμορφώθηκε γρήγορα σε έναν κινηματογράφο. Ιδιοκτήτης του νέου κινηματογράφου ήταν ο κ. Σεγούρας και το όνομα που δόθηκε αρχικά ήταν «Μοντέρν». Μετέπειτα μετονομάστηκε σε «Εθνικόν» και τέλος σε «Κεντρικόν». Στόχος του νέου κινηματογράφου ήταν να προσελκύσει τα Συμμαχικά στρατεύματα. Η πελατεία του Μοντερν ήταν κυρίως εργάτες και φαντάροι, όποτε οι ταινίες που προέβαλε ήταν αντίστοιχες. Με την αποχώρηση των ξένων στρατευμάτων ο κινηματογράφος αποκτά ντόπια πελατεία, κυρίως εβραϊκή. 

Το Πάνθεον

Το 1919 μετά την καταστροφική πυρκαγιά του 1917, εγκαινιάζεται ο νέος κινηματογράφος «Πάνθεον» στη λεωφόρο Αμύνης. Η διαφήμισή του στηρίζεται στο σλόγκαν «ο μοναδικός ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ οικογενειακός κινηματογράφος». Το Πάνθεον κατά την κατοχή, ήταν το άντρο των μαυραγοριτών που πωλούσαν κονσέρβες, καρβέλια με αντάλλαγμα λίρες Αγγλίας. Ο κινηματογράφος λειτούργησε πολλά χρόνια από το 1932 έως το 1996.

Η αίγλη

Το 1925, μετά την ήττα του ελληνικού στρατού και τον ερχομό προσφύγων στην Ελλάδα, ο κινηματογράφος ως το πιο λαϊκό ψυχαγωγικό θέαμα ανθίζει. Το γνωστό Γενί Χαμάμ μετατρέπεται σε κινηματογράφο. Στρώνουν ξύλινο πάτωμα, καθίσματα, τοποθετούν μια οθόνη και περιμένουν τους πρόσφυγες. Στην αίγλη πήγαιναν κατά βάση πρόσφυγες οπότε προέβαλαν συχνά τούρκικες ταινίες. Το 1970 η αίγλη μετατράπηκε σε ταβέρνα και σήμερα είναι bar.

Τα Ηλύσια

Με θορυβώδη τρόπο ξεκινά η λειτουργία του κινηματογράφου το 1930. Για την επιλογή του ονόματος οργανώθηκε δημοψήφισμα- ήταν πρώτη φορά που γινόταν κάτι τέτοιο στην Ελλάδα! Στην αυλή της Νέας Παναγίας χτίστηκε ο κινηματογράφος, αν και υπήρχαν έντονες διαμαρτυρίες από κατοίκους. Όπως είναι φυσικά επόμενο υποστήριζαν ότι είναι αμαρτία να λειτουργεί σινεμά κοντά στην εκκλησία. Στο κινηματογράφο η τελευταία προβολή άρχιζε κάθε βράδυ μια ώρα αργότερα από τα άλλα σινεμά, ώστε να προσελκύουν όσους δεν προλάβαιναν τις προβολές στα αλλά σινεμά. Κατά την Κατοχή, οι Γερμανοί παραχώρησαν τα ΗΛΥΣΙΑ στους Ιταλούς για την ψυχαγωγία των στρατιωτών τους. Οι Ιταλοί επέτρεπαν την είσοδο και στους Έλληνες, με τον όρο να μην κάθονται στην πλατεία, που προορίζονταν μόνο για του Ιταλούς.

Τα Διονύσια 

Το 1926 γίνονται τα εγκαίνια του κινηματογράφου «Διονύσια» με την εντυπωσιακή πρόσοψη ο οποίος χαρακτηρίζεται ως «το τελειότερο οικοδόμημα του είδους εν Ανατολή και από απόψεως αρχιτεκτονικής κι από απόψεως διακοσμήσεως.» Τα εγκαίνια έγιναν με την ταινία «Η σκλάβα της μόδας». Στις 27 Φεβρουαρίου 1929 προβλήθηκε στα Διονύσια η πρώτη ομιλούσα ταινία. Κατά την Κατοχή, η είσοδος στο κινηματογράφο επιτρεπόταν μόνο στα κατοχικά στρατεύματα.

Υπάρχουν πολλοί κινηματογράφοι που αφήσαμε από έξω όπως το Αχίλλειον, ο Φοίνικας, τα Κυβέλεια κι άλλοι πολλοί. Σύμφωνα με μια επίσημη στατιστική, στην Ελλάδα το 1926 υπήρχαν 71 κινηματογράφοι, 13 στην Αθήνα, 7 στη Θεσσαλονίκη και 6 στον Πειραιά. Αναλογικά με τον πληθυσμό της η Θεσσαλονίκη είχε πάρα πολλούς κινηματογράφους. Η ανάπτυξη της 7ης τέχνης στην πόλη συνεχίστηκε με γρήγορους ρυθμούς έως και σήμερα, με το φεστιβάλ κινηματογράφου να δέχεται χιλιάδες πολίτες από την Ελλάδα και μη, κάθε χρόνο. Τελικά η συμπρωτεύουσα, τις αγαπά τις ταινίες.

Φωτογραφίες από parallaxi mag