Ένα μωρό, εκτός από ευτυχία, φέρνει μαζί του και πολλή κούραση, νεύρα και καβγάδες ανάμεσα στο ζευγάρι. Μια παλιά ρήση λέει πως «το παιδί ενώνει περισσότερο το ζευγάρι». Γιατί όμως οι έρευνες αποδεικνύουν το αντίθετο;
Για χρόνια τα ζευγάρια πίστευαν ότι ο ερχομός ενός παιδιού θα τους ενώσει, θα σταθεροποιήσει τη σχέση τους, θα δώσει νέα πνοή και θα αποκαταστήσει πιθανά προβλήματα επικοινωνίας. Είναι μια μέθοδος που παραδοσιακά ακολουθούσαν, για να καλύψουν τα προβλήματα που υπάρχουν μεταξύ τους, ελπίζοντας ότι με τη χαρά που προκαλείται απ’ την άφιξη του παιδιού τους, ίσως ξεπεραστούν οι δυσκολίες.
Υπάρχει ένα ποσοστό ζευγαριών, το οποίο εκτιμάται περίπου στο 18%, που βιώνει καλύτερη ποιότητα στη σχέση μετά τον ερχομό του παιδιού. Όμως, αυτό δε συμβαίνει πάντα. Ο ερχομός ενός παιδιού, εκτός απ’ την αναμφίβολη χαρά, μπορεί να επιφέρει την απομάκρυνση και τα ήδη υπάρχοντα προβλήματα να διογκωθούν.
Αυτό συμβαίνει για διάφορους λόγους, απ’ την ωριμότητα των δύο συντρόφων, το πόσο έτοιμοι είναι να γίνουν γονείς και να περάσουν απ’ το «εγώ» στο «εμείς», την επικοινωνία που έχουν αναπτύξει στη σχέση τους, τα βιώματα που μεταφέρουν απ’ τους δικούς τους γονείς, τις εμπειρίες τους κι άλλα.
Είναι γνωστό ότι ένα βρέφος απαιτεί φροντίδα, συνεχή επαγρύπνηση κι ενασχόληση. Είναι πολύ εύκολο, λοιπόν, για τη νέα μητέρα να απορροφηθεί από αυτό το ευχάριστο και συγκλονιστικό καθήκον, που συνιστά μια πρωτόγνωρη εμπειρία, και να παραμελεί άθελά της το σύντροφό της. Ενδεχομένως, ο ίδιος να νιώθει θεατής σε αυτή την ιδιαίτερη, συμβιωτική σχέση μητέρας-βρέφους και σε κάποιες περιπτώσεις, αντί να συμμετέχει, να αρχίζει να απομακρύνεται.
Επιπλέον, οι φρενήρεις ρυθμοί της καθημερινότητας λειτουργούν αποτρεπτικά κι έτσι το ζευγάρι με παιδί δεν αφιερώνει χρόνο στη σχέση. Με τη γέννηση, οι γονείς είναι σαν να γυρίζουν ένα διακόπτη που λέει ότι «είμαστε πια γονείς κι ο εαυτός μας μένει πίσω». Η νέα μητέρα νιώθει ότι αλλάζει, ότι δεν είναι επιθυμητή απ’ το σύντροφό της, ενώ ο άντρας, νιώθοντας ότι έχει μεγαλύτερες ευθύνες, κλείνεται στον εαυτό του. Αν, μάλιστα, προϋπήρχαν προβλήματα στη μεταξύ τους επικοινωνία, ενδεχομένως αναδύονται και κυριαρχούν στη σχέση.
Είναι γεγονός ότι οι ρόλοι των φύλων έχουν διαφοροποιηθεί. Σε αυτό συνετέλεσαν η είσοδος της γυναίκας στην ενεργό παραγωγή κι η διεκδίκηση του δικαιώματός της για μόρφωση κι εργασία, γεγονός που επέφερε σημαντικές αλλαγές στην οικογένεια. Σήμερα, όλο και περισσότερα ζευγάρια που αποφασίζουν να γίνουν γονείς, θεωρούν ότι η γέννηση κα η φροντίδα ενός παιδιού, αλλά και η διαπαιδαγώγησή του, αποτελούν κοινή υπόθεση κι ευθύνη. Πολλοί μπαμπάδες επιθυμούν να έχουν ισότιμο ρόλο στην καθημερινή φροντίδα του παιδιού τους. Αν, μάλιστα, η σύντροφός τους είναι εργαζόμενη, τίθεται και η αναγκαιότητα του επιμερισμού της φροντίδας του βρέφους.
Παρ’ όλες αυτές τις αλλαγές και την οικονομική συνεισφορά της γυναίκας στην οικογένεια, στην καθημερινή πρακτική οι μητέρες παρουσιάζονται επιφορτισμένες με πολλαπλούς ρόλους, έχουν δηλαδή το ρόλο της εργαζόμενης, της μητέρας, της συζύγου και της νοικοκυράς. Εξακολουθούν να φέρουν την κύρια ευθύνη της ανατροφής των παιδιών και συνήθως οι άντρες περιορίζονται σε βοηθητικούς ρόλους, όπως δρομολόγια παιδιών, διάβασμα κάποιων μαθημάτων, ορισμένες εργασίες στο σπίτι ή κυρίως εξωτερικές δουλειές.
Η γέννηση του παιδιού προϋποθέτει δύο γονείς ενωμένους, όπου ο ένας θα στηρίζει τον άλλον, θα έχουν κοινό σκοπό την κάλυψη των αναγκών του βρέφους τους, θα διαθέτουν την ωριμότητα να αναδιαρθρώσουν τη σχέση τους. Αυτό σημαίνει ότι το ζευγάρι θα περάσει σε μια νέα φάση, κάτι που συχνά επηρεάζει τη σχέση τους. Οι εντάσεις, τα παράπονα, η γκρίνια κι η έλλειψη ικανοποίησης του ενός απ’ τον άλλον αποτελούν μέρος της καθημερινότητας κάποιων ζευγαριών, τα οποία συχνά τους οδηγούν στην απομάκρυνση και την αποξένωση.
Αν, μάλιστα, προϋπήρχαν δυσκολίες στην επικοινωνία τους, η έλλειψη χρόνου και διάθεσης τις διογκώνει. Συχνά, εμπλέκονται κι άλλα πρόσωπα, όπως οι γονείς του ζευγαριού κι αυτό αυξάνει τις εντάσεις. Οπωσδήποτε, χρειάζεται ένα διάστημα προσαρμογής στο νέο ρόλο, το οποίο μπορεί να διαρκέσει για αρκετούς μήνες.
Εξάλλου, ο πρώτος χρόνος της ζωής του παιδιού είναι χρόνος γνωριμίας με τους γονείς του, οι οποίοι μαθαίνουν τις ανάγκες του και προσπαθούν να τις ικανοποιήσουν. Όσο πιο καλά νιώθουν ότι εκπληρώνουν την αποστολή τους, τόσο καλύτερη είναι και η προσαρμογή τους στις νέες συνθήκες. Αν οι δύο γονείς έχουν κοινή αποστολή, είναι ενωμένοι κι επιδιώκουν να εισπράττουν χαρά ο ένας απ’ τον άλλον, τότε βρίσκονται στο σωστό δρόμο.
Ποιος απ’ τους δύο παραπονιέται περισσότερο; Κι οι δύο. Ο άντρας βλέπει τη σύντροφό του να απομακρύνεται, να μην του δίνει τη σημασία και την τρυφερότητα που έχει ανάγκη, να μην έχει διάθεση να τον πλησιάσει ούτε να συζητήσουν. Η ερωτική τους ζωή περιορίζεται λόγω των νέων συνθηκών. Αν ο ίδιος στέκεται παρατηρητής στη σχέση βρέφους-μητέρας, τότε βγάζει τον εαυτό του απ’ έξω και τα παράπονα είναι περισσότερα.
Η γυναίκα απ’ την άλλη, παραπονιέται ότι ο σύντροφός της δεν την καταλαβαίνει, δεν ασχολείται μαζί της, δεν ενδιαφέρεται για τις ανάγκες του βρέφους και δεν της δίνει την προσοχή που έχει ανάγκη σε αυτή την ευαίσθητη περίοδο. Παράλληλα, αναρωτιέται αν τη βρίσκει ελκυστική τώρα που έγινε μητέρα.
Ο ρόλος του πατέρα είναι πάρα πολύ σημαντικός, τόσο κατά το διάστημα της κύησης της συντρόφου του, όσο και μετά τη γέννηση του παιδιού τους. Η στήριξή του, αλλά κι η συμμετοχή του στη νέα κατάσταση ενισχύουν το ρόλο του και δημιουργούν ισορροπία στη σχέση τους.
Η περίοδος της κύησης είναι πολύ σημαντική κι η παρουσία του επηρεάζει άμεσα τον ψυχισμό της εγκύου. Αυτό πια επιβεβαιώνεται από πολυετείς έρευνες. Η συμβολή του συνεχίζεται και με τον ερχομό του παιδιού τους στον κόσμο.
Η χαρά της απόκτησης του παιδιού, που αποτελεί τεράστιο δώρο στη ζωή και των δύο, τους ενώνει και τους φέρνει πιο κοντά. Η έκφραση των συναισθημάτων προς τη σύντροφό του, η κατανόηση της κούρασής της, η προθυμία να βοηθήσει πρακτικά, καθώς κι η συμπαράσταση, είναι τα ζητούμενα απ’ τις μητέρες.
Προσδιορίστε τις προσδοκίες σας κι οι δύο σύντροφοι πριν απ’ τη γέννηση του παιδιού. Επικοινωνείτε συνέχεια με το σύντροφό σας και φροντίστε να επιλύετε κάθε διαφωνία που προκύπτει στην καθημερινότητα. Ενισχύστε τη συντροφικότητα και φροντίστε να βρίσκετε έστω και λίγο χρόνο για τους δυο σας.
Μοιραστείτε τις ευθύνες της οικογένειας. Μάθετε να συνεργάζεστε. Διατηρήστε την ερωτική σας ζωή. Ασχοληθείτε από κοινού με το παιδί. Μην επιτρέπετε την εμπλοκή τρίτων ατόμων στη σχέση σας. Οι συζητήσεις για τις ευθύνες που θα αναλάβει ο καθένας, αλλά και για τις προσδοκίες που ο ένας έχει απ’ τον άλλον, ο κοινός τρόπος αντίληψης στη διαπαιδαγώγηση ενός παιδιού, οι κοινές προσπάθειες για την εξασφάλιση της ποιότητας της σχέσης τους, αυτά θα κρατήσουν ένα ζευγάρι ενωμένο.
Επιμέλεια Κειμένου Νάντιας Κοκκίνου: Πωλίνα Πανέρη