Μια απροσδιόριστη αίσθηση ενθουσιασμού και ανυπομονησίας στο πέρασμα της πύλης, προς την κατηφορική φυσούνα ανάμεσα σε πλήθος ανθρώπων που κρατούν στα χέρια τους με περισσή ικανοποίηση το μαγικό εισιτήριο για την επιβίβαση. Η βαριά ορθάνοιχτη πόρτα που προβάλλει επιβλητική και ο πυκνός αέρας της καμπίνας κάνει αισθητή την παρουσία του. Το ανάλαφρο, αθόρυβο βάδισμα στην βελούδινη μοκέτα. Η έκρηξη αδρεναλίνης της απογείωσης καθώς ένα θηρίο μεγατόνων αψηφά την πανίσχυρη δύναμη της βαρύτητας. Η κομψότητα των αεροσυνοδών που παρελαύνουν στον στενό διάδρομο του αεροσκάφους, καθώς ο κυβερνήτης αναφέρει με σοβαρότητα διάφορες πληροφορίες για την επικείμενη πτήση.

Αυτή η περιγραφή θα μπορούσε να αφορά μια συνηθισμένη πτήση με μόνη διαφορά ότι η συγκεκριμένη πτήση δεν έχει κανένα προορισμό, ή μάλλον ο προορισμός είναι το ίδιο το σημείο της αναχώρησης. Οι «πτήσεις στο πουθενά», όπως χαρακτηριστικά έχουν ονομαστεί, αποτελούν την τελευταία ηχηρή και αυξανόμενη τάση στις αερομεταφορές σε πολλές χώρες.

Η άφιξη και η αναχώρηση αφορούν στο ίδιο αεροδρόμιο και η διάρκεια της πτήσης περιλαμβάνει την περιήγηση πάνω από εντυπωσιακά αξιοθέατα σε χαμηλό υψόμετρο, παραδοσιακό γεύμα και αναμνηστικά δώρα. Με το κόστος των εισιτηρίων να κυμαίνεται από 500 έως 3000 Ευρώ, τα οποία και εξαντλούνται συνήθως μέσα σε μερικά λεπτά, καταλαβαίνει κανείς την έντονη ανάγκη των ανθρώπων να ταξιδέψουν, έστω κι αν ο προορισμός γίνεται χίμαιρα που τους διαφεύγει και απομακρύνεται συνεχώς.

Σε μερικές περιπτώσεις μάλιστα, όπως στις αερογραμμές της Κίνας, το υψηλό αντίτιμο του πολυπόθητου εισιτηρίου αντιστοιχεί μόνο σε μια σύντομη επιβίβαση στο αεροσκάφος και στη συνέχεια ένα γεύμα σε εστιατόριο του αεροδρομίου, κατάλληλα διαμορφωμένο ώστε να δημιουργεί την ψευδαίσθηση του εσωτερικού του αεροπλάνου.

Σε μια πρωτοφανή εποχή με σοβαρές και πολύπλευρες συνθήκες που οι περισσότεροι άνθρωποι βρίσκονται περιορισμένοι στα στενά όρια του σπιτιού τους, που όσο τους προστατεύει άλλο τόσο τους απομονώνει κοινωνικά, μια απόδραση με αεροπλάνο μοιάζει ονειρικό σενάριο, έστω και αν στην ουσία ξεγελούν τον εαυτό τους επιστρέφοντας πάλι στο σπίτι τους.

Από τις βασιλικές αερογραμμές του Μπρουνέι μέχρι τις αεροπορικές εταιρίες της Αυστραλίας, της Κίνας, της Ιαπωνίας, της Σιγκαπούρης και της Ινδίας, όλες προσφέρουν ανάλογες υπηρεσίες στους πελάτες τους που νιώθουν μια έντονη έλλειψη αεροπορικών ταξιδιών, σχεδόν ένα στερητικό ιδίωμα που τους ωθεί προς επιβίβαση άμεσα.

Από την απλή περιήγηση επάνω από εξαιρετικής ομορφιάς τοποθεσίες μέχρι την εικονική ξενάγηση στον υποθετικό προορισμό, μια υπηρεσία που προσφέρουν οι Κινέζικες αερογραμμές, το ταξίδι φαίνεται να αλλάζει μορφή και να αποκτά μια αυτόνομη παρουσία εντελώς ανεξάρτητη από τον εκάστοτε προορισμό. Η φράση «σημασία έχει το ταξίδι» ποτέ άλλοτε δεν αντιστοιχούσε με μεγαλύτερη ακρίβεια στην σημερινή παγκόσμια πραγματικότητα.

Το κλείσιμο των συνόρων πολλών χωρών, ο κατ’ οίκον περιορισμός των ανθρώπων και οι πολυάριθμοι κανόνες για τη διασφάλιση της δημόσιας υγείας, τόσο σε τοπική όσο και σε παγκόσμια κλίμακα, αποτελούν συνθήκες που αναπόφευκτα οδηγούν σε ανυπολόγιστες απώλειες και επιπτώσεις στον τομέα του τουρισμού και των αερομεταφορών. Φυσική συνέπεια η εναλλακτική χρήση του αεροπλάνου ως μέσο εναέριας ξενάγησης με τη συνοδεία φαγητού, που με τη σειρά τους τροφοδοτούν και διατηρούν βιώσιμα όλα τα τμήματα μιας εταιρίας για όσο διάστημα επικρατούν αυτές οι συνθήκες.

Καθώς αυξάνονται οι εταιρίες που αναλαμβάνουν ανάλογα ταξίδια «στο πουθενά», αυξάνονται και οι φωνές εκείνων που διακηρύττουν την άσκοπη μόλυνση του περιβάλλοντος στον βωμό της κερδοφορίας. Οι ρύποι από τις άσκοπες μετακινήσεις σύμφωνα με τις περιβαλλοντικές ομάδες επιβαρύνουν μια ήδη αρκετά μολυσμένη ατμόσφαιρα, γεγονός που δε φαίνεται να απασχολεί τους επιβάτες που συμμετέχουν σε αυτές τις πτήσεις. Σε απάντηση των επικριτών της, η αεροπορική εταιρία της Αυστραλίας δήλωσε ότι εφαρμόζει ένα σύστημα αντιστάθμισης εκπομπών ρύπων, το κόστος του οποίου συμπεριλαμβάνεται φυσικά στο κόστος του εισιτηρίου.

Παραβλέποντας την απουσία ουσιαστικού νοήματος ενός τέτοιου εγχειρήματος, ολοένα και περισσότερες αεροπορικές εταιρίες διαφημίζουν νέες διαδρομές εντός συνόρων και παρουσιάζουν μια αυξανόμενη ροπή προς ολοένα και πιο πολυτελείς υπηρεσίες κατά τη διάρκεια των πτήσεών τους, φυσικά με το αντίστοιχο αντίτιμο.

Μια τέτοια θεώρηση του ταξιδιού αφαιρεί αυθαίρετα ένα ζωτικό κομμάτι της εξελισσόμενης διαδικασίας, μέρος της οποίας είναι και ο προορισμός που δε σημαίνει απλώς το τέλος της πορείας, αλλά τη συνέχιση μιας περιπλάνησης γεμάτη από εικόνες και χρώματα, ανθρώπους και εμπειρίες.

Κυρίαρχο στοιχείο της ζωής είναι το κυνήγι της ευτυχίας, του νοήματος και της ολοκλήρωσης, και τίποτα δεν περιγράφει με γλαφυρότερο τρόπο αυτή τη διαδικασία από το ταξίδι. Η επιθυμία για απόδραση που ξεπηδά από την επιβολή ψυχοπιεστικών γεγονότων στη ζωή μας είναι το τέλειο αντίδοτο που προσφέρει έστω και προσωρινά ανακούφιση και ανανέωση.

Με νέους «προορισμούς» και ξεναγήσεις επάνω από την Χαβάη και την Ανταρκτική φαίνεται ότι αυτή η τάση ήρθε για να μείνει, τουλάχιστον για το διάστημα που διαρκεί η πανδημία.

Στην ερώτηση από πού κατάγεται ο Σωκράτης στην αρχαία Αθήνα, απάντησε «όχι από την Αθήνα αλλά από τον κόσμο». Και αυτός ο κόσμος σε περιμένει να τον ανακαλύψεις σπιθαμή προς σπιθαμή, και όχι πίσω από το τζάμι ενός αεροπλάνου, ούτε μέσα από την οθόνη ενός κινητού, αλλά μέσα από σένα και διαμέσου της φυσικής παρουσίας.

Συντάκτης: Βασιλική Υψηλάντη
Επιμέλεια κειμένου: Βασιλική Γ.