Άνοιξη: μία από τις ομορφότερες (κατά την άποψη πολλών) εποχές του χρόνου, που σηματοδοτεί τη λήξη του χειμώνα, την άνοδο της θερμοκρασίας και το μεγάλωμα της ημέρας. Η εποχή αυτή, που αποτελεί, κατά τον ποιητή Tennyson, την «παιδική ηλικία του έτους» βρίθει, από την αρχαιότητα ακόμη, μύθων και εορτασμών που σχετίζονται με την κυριαρχία της ζωής- σε ένα ευρύτερο πλαίσιο, τον θρίαμβο του καλού έναντι στο κακό, την αναγέννηση, τη ζωντάνια και τη χαρά.
Αν το καλοσκεφτούμε, περίπου τα ίδια χαρακτηριστικά δεν απαντώνται και στον έρωτα, καθώς και στις διάφορες αποτυπώσεις του στη λογοτεχνία και γενικότερα στην τέχνη; Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι ένα μεγάλο μέρος των μύθων και των θρύλων που περιστρέφονται γύρω από την άνοιξη ανά τους αιώνες έχουν στην πλοκή τους κάποιο μεγάλο έρωτα, ο οποίος αποτελεί, κατά την άποψη πολλών ανθρώπων, μια από τις κινητήριους δυνάμεις του κόσμου. Σήμερα, λοιπόν, θα δούμε μερικούς από αυτούς, καθώς και μερικές γιορτές, τόσο σύγχρονες όσο και άλλων ιστορικών εποχών που σχετίζονται τόσο με τον ερχομό όσο και με την περίοδο της κορύφωσης της άνοιξης.
Στην Αρχαία Ελλάδα, η ύπαρξη της Άνοιξης και γενικότερα, η ύπαρξη και η εναλλαγή των εποχών, εξηγούνταν βάσει του μύθου της Περσεφόνης, κόρης του Δία και της θεάς Δήμητρας, που ήταν, κατά τους αρχαίους Έλληνες, η προστάτιδα της γεωργίας και της βλάστησης. Κατά το μύθο, η Άνοιξη και το Καλοκαίρι ταυτίζονταν με τη χαρά της θεάς Δήμητρας τους έξι μήνες που η κόρη της γυρνούσε στη Γη από τον Κάτω Κόσμο, όπου διέμενε με τον σύζυγό της, τον Πλούτωνα, για τις υπόλοιπες δύο εποχές του έτους. Ωστόσο, η πιο γνωστή γιορτή της αρχαιότητας γι’ αυτήν την περίοδο του χρόνου ήταν τα λεγόμενα «Ανθεστήρια», μια οικογενειακή γιορτή που πλησιάζει, όμως, στη λογική των σημερινών γιορτών του Halloween και της Dia de los Muertos, αφού σε αυτήν οι αρχαίοι Έλληνες τιμούσαν τους εκλιπόντες τους και πίστευαν ότι τα πνεύματά τους επέστρεφαν για τρία μόνο βράδια επάνω στη γη για να τους συντροφεύσουν στον εορτασμό του ερχομού της Άνοιξης.
Ας μεταφερθούμε, όμως, τώρα, σε κάποιες γιορτές και φεστιβάλ που κρατούν μέχρι και σήμερα σε μια άλλη γωνιά του κόσμου και, συγκεκριμένα, στις χώρες της Ασίας που ασπάζονται το Βουδισμό. Κάθε χρόνο, συνήθως το μήνα Μάιο, γιορτάζεται η λεγόμενη «Πανσέληνος του Βούδα», που σηματοδοτεί τη γέννηση του πρίγκιπα Siddhartha Gautama (μετέπειτα Βούδα). Πρόκειται για ένα υπερθέαμα φωτός στο ναό Borobudur στην Ιάβα της Ινδονησίας, καθώς και σε άλλους ναούς του βουδιστικού κόσμου, όπου συρρέουν χιλιάδες πιστοί και μοναχοί, απελευθερώνοντας μικρά, αναμμένα φαναράκια στον ανοιξιάτικο, νυχτερινό ουρανό.
Πετώντας, νοητά, λίγο πιο δίπλα στο χάρτη και συγκεκριμένα, στην Ινδία, ο ερχομός της Άνοιξης γιορτάζεται με πολύ χρώμα, χαρά, τραγούδια και χορούς στους δρόμους των πόλεων και των χωριών. Ο λόγος για το φαντασμαγορικό και παιχνιδιάρικο “Holi” όπως λέγεται στα Hindi, τη γιορτή της γονιμότητας, της συγκομιδής και του τέλους του χειμώνα. Κάθε χρόνο, οι άνθρωποι ξεχύνονται στους δρόμους, επιδιδόμενοι σε χρωματοπόλεμο μέχρι τελικής πτώσης, καθώς οι άντρες τραγουδούν προκλητικά τραγούδια στις γυναίκες, ενώ αυτές τους παρασύρουν σε χορό στους δρόμους της πόλης.
Φυσικά, δε θα μπορούσε να αφεθεί απ’ έξω η Πρωτομαγιά, η οποία, προτού σηματοδοτήσει ως μέρα με τη διεκδίκηση των εργασιακών δικαιωμάτων, σχετιζόταν με τη γονιμότητα και την άνοιξη σε πολλά μέρη της Ευρώπης. Στις ευρωπαϊκές χώρες, όπως, λ.χ., στο Ηνωμένο Βασίλειο, η ημέρα αυτή γιορτάζεται με άφθονο χορό, τραγούδι, παιχνίδια για μικρούς και μεγάλους και εκδηλώσεις στα πάρκα των πόλεων και περίτεχνους ανθοστολισμούς των σπιτιών και των κτιρίων. Όπως πολλές άλλες γιορτές των Βρετανών, έτσι και αυτή τις ρίζες της σε Κελτικές παραδόσεις που σχετίζονται με τη φύση και τη μαγεία που περικλείεται στα στοιχεία που την απαρτίζουν.
Συμπερασματικά, λοιπόν, είναι φανερό πως μιλάμε για μια εποχή που είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την ελπίδα και την ανάσα ανυπομονησίας με την οποία υποδεχόμαστε το ολοένα και πιο θερμό αύριο. Για σκέψου, οι πιο θερμές και μακρόσυρτες ημέρας, η αυξανόμενη θερμοκρασία και τα αρώματα που πλανιούνται στον αέρα από τα λουλούδια που ομορφαίνουν το τοπίο γύρω μας δε μας κάνουν λιγάκι πιο αισιόδοξους, έστω και για λίγα λεπτά μέσα στην ημέρα, παρά τις αντιξοότητες που, ενδεχομένως να αντιμετωπίζουμε; Besides, κατά τον Pablo Neruda, «μπορείς να κόψεις όλα τα λουλούδια, μα δεν μπορείς να εμποδίσεις, τελικά, την άνοιξη να έρθει».
Συντάκτης: Έλενα Καργοπούλου
Επιμέλεια κειμένου: Γιοβάννα Κοντονικολάου
Επιμέλεια κειμένου: Γιοβάννα Κοντονικολάου
