Νομίζεις ότι έχεις επιλογές, έτσι δεν είναι; Έχεις ανοίξει το app, έχεις δει χιλιάδες πρόσωπα να παρελαύνουν στην οθόνη σου, και νιώθεις σαν να βρίσκεσαι στο σουπερμάρκετ της αγάπης, με άπειρα προϊόντα να σε περιμένουν να τα βάλεις στο καλάθι. Ωραία φάση, ε; Μόνο που στην πραγματικότητα, έχεις ένα ατελείωτο ράφι με πρόσωπα, και κάθε swipe είναι ένα βήμα πιο κοντά στη συναισθηματική παράλυση. Δεν επιλέγεις – ξεσκαρτάρεις. Και στο τέλος, μένεις μόνος με τον αντίχειρά σου, να τον κοιτάς σαν να είναι το μόνο πράγμα που έχει απομείνει γνήσιο σε όλο αυτό το πανηγύρι.
Η ψευδαίσθηση της αφθονίας
Ας μην κρυβόμαστε πίσω από το δάχτυλό μας! Το να σκρολάρεις ανάμεσα σε 5.000 «πιθανές αγάπες», σε οδηγεί σε πλήρη συναισθηματική παράλυση. Αυτό προκαλεί η μοντέρνα αυτή ψηφιακή μάστιγα. Σου δημιουργεί την ψευδαίσθηση της αφθονίας – με την οποία το μυαλό σου βομβαρδίζεται με επιλογές, και αντί να νιώθεις ενθουσιασμό, νιώθεις ένα αδιαπέραστο τείχος αδιαφορίας. Κάθε νέο προφίλ είναι απλώς ένα ακόμα δεδομένο που πρέπει να επεξεργαστείς, ένα ακόμα πρόσωπο που θα κρίνεις μέσα σε δευτερόλεπτα, με βάση μια-δυο φωτογραφίες και δυο-τρεις αστείες ατάκες. Γιατί να αφοσιωθείς σε μία επιλογή, όταν μπορείς να έχεις χιλιάδες; Η απάντηση είναι απλή: γιατί οι χιλιάδες σε κρατούν σε ένα αέναο κυνηγητό του «καλύτερου», το οποίο, φυσικά, δεν έρχεται ποτέ.
Σκέψου το σαν να είσαι σε ένα μπουφέ. Έχεις μπροστά σου εκατό πιάτα. Ποιο θα διαλέξεις; Μάλλον θα δοκιμάσεις λίγο απ’ όλα, θα γεμίσεις το πιάτο σου με άσχετα πράγματα, και στο τέλος θα νιώσεις φουσκωμένος και ανικανοποίητος. Ενώ αν είχες μόνο τρία πιάτα, πόσο πιο εύκολη θα ήταν η επιλογή; Το ίδιο ισχύει και για τα dating apps. Το «περισσότερο» σημαίνει «μεγαλύτερο μπέρδεμα και καμία απόφαση», κάτι που συνδυαστικά με την ατελείωτη ροή προφίλ εξαντλεί την ικανότητά σου να αποφασίζεις, και σε οδηγεί σε μια κατάσταση μόνιμης αναβολής.
Το benchmarking του έρωτα
Και τι συμβαίνει τελικά μέσα σε όλο αυτό το χάος; Μετατρεπόμαστε σε προφίλ προς κατανάλωση. Γινόμαστε όλοι μας ένα προϊόν στο ψηφιακό ράφι. Κάθε bio, κάθε φωτογραφία, είναι μια προσπάθεια να «πουλήσουμε» τον εαυτό μας καλύτερα από τον διπλανό. Κι έτσι ξεκινάμε το benchmarking: «Αυτός είναι καλύτερος από τον προηγούμενο, αλλά όχι τόσο καλός όσο εκείνος που είδα χθες». Φτιάχνουμε άκυρα checklists στο μυαλό μας: «Πρέπει να έχει ύψος Χ, να ακούει ψαγμένη μουσική, να ταξιδεύει και να έχει χιούμορ». Και ξαφνικά, ο άλλος άνθρωπος παύει να είναι άνθρωπος. Γίνεται ένα σύνολο από χαρακτηριστικά που πρέπει να τσεκαριστούν, ένα πακέτο που πρέπει να καλύπτει τις προδιαγραφές μας.
Αυτό, φίλοι μου, είναι το πιο επικίνδυνο κομμάτι. Η αδυναμία σύνδεσης όταν όλα μοιάζουν με αγοραστική εμπειρία. Πώς μπορείς να δημιουργήσεις μια γνήσια, βαθιά σχέση με κάποιον όταν τον αντιμετωπίζεις σαν ένα προϊόν που μπορείς να επιστρέψεις αν δε σου αρέσει; Η ιδέα της αντικατάστασης είναι ενσωματωμένη στο DNA των dating apps. Αν δεν σου αρέσει αυτός, υπάρχει ο επόμενος. Και ο επόμενος του επόμενου και ούτω καθεξής. Αυτή η λογική μας οδηγεί στο να μην επενδύουμε πραγματικά σε κανέναν, γιατί πάντα υπάρχει η επόμενη, «καλύτερη» επιλογή.
Το πρόβλημα δεν είσαι εσύ, αλλά ο αλγόριθμος
Και εδώ έρχεται η σκληρή αλήθεια: το «πρόβλημα» δεν είσαι εσύ, αλλά ο αλγόριθμος που σε κάνει να νιώθεις αναλώσιμος. Βλέπεις, ο αλγόριθμος δεν ενδιαφέρεται για την ευτυχία σου ή για το αν θα βρεις τον έρωτα της ζωής σου. Τον νοιάζει να σε κρατήσει κολλημένο στην οθόνη, να κάνεις swipe, να βλέπεις διαφημίσεις, να αγοράζεις premium συνδρομές και να περνάς ατελείωτες ώρες στο app. Γιατί; Διότι όσο περισσότερο χρόνο σπαταλάς εκεί μέσα, τόσο πιο κερδισμένος είναι αυτός. Και ο καλύτερος τρόπος για να σε κρατήσει κολλημένο; Να σου δίνει την ψευδαίσθηση της επιλογής, αλλά να μη σου δίνει ποτέ την πραγματική ικανοποίηση. Να σε κρατάει σε μια κατάσταση μόνιμης αναζήτησης, πιστεύοντας ότι το «τέλειο» είναι λίγο πιο κάτω, μερικά swipes μακριά.
Αυτό δημιουργεί έναν φαύλο κύκλο. Ψάχνεις, δε βρίσκεις, απογοητεύεσαι, και ξαναψάχνεις με ακόμα μεγαλύτερη προσήλωση, ελπίζοντας ότι αυτή τη φορά, θα σου φέρει αυτό που θέλεις. Αλλά ο αλγόριθμος δεν είναι ο φίλος σου. Είναι ο πωλητής που σου δείχνει συνέχεια νέα μοντέλα, γνωρίζοντας ότι ποτέ δε θα είσαι απόλυτα ικανοποιημένος με αυτό που έχεις.
Η αυτοσαρκαστική αλήθεια της οθόνης
Επιστρέφουμε λοιπόν στην αρχική ερώτηση, την οποία πρέπει να κάνεις στον εαυτό σου με μια δόση αυτοσαρκαστικού κυνισμού: Αν είχες λιγότερες επιλογές, θα ήσουν πιο κοντά στην αλήθεια; Θα ήσουν πιο κοντά σε μια πραγματική σύνδεση, αντί για αυτό το αέναο scroll που σε κρατάει σε μια ζώνη ανίας και ματαιότητας;
Ίσως, αν αντί για χιλιάδες προφίλ, είχες μπροστά σου δέκα, ή πέντε, ή ακόμα και ένα, να αναγκαζόσουν να κοιτάξεις πιο βαθιά, να δώσεις μια πραγματική ευκαιρία, να επενδύσεις χρόνο και συναισθήματα, αντί να κρίνεις με βάση την πρώτη εντύπωση. Αναπόφευκτα θα αναγκαζόσουν να βγεις από τη ζώνη άνεσής σου, να ρισκάρεις την απόρριψη, αλλά και να βιώσεις την πραγματική σύνδεση.
Η αλήθεια είναι ότι τα dating apps έχουν μετατρέψει τον έρωτα σε ένα παιχνίδι αριθμών. Όσο περισσότερους βλέπεις, τόσο περισσότερο αποπροσανατολίζεσαι. Όσο περισσότερες επιλογές έχεις, τόσο λιγότερο πιθανό είναι να κάνεις μια πραγματική επιλογή. Βρίσκεσαι εγκλωβισμένος στον ατελείωτο χορό του swipe, ενώ η ζωή σου περνάει έξω από την οθόνη.
Μήπως ήρθε η ώρα να σπάσεις τον φαύλο κύκλο; Μήπως ήρθε η ώρα να σκεφτείς αν όλο αυτό σε εξυπηρετεί ή απλώς σε κρατάει σε μια ζώνη ανίας και ματαιότητας; Ίσως τελικά η πραγματική επιλογή δεν είναι να βρεις τον «τέλειο» σύντροφο μέσα από χιλιάδες προφίλ, αλλά να επιλέξεις να ζήσεις την πραγματικότητα, με όλες της τις ατέλειες και τις προκλήσεις. Ίσως ήρθε η ώρα να επιλέξεις να δεις τον άνθρωπο πίσω από το προφίλ, αντί για ένα ακόμα προϊόν προς κατανάλωση.
Συντάκτης: Κρίστη Σταθοπούλου
Επιμέλεια κειμένου: Αγγελική Θεοχαρίδη
Επιμέλεια κειμένου: Αγγελική Θεοχαρίδη
