Γιατί ο εγκέφαλός μας δεν αντέχει τα "μη" και τα "δεν" και κάνει το αντίθετο

Πολλές φορές  τείνουμε να αναφέρουμε σε κοντινά μας άτομα πως βιώνουμε άγχος και η πρώτη απάντηση που λαμβάνουμε είναι <<ΜΗΝ αγχώνεσαι>> κάνοντας το άγχος το οποίο βιώνουμε ακόμα περισσότερο. Το ίδιο ακριβώς συμβαίνει και με τα μικρά παιδιά που τους αναφέρεις ΜΗΝ κάνεις αυτό και αυτομάτως πάνε και το κάνουν κάνοντας τους γονείς να αναρωτιούνται τι έχουν πει λάθος και το παιδί δεν τους ακούει. Παρόλο που αυτές οι 2 περιπτώσεις μοιάζουν εντελώς διαφορετικές μεταξύ τους έχουν ένα κοινό, πως και στις 2 περιπτώσεις ακούγεται η λέξη ΜΗΝ. Η συγκεκριμένη πρόθεση μαζί με το ΔΕΝ έχουν τη τάση να επεξεργάζονται λανθασμένα από τον εγκέφαλο και να τις απορρίπτει.  

Για το συγκεκριμένο πρόβλημα επικοινωνίας πραγματοποίησε εκτενή έρευνα ο κοινωνικός ψυχολόγος Daniel Wegner και βρήκε πως όταν οι άνθρωποι μπαίνουν στη διαδικασία να απωθήσουν κάτι από τη σκέψη τους ή να αντισταθούν σε ένα γεγονός αυτό τείνει να επανέρχεται με μεγαλύτερη συχνότητα. Αυτό συμβαίνει διότι ο εγκέφαλος τείνει να επεξεργάζεται τις πληροφορίες που του δίνουμε δημιουργώντας εικόνες πριν προλάβει να επεξεργαστεί το νόημα του αρνητικού προσδιορισμού που ακούγεται στην πρόταση. Αυτό το πρόβλημα ονομάστηκε πρόβλημα της λευκής αρκούδας μιας και οι συμμετέχοντες στην έρευνα έλαβαν την εντολή να ΜΗΝ σκεφτούν μια λευκή αρκούδα και όλοι αυτομάτως σκέφτηκαν μια λευκή αρκούδα. Στην ουσία από βιολογικής άποψης όταν αναφέρουμε τις λέξεις ΜΗΝ και ΔΕΝ αυτό το οποίο γίνεται στον εγκέφαλο και στην καθημερινότητα μας είναι η περαιτέρω ενίσχυση καταστάσεων που στην πραγματικότητα θέλουμε να μειώσουμε.  

Όλο αυτό το πρόβλημα επηρεάζει την ποιότητα των σχέσεων τόσο με τους γύρω μας αλλά και με τον ίδιο μας τον εαυτό. Όταν αναφέρουμε στους άλλους και στον εαυτό μας το τι δε θέλουμε να συμβεί και αυτομάτως αυτό αντί να μειωθεί τείνει να ενισχύεται βιώνουμε ματαίωση και μια έλλειψη κατανόησης. Οι σχέσεις ξεκινάνε να έχουν προστριβές δίχως να γίνεται άμεσα αντιληπτό από που προκαλείτε όλο αυτό. Πολλές φορές το άλλο άτομο όντως θέλει να είναι στην ώρα του στα ραντεβού σας αλλά όταν αναφέρεις κάθε φορά τη φράση ΜΗΝ αργείς αυτομάτως τον βάζεις σε μια διαδικασία να αργεί κάθε φορά και περισσότερο.  

Μεγαλώνοντας σε μια κοινωνία που το ΜΗΝ και το ΔΕΝ είναι κομμάτι της ύπαρξης μας από τη μέρα που γεννηθήκαμε δυστυχώς ξεχάσαμε να αναφέρουμε τι θέλουμε. Ξεχάσαμε να επικοινωνούμε τα θέλω μας και τις ανάγκες μας και αναρωτιόμαστε συνεχώς τι κάνουμε λάθος και οι άλλοι δε μας καταλαβαίνουν. Αδυνατούμε να κατανοήσουμε πως ο εγκέφαλος λειτουργεί καλύτερα όταν οι εντολές οι οποίες του δίνουμε είναι σαφής και δεν αφήνουν περιθώρια παράφρασης. Εάν πεις σε κάποιον τη φράση <<ΜΗΝ αγχώνεσαι>> ο εγκέφαλος του δεν μπορεί να αντιληφθεί ποια είναι η λύση και δε γνωρίζει τι να κάνει δημιουργώντας ακόμα περισσότερο άγχος στον άνθρωπο που το ακούει.  

Για να μειωθεί και σταδιακά να εξαλειφθεί το συγκεκριμένο πρόβλημα χρειάζεται αργά μεν, με συνέπεια δε να ξεκινήσουν οι άνθρωποι να αναφέρουν το τι θέλουν τόσο από τον ίδιο τους τον εαυτό όσο και από τους άλλους. Το ΔΕΝ και το ΜΗΝ χρειάζεται να αντικατασταθεί από λέξεις όπως θέλω, χρειάζομαι, είναι ανάγκη, είναι απαραίτητο και έχω επιθυμία. Αντί για ΜΗΝ αγχώνεσαι μπορούμε να πούμε χρειάζεται αρχικά να ηρεμήσεις. Δεν αποφεύγουμε το πρόβλημα αλλά δίνουμε μια ξεκάθαρη κατεύθυνση στο άλλο άτομο για το τι ακριβώς επιθυμούμε να κάνει εκείνη τη δεδομένη χρονική στιγμή. Με επίγνωση των λεγομένων μας και έχοντας επεξεργαστεί προσεχτικά όλες τις προσλαμβάνουσες ξεκινάμε και χτίζουμε μια πιο αποτελεσματική και σαφής επικοινωνία.  

Παρόλο που για τους περισσότερους είναι δύσκολο να αναφέρουν ακόμα το τι θέλουν είναι μια απαραίτητη αλλαγή την οποία χρειάζεται να πραγματοποιήσουν διότι η επικοινωνία καταλαμβάνει μεγάλο μέρος της ζωής μας. Ο τρόπος με τον οποίο επιλέγουμε να επικοινωνούμε χτίζει την πραγματικότητα την οποία βιώνουμε και οι λέξεις οι οποίες χρησιμοποιούμε διαμορφώνουν την ποιότητα των σχέσεων μας. Μπορεί μέχρι πρότινος να μην υπήρχε η πληροφορία για το πως λειτουργεί ο εγκέφαλος στις αρνητικές προθέσεις, τώρα όμως που υπάρχει αυτή η πληροφορία δεν υπάρχει η δικαιολογία πως δεν ξέρουμε και η πρόκληση που θα χρειαστεί να διαχειριστούμε τα επόμενα χρόνια είναι να τολμάμε να λέμε τι πραγματικά θέλουμε.