Σ3ξ, λοχεία και μητρότητα: Τι χρειάζεται να ξέρουμε;

Σεξ, Λοχεία και μητρότητα. Τι χρειάζεται να γνωρίζει μια γυναίκα, πότε επανέρχεται το σώμα, η διάθεση, πώς επανέρχονται οι σχέσεις με τον σύντροφό της και ποιες εναλλακτικές μορφές σωματικής εγγύτητας υπάρχουν;

Η μετάβαση στη μητρότητα φέρνει μια σειρά σωματικών, συναισθηματικών και κοινωνικών προσαρμογών. Κάθε γυναίκα βιώνει αυτή τη φάση με μοναδικό τρόπο· μερικές νιώθουν την ανάγκη να κάνουν κάποια αλλαγή ή να ενασχοληθούν με δραστηριότητες που τις επανασυνδέουν με την προσωπική τους ταυτότητα και άλλες ειδικά τον πρώτο καιρό είναι απολύτως προσκολλημένες στο παιδί και στον ρόλο τους ως μητέρες, με αποτέλεσμα να νιώθουν μικρότερη ανάγκη για άμεσες αλλαγές και κοινωνικοποίηση.

Μετά τον τοκετό, η γυναίκα εισέρχεται σε μια νέα φάση ζωής, όπου όλα όσα ίσχυαν πριν «ξαναγράφονται» και νιώθει πως συστήνεται ξανά στον κόσμο, σαν μια νέα γυναίκα, αλλαγμένη, μια νέα οντότητα. Και δε θα μπορούσε να είναι διαφορετικά, αφού τώρα μια ζωή εξαρτάται απ’ αυτήν και πρέπει να εξυπηρετεί το πλάσμα που είναι κομμάτι από το αίμα και την καρδιά της.

Οι πρώτες ημέρες λοιπόν στο σπίτι με το νεογέννητο συχνά θεωρούνται σχετικά εύκολες σε σχέση με τις επερχόμενες προκλήσεις φροντίδας και προσαρμογής, ενώ απαιτείται χρόνος για την ανάρρωση του σώματος και της ψυχής.

Η επαναφορά του σώματος μετά τον τοκετό είναι μια διαδικασία που διαφέρει από γυναίκα σε γυναίκα. Δεν υπάρχει κάποιο μαγικό κουμπί ή αυστηρό χρονοδιάγραμμα. Υπάρχουν όμως κάποιες γενικές φάσεις και αλλαγές που συμβαίνουν στο γυναικεία σώμα.

1. Συστολή της Μήτρας

Η μήτρα συστέλλεται σταδιακά για να επιστρέψει στο κανονικό της μέγεθος. Μια διαδικασία που παίρνει περίπου 6 εβδομάδες. Είναι φυσιολογικό να υπάρχει αίμα και εκκρίσεις, σαν περίοδος για μερικές εβδομάδες. Οι ορμόνες δέχονται ραγδαίες αλλαγές. Πέφτουν τα οιστρογόνα τα οποία επηρεάζουν τη διάθεση, τα μαλλιά, ακόμα και το δέρμα. Αν υπάρχουν ράμματα επουλώνονται σταδιακά αλλά ίσως υπάρχει πόνος ή ενόχληση. Φυσικά η κόπωση είναι συχνό φαινόμενο ειδικά σε συνδυασμό με το θηλασμό και το διακοπτόμενο ύπνο.
Στη φάση αυτή, περίπου το 50–80% των γυναικών βιώνει το φαινόμενο των “baby blues”, με συναισθηματικές εναλλαγές που συνήθως υποχωρούν μέσα σε δύο εβδομάδες.

2. Αλλαγή στο σώμα

Μετά το δεύτερο μήνα το σώμα σιγά σιγά αρχίζει να μαζεύεται. Το φούσκωμα στην κοιλίτσα μειώνεται. Ο θηλασμός καίει θερμίδες, βοηθά δηλαδή την επιστροφή του σώματος αλλά το καταπονεί κιόλας. Στο δέρμα μπορεί να εμφανιστούν οι ραγάδες, οι οποίες ξεθωριάζουν με τον καιρό αλλά δεν εξαφανίζονται. Αν δεν υπάρχει αποκλειστικός θηλασμός η περίοδος μπορεί να κάνει την εμφάνισή της.
Μελέτες δείχνουν ότι παρεμβάσεις γνωστικής-συμπεριφορικής θεραπείας ενδυναμώνουν την ψυχολογική ευεξία και βελτιώνουν την εικόνα σώματος των νέων μητέρων.

3. Ορμονική σταθεροποίηση

Οι ορμόνες επανέρχονται στα προ-εγκυμοσύνης επίπεδα συνήθως εντός 3–6 μηνών, ωστόσο τα επίπεδα κορτιζόλης συχνά παραμένουν υψηλά λόγω του αυξημένου άγχους φροντίδας του νεογέννητου. Η σταθεροποίηση των ορμονών συνδέεται με βελτίωση της διάθεσης, καθώς η μεταγεννητική κατάθλιψη επηρεάζει περίπου 25% των γυναικών εντός του πρώτου έτους.

4. Ανάγκη για επαναπροσδιορισμό της σεξουαλικότητας

Η επανέναρξη της σ3ουαλικής δραστηριότητας ποικίλλει: Τυπικά η πρώτη επαφή γίνεται 6–8 εβδομάδες μετά τον τοκετό, αλλά για τη συντριπτική πλειονότητα των γυναικών η πλήρης επαναφορά της σ3ξουαλικής επιθυμίας και της ικανοποίησης απαιτεί 4–6 μήνες ή περισσότερο. Κοινά προβλήματα περιλαμβάνουν ξηρότητα, πόνο κατά τη συνουσία και μειωμένους οργ@σμούς. Στρατηγικές όπως η ενδυνάμωση του πυελικού εδάφους με ασκήσεις Kegel έχουν αποδειχθεί ότι βελτιώνουν την ενασχόληση με τη σεξουαλικότητα και μειώνουν την ενόχληση κατά την επαφή.

Η επιστροφή στη σεξουαλική ζωή μετά τον τοκετό αποτελεί θέμα συζήτησης για πολλά ζευγάρια, αν και σπάνια αναδεικνύεται ανοιχτά. Οι ιατρικές οδηγίες συστήνουν ότι η πρώτη επαφή μπορεί να γίνει 4–6 εβδομάδες μετά, εφόσον έχει επουλωθεί η περιοχή της λοχείας. Στην πράξη, πολλές γυναίκες χρειάζονται περισσότερο χρόνο για να ανακτήσουν τη σ3ξουαλική επιθυμία, και αυτό είναι απόλυτα φυσιολογικό.

Η επικοινωνία με τον σύντροφο βελτιώνει την ψυχική διάθεση και διευκολύνει την επάνοδο στην εγγύτητα. Γιατί αν υπάρχει κατανόηση και στήριξη, όλα γίνονται πιο εύκολα. Το να κουβεντιάζει το ζευγάρι για το πως νιώθει ο καθένας με τα νέα δεδομένα είναι πολύ σημαντικό. Το ζευγάρι χρειάζεται χρόνο να μείνει μόνο του, οπότε αν υπάρχει βοήθεια από κοντινά πρόσωπα πρέπει να χρησιμοποιηθεί. Η επαφή θα πρέπει να ξεκινήσει με αργούς ρυθμούς. Αγκαλιές και επαφή -χωρίς πίεση- είναι το νούμερο ένα για να ξαναμπεί κάποιος σ’ αυτό το όμορφο παιχνίδι.

Παγκοσμίως, περίπου το 10–20% των γυναικών εμφανίζουν μεταγεννητική κατάθλιψη μετά τον τοκετό, με πολλές περιπτώσεις (έως 50%) να μένουν αδιάγνωστες λόγω του στίγματος. Η έγκαιρη αξιολόγηση με εργαλεία όπως η Edinburgh Postnatal Depression Scale (EPDS) βελτιώνει σημαντικά την εκβατική αντιμετώπιση. Αν υπάρχει απόσυρση, αποστροφή ή κατάθλιψη, η συμβουλευτική από ειδικούς ψυχικής υγείας μπορεί να παράσχει άμεση υποστήριξη. Δεν είναι ντροπή να μηδενίζεται η σεξουαλική επιθυμία· κάπου ανάμεσα σε μπιμπερό, πάνες, κλάματα και άγχος χάνεται, επανέρχεται όμως σταδιακά.

Το βασικό είναι να μη βιάζει κανείς τον εαυτό του, να υπάρχει επικοινωνία και σεβασμός, χωρίς ντροπή και επικριτικά σχόλια. Το σώμα της μητέρας δεν είναι ίδιο, ούτε χρειάζεται να είναι. Η σεξουαλικότητα μετά τον τοκετό δεν είναι πισωγύρισμα, αλλά επαναπροσδιορισμός.

Σημείωση για τον εαυτό μου με χιούμορ και τρυφερότητα:

Δεν είμαι μόνο μαμά. Είμαι και άνθρωπος. Και γυναίκα. Και κουρασμένη. Και ζωντανή.

Το σώμα μου δεν είναι χαλασμένο, ήταν απλά απασχολημένο με το να φτιάξει έναν άνθρωπο.

Το σεξ δεν είναι υποχρέωση, είναι φλέρτ και μια υπενθύμιση του ποια είμαι.

Δεν υπάρχει σωστή στιγμή. Υπάρχει μόνο «λίγο ήσυχα μην ξυπνήσει το μωρό».

Και αν σήμερα δεν έχω καμία διάθεση, κανένα πρόβλημα.

Δοκιμάζουμε πάλι αύριο.