Όταν το ChatGPT πρωτοεμφανίστηκε, το είδαμε σαν έναν παντογνώστη φίλο που ξέρει από όλα: από συνταγές για μακαρόνια μέχρι το γιατί βγάζει κόκκινο λαμπάκι το αμάξι. Σιγά σιγά όμως, από βοηθός για μικροδουλειές, βρέθηκε να δίνει «γνώμες» για την ψυχολογία μας, τη διατροφή μας και, φυσικά, την υγεία μας. Γιατί να πάρουμε υδραυλικό τώρα, αφού το ChatGPT θα μας πει τι φταίει. Πιθανώς να μας πει, βέβαια, αλλά και πάλι, αν δεν πιάνουν τα χέρια μας, σόρι, αλλά τον υδραυλικό θα τον χρειαστούμε ούτως ή άλλως.
Το ΑΙ έγινε και ψυχολόγος μας, και μάγειράς μας, ακόμη και γιατρός μας. «Εδώ πονεί, εκεί πονεί, γιατρέ πες μου τι έχω;» Και μας λέει — οπότε γιατί να μην το εμπιστευτούμε; Κάτι ανάλογο σκέφτηκε και ένας 60χρονος Αμερικανός, λοιπόν, κι αντικατέστησε την επιστήμη της ιατρικής με το ChatGPT, θέλοντας να αποφύγει την κατανάλωση αλατιού και να το αντικαταστήσει με κάτι άλλο. Και φυσικά πήρε απάντηση. Το ChatGPT του πρότεινε να αντικαταστήσει το χλωριούχο νάτριο (a.k.a. αλάτι) με βρωμιούχο νάτριο για ένα διάστημα τριών μηνών. Κι όλα πήγαιναν άψογα, μέχρι που τον χτύπησε μια σπάνια νόσος λόγω αυτής της αντικατάστασης. Το όνομά της: βρωμισμός, ένα γνωστό σύνδρομο στις αρχές του 20ού αιώνα. Τα συμπτώματά του είναι: κόπωση, πονοκέφαλοι, σύγχυση, αλλά και επιληπτικές κρίσεις ή ακόμη και κώμα.
Ερωτώμενος ο ασθενής είπε πως συμβουλεύτηκε το ChatGPT για το πώς να εξαλείψει το χλωριούχο νάτριο από τη διατροφή του. Ακολούθησε τις συμβουλές του, αγνοώντας την επιπλέον επισήμανση πως το χλωριούχο νάτριο μπορεί να αντικατασταθεί από βρωμιούχο νάτριο, αλλά πιθανώς για άλλους σκοπούς, όπως είναι ο καθαρισμός. Να σημειωθεί πως το βρωμιούχο νάτριο χρησιμοποιούνταν ως ηρεμιστικό παλιότερα. Η χρήση του μπορεί να οδηγήσει και σε ψυχωσικές συμπεριφορές, κάτι που παρουσίασε και ο συγκεκριμένος ασθενής. Ο ίδιος εμφανίστηκε στο νοσοκομείο λέγοντας πως ο γείτονάς του προσπαθεί να τον δηλητηριάσει, ενώ, παρόλο που διψούσε, παρουσίασε «παρανοϊκή» συμπεριφορά όταν του δόθηκε νερό. Οι γιατροί, για να τον ηρεμήσουν, τον υπέβαλαν σε θεραπεία για ψύχωση και, αφού ηρέμησε και τους περιέγραψε και άλλα συμπτώματα, αναγνώρισαν πως πρόκειται για περίπτωση βρωμισμού.
Οι γιατροί, καθηγητές του Πανεπιστημίου της Ουάσινγκτον, επεσήμαναν πως το να χρησιμοποιούμε την τεχνητή νοημοσύνη για ιατρικές συμβουλές δυνητικά μπορεί να οδηγήσει στο να αναπτυχθούν δυσμενείς επιπτώσεις για την υγεία. Στην περίπτωση του 60χρονου, μιας και δεν είχαν πλήρη πρόσβαση στη συνομιλία του ασθενούς με το ChatGPT, δεν μπορούσαν να ξέρουν τι συμβουλή είχε λάβει ακριβώς ο άνδρας. Για τον λόγο αυτό ρώτησαν οι ίδιοι και, μέσα σε όλες τις απαντήσεις, ήταν και το βρωμιούχο νάτριο, χωρίς όμως κάποια προειδοποίηση για πιθανούς κινδύνους για την υγεία. Επιπλέον, επεσήμαναν και το γεγονός πως, σε αντίθεση με έναν επαγγελματία υγείας, η τεχνητή νοημοσύνη δε ρώτησε γιατί ζητούσαν τέτοιες πληροφορίες.
Τα νούμερα παγκοσμίως, βέβαια, μιλούν από μόνα τους: Έρευνα του University of Kansas Life Span Institute βρήκε ότι γονείς εμπιστεύονται περισσότερο το περιεχόμενο που φαίνεται να είναι από το ChatGPT (ή παρόμοια). Οι συμμετέχοντες βαθμολόγησαν τις απαντήσεις του AI ως πιο αξιόπιστες και αξιόλογες.
Μελέτη σε δείγμα άνω των 2,000 Αυστραλών δείχνει ότι περίπου το 10 % χρησιμοποίησε το ChatGPT για θέματα υγείας μέσα στο πρώτο μισό του 2024. Σχεδόν 61 % όσων ρώτησαν σχετίζονταν με ζητήματα που συνήθως απαιτούν κλινική γνώση. Η επισήμανση είναι ότι, ενώ προσφέρει σαφή και άμεσα κατανοητή βοήθεια, δεν μπορεί να αντικαταστήσει την επαγγελματική ιατρική γνώση.
Μελέτη του Center for Countering Digital Hate έδειξε ότι από 1,200 απαντήσεις που προσομοίωναν ερωτήματα εφήβων για ψυχικά προβλήματα, πάνω από το 50 % ήταν επικίνδυνες: συμπεριλαμβάνονταν οδηγίες για παράδειγμα αυτοτραυματισμό, υπερβολική χρήση ουσιών, και σχέδια αυτοχειρίας.
Την επόμενη φορά, λοιπόν, που θα αναρωτηθούμε αν θα πάμε στον γιατρό ή θα ρωτήσουμε το ChatGPT για ιατρικές συμβουλές, ας έχουμε στο μυαλό μας και την ιστορία του 60χρονου Αμερικανού, αλλά και το ότι η ίδια η τεχνολογία δεν μπορεί να αντικαταστήσει την επιστημονική άποψη. Για την ακρίβεια, μπορεί να αποβεί και μοιραία.
Συντάκτης: Ελευθερία Ιωάννογλου
