Αν το διάβαζες έτσι ξεκάρφωτα, θα το περνούσες για απειλή «Άμα το κάνεις μια φορά, θα το ξανακάνεις». Κι όμως, δεν το λέει η μαμά σου που σε κοιτάζει με μισό μάτι όταν αλλάζεις γκόμενους πιο γρήγορα απ’ ό,τι αλλάζεις ταπεράκια στη δουλειά το λέει έρευνα. Σύμφωνα με έρευνα από το Archives of S3xual Behavior, όσοι κεράτωσαν μία φορά έχουν τριπλάσιες πιθανότητες να το ξανακάνουν στην επόμενη σχέση τους.Με άλλα λόγια, η απιστία μοιάζει λίγο με πατάτες τηγανητές, αν ξεκινήσεις, δύσκολα σταματάς στη μία.
Ποιο είναι το σύνηθες μοτίβο πίσω από την πράξη; Η μελέτη υποστηρίζει ότι το παρελθόν μας σε τέτοια ζητήματα είναι ισχυρότερος προγνωστικός δείκτης από τη σ3ξουαλική ζωή, την ικανοποίηση της σχέσης ή τις προσωπικές αξίες. Με λίγα λόγια, το «μια φορά άπιστος, πάντα άπιστος» ίσως να μην είναι μόνο ατάκα για οικογενειακά τραπέζια, αλλά να έχει μια δόση επιστημονικής βάσης.
Δε σημαίνει ότι όποιος την πάτησε μία φορά είναι καταδικασμένος. Αλλά όταν η εμπιστοσύνη σπάσει, δε μένει απλά ένα ράγισμα. Είναι σαν να ανοίγει μια χαραμάδα που δύσκολα ξανακλείνει, και περνάει μέσα της η λογική του «ε, αφού έγινε μια φορά, τι πειράζει κι αν γίνει δεύτερη;».
Κατά πόσο όμως έχουμε κανονικοποιήσει την απιστία; Γιατί η κοινωνία έχει την τάση να βαφτίζει την απιστία με φανταχτερά λόγια και φράσεις όπως, «ένας πειρασμός της στιγμής», «μια αδυναμία», «μια περιπέτεια που δε σημαίνει τίποτα». Ναι, όπως κι εκείνο το σουβλάκι στις 3 το πρωί που «δε μετράει στις θερμίδες». Μόνο που, όπως και το σουβλάκι, μετράει και μάλιστα για πολύ.
Η απιστία δεν είναι απλώς μια πράξη. Είναι τρόπος σκέψης. Αν κάποιος μάθει να λύνει τα προβλήματά του με «εξωσυζυγικά παραθυράκια», τότε, αργά ή γρήγορα, αυτό θα γίνει το default mode του. Το ενδιαφέρον είναι ότι αυτή η συνήθεια δεν επηρεάζει μόνο εκείνον που κερατώνει, αλλά και εκείνον που κερατώνεται. Όποιος βιώνει προδοσία, μπαίνει στο επόμενο κεφάλαιο της ζωής του με περισσότερες ανασφάλειες, μεγαλύτερη δυσπιστία και το γνωστό «να δω το κινητό σου» που σκάει ύπουλα σαν ειδοποίηση. Έτσι, το μοτίβο διαιωνίζεται, από τη μια ο «άπιστος» που βρίσκει φυσιολογικό να το ξανακάνει, κι από την άλλη ο «πιστός» που μαθαίνει να ψάχνει το κακό παντού.
Μπορεί να σπάσει ο κύκλος, έστω και αργά; Η εύκολη απάντηση είναι «ναι, με αυτογνωσία και ειλικρίνεια». Η δύσκολη απάντηση είναι ότι θέλει δουλειά, γιατί μιλάμε για μοτίβα συμπεριφοράς κι όχι για απλά «ατυχήματα». Το να πεις «δε θα το ξανακάνω» είναι όσο αποτελεσματικό όσο το «από Δευτέρα δίαιτα». Χωρίς πραγματική διάθεση για αλλαγή, όλα μένουν στα λόγια.
Το αν τελικά κάποιος θα ξανακερατώσει ή όχι δεν είναι γραμμένο στα άστρα ούτε καθορισμένο από κάποια κατάρα. Είναι θέμα επιλογών και χαρακτήρα. Αλλά τα στατιστικά μάς λένε ότι, αν το έκανε μια φορά, οι πιθανότητες είναι πως η ιστορία θα ξαναγραφτεί.
Οπότε, αν βρεθείς μπροστά σε κάποιον που έχει το βιογραφικό «έχω κερατώσει στο παρελθόν», μην το δεις απαραίτητα σαν κόκκινη σημαία, αλλά σίγουρα μην το αγνοήσεις. Γιατί, όπως και να το κάνουμε, άλλο να ξέρεις ότι αγοράζεις ένα παπούτσι με λίγο φθαρμένη σόλα, κι άλλο να προσποιείσαι πως είναι ολοκαίνουργιο. Και αν θες να κρατήσεις κάτι από όλο αυτό, είναι πως η εμπιστοσύνη δε “φτιάχνεται” με μπαλώματα. Ή υπάρχει ή δεν υπάρχει. Και όπως όλα στη ζωή, άμα τη χάσεις μια φορά, ή επιστροφή σπάνια είναι η ίδια.
Επιμέλεια κειμένου: Αγγελική Θεοχαρίδη
