Η ΕΛΣΤΑΤ αποφάσισε να μας ταξιδέψει πίσω στον χρόνο με μια λίστα που μοιάζει απλή, αλλά κρύβει μέσα της ολόκληρη την κοινωνική μας ταυτότητα, με τα 20 πιο δημοφιλή ονόματα ανδρικά και γυναικεία στην Ελλάδα από το 1940 μέχρι το 2021. Και αν νομίζεις ότι πρόκειται για μια στεγνή στατιστική, μάλλον δεν έχεις σκεφτεί πόσο ένα όνομα μπορεί να είναι κάτι πολύ παραπάνω από μερικά γράμματα. Είναι η φωνή της γιαγιάς και του παππού που ακούγεται ακόμη, η υπογραφή της παράδοσης που θέλει να μείνει ζωντανή, αλλά και το μικρό «πειραματάκι» που κάνουν οι γονείς για να αφήσουν το δικό τους στίγμα.
Ξεκινώντας από τα ανδρικά, το ρεπορτάζ παρουσιάζει τον αδιαμφισβήτητο βασιλιά, τον Γεώργιο. Σταθερός από το ’40 μέχρι σήμερα, ο Γιώργος είναι κάτι σαν οικογενειακός θησαυρός, τον βρίσκεις στον παππού, τον ξανασυναντάς στον εγγονό, κι ακόμα κι αν έχει περάσει από γενιά σε γενιά, παραμένει πάντα γνώριμος και καθησυχαστικός. Ακολουθεί το όνομα Κωνσταντίνος, με μια εξίσου επιβλητική παρουσία, ενώ Ιωάννης και Δημήτρης συμπληρώνουν την πρώτη τετράδα. Όλα ονόματα που κουβαλούν ιστορικό βάρος, με Αγίους, βασιλιάδες και ήρωες να τα συνοδεύουν. Δεν είναι τυχαίο που παραμένουν ζωντανά τόσες δεκαετίες μας θυμίζουν ότι ως λαός αγαπάμε τη συνέχεια.
@statistics.gr Τα 20 επικρατέστερα ανδρικά ονόματα κατά έτος γέννησης (1940-2021) όπως προέκυψαν απο την #Απογραφή Πληθυσμού-Κατοικιών 2021 της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής (#ΕΛΣΤΑΤ). Επικρατέστερα ονόματα κατά έτος γέννησης, ως ποσοστό % των ατόμων που γεννήθηκαν στην Ελλάδα το αντίστοιχο έτος και ανήκουν στον μόνιμο πληθυσμό με ελληνική ή ελληνική και άλλη ιθαγένεια. Στα διπλά ονόματα υπολογίστηκε μόνο το πρώτο. Περισσότερα: https://www.statistics.gr The 20 most common male names by year of birth (1940–2021), as recorded in the 2021 Population and Housing Census of the Hellenic Statistical Authority (#ELSTAT ♬ πρωτότυπος ήχος – Hellenic Statistical Authority
Όμως, ανάμεσα στις βεβαιότητες, αρχίζουν να φαίνονται και οι μικρές αλλαγές. Ο Αλέξανδρος, με τον απόηχο του Μεγάλου Αλεξάνδρου αλλά και μια πιο «διεθνή» χροιά, ανεβαίνει σιγά-σιγά, κερδίζοντας την προσοχή των νεότερων γονιών. Το ίδιο και ο Άγγελος, που δίνει μια πιο φωτεινή, γλυκιά νότα σε μια λίστα κυρίως στιβαρών, «βαριών» ονομάτων. Σύμφωνα με τη μελέτη της ΕΛΣΤΑΤ, βέβαια, καταγράφει μόνο το πρώτο όνομα σε διπλές ονομασίες, κάτι που ίσως αδικεί όσους γονείς προσπαθούν να συνδυάσουν δύο παραδόσεις σε μία βάφτιση.
Από την άλλη πλευρά, στον γυναικείο χάρτη τώρα, η κατάσταση έχει κάτι το μαγικά… προβλέψιμο. Η Μαρία είναι και παραμένει η απόλυτη βασίλισσα. Κανείς δεν τη ρίχνει από τον θρόνο, κι αν το σκεφτείς, όλοι μας έχουμε τουλάχιστον μία Μαρία στη ζωή μας. Δίπλα της παραμένει, η Ελένη και η Κατερίνα στέκονται αγέρωχες, ενώ η Βασιλική και η Αναστασία συμπληρώνουν την πεντάδα. Όπως και στους άνδρες, πρόκειται για ονόματα που φέρνουν μαζί τους βαριά παράδοση, είναι ονόματα γιαγιάδων, μανάδων, νονών, που θέλουμε να κρατάμε ζωντανά.
Κι εδώ, ωστόσο, φαίνεται μια κίνηση προς κάτι νέο. Η Αναστασία και η Σοφία ξεχωρίζουν όλο και περισσότερο, δείχνοντας πως οι γονείς θέλουν κάτι που να αντηχεί σύγχρονο αλλά να έχει και κλασική δύναμη. Η Ευαγγελία, η Ιωάννα και η Δήμητρα διατηρούν την παρουσία τους, ενώ η Γεωργία και η Ειρήνη φέρνουν μια πιο ήρεμη, αλλά πάντα σταθερή επιλογή. Το μοτίβο είναι ίδιο με τα ανδρικά, ναι, κρατάμε γερά στα παραδοσιακά, αλλά αφήνουμε κι ένα μικρό παράθυρο ανοιχτό στο καινούριο.
Και τελικά, τι μας δείχνει όλη αυτή η στατιστική; Ότι οι Έλληνες αγαπάμε την ασφάλεια της παράδοσης. Δεν είμαστε λαός που θα γεμίσει τα παιδιά του με εκκεντρικά ονόματα για να ξεχωρίσει. Μας αρέσει η συνέχεια, η μνήμη, η αίσθηση ότι δίνουμε κάτι που κουβαλά ιστορία. Αλλά ταυτόχρονα, μέσα σε αυτή τη σταθερότητα, ψάχνουμε μικρούς τρόπους να βάλουμε την προσωπική μας υπογραφή. Γι’ αυτό ο Γιώργος και η Μαρία θα είναι πάντα εδώ, αλλά δίπλα τους θα αναδύονται κάθε τόσο κι ένας Αλέξανδρος, μια Σοφία, μια Αναστασία.
Ίσως αυτό να είναι το πιο γοητευτικό στοιχεί, ότι μέσα από τα ονόματα φαίνεται καθαρά ποιοι είμαστε. Ένας λαός που δεν ξεχνά τις ρίζες του, αλλά ψιθυρίζει πού και πού στον εαυτό του, «ας αφήσουμε λίγο χώρο και στο καινούριο». Και κάπως έτσι, φτιάχνουμε μια ιστορία που γράφεται με γράμματα, αλλά κουβαλά συναισθήματα, αναμνήσεις και το μέλλον μας.
Κοιτώντας τη λίστα της ΕΛΣΤΑΤ, γίνεται φανερό πως τα ελληνικά ονόματα τόσο τα ανδρικά όσο και να γυναικεία, είναι κάτι παραπάνω από μια απλή επιλογή στη ληξιαρχική πράξη. Αποτελούν, το αποτύπωμα μιας ολόκληρης κοινωνίας που πατά γερά στην παράδοση αλλά αφήνει μικρά περιθώρια ανανέωσης. Ο Γεώργιος και η Μαρία διατηρούν ακλόνητη την πρωτιά τους επί δεκαετίες, ενώ ονόματα όπως ο Αλέξανδρος, ο Άγγελος, η Αναστασία και η Σοφία δείχνουν ότι οι νέες γενιές επιδιώκουν και μια φρέσκια νότα χωρίς να απομακρύνονται από τις ρίζες. Έτσι, μέσα από μια απλή στατιστική καταγραφή, βλέπουμε να ξετυλίγεται η πιο τρυφερή και διαχρονική ιστορία, αυτή που οι οικογένειες γράφουν, δίνοντας στα παιδιά τους ονόματα που κουβαλούν παρελθόν αλλά ταυτόχρονα κοιτούν και στο μέλλον.
Συντάκτης: Ράνια Λιάσκου
