Υπάρχουν φορές που νομίζεις πως ερωτεύτηκες από επιλογή, πως είδες, ένιωσες και εν τέλει αποφάσισες συνειδητά. Κι όμως, κάπου πίσω από την ενήλικη λογική σου υπάρχει ένα μικρό παιδί που ψιθυρίζει: «Αυτόν θέλω, αυτόν που μου θυμίζει κάτι οικείο, έστω κι αν κάποτε με πλήγωσε». Αυτό λοιπόν το παιδί είναι το εσωτερικό μας παιδί – εκείνο το άθικτο, ευάλωτο, αυθεντικό κομμάτι του εαυτού μας που κουβαλά τα πρώτα μας βιώματα, τις ανεκπλήρωτες ανάγκες, τους φόβους και τα τραύματα της παιδικής μας ηλικίας. Και όσο κι αν προσπαθούμε να το αγνοήσουμε, αυτό το παιδί έχει φωνή τόσο δυνατή που πολλές φορές είναι εκείνο που κρατά το τιμόνι στις σχέσεις μας.
Όταν λοιπόν το εσωτερικό μας παιδί επιλέγει, αναζητά εκείνον ή εκείνη που θα γεμίσει το κενό που άφησε κάποτε ένας γονιός, μια απουσία ή ακόμα και μια ματαίωση. Αναζητά διακαώς ασφάλεια, αναγνώριση, προσοχή και κυρίως αγάπη άνευ όρων. Μόνο που τη ζητά συχνά από λάθος πρόσωπα – ανθρώπους που δεν μπορούν να δώσουν αυτό που κάποτε τους έλειψε.
Γι’ αυτό πολλές σχέσεις μοιάζουν με επανάληψη παλιών ιστοριών:
• Αν μεγάλωσες προσπαθώντας να κερδίσεις την προσοχή ενός ψυχρού γονιού, ίσως έλκεσαι από συναισθηματικά απόμακρους ανθρώπους.
• Αν ήσουν το «καλό παιδί» που φρόντιζε τους άλλους, ίσως προσελκύεις συντρόφους που χρειάζονται «σωτηρία».
• Αν μεγάλωσες σε περιβάλλον ανασφάλειας, μπορεί να ζητάς σχέσεις που προκαλούν αδρεναλίνη αντί για γαλήνη.
Το εσωτερικό παιδί, ξέρετε, δε θέλει καθόλου να πληγωθεί. Αυτό που επιθυμεί απλώς είναι να επουλώσει το παλιό τραύμα μέσα από μια νέα ιστορία. Αλλά όταν προσπαθείς να θεραπεύσεις το παρελθόν μέσα από έναν σύντροφο, τελικά το μόνο που καταφέρνεις είναι να το αναπαράγεις.
Η ψυχολογία είναι σαφής: όσο οι επιλογές μας προέρχονται από το υποσυνείδητο, δεν είναι πραγματικά επιλογές. Είναι, θα λέγαμε, απλώς αντανακλαστικά του παρελθόντος. Κάθε φορά που «ερωτεύεσαι» έναν συγκεκριμένο τύπο ανθρώπου, ίσως δεν τον διαλέγεις – απλώς αναγνωρίζεις κάτι γνώριμο. Το μυαλό σου νιώθει «ασφάλεια» στην επανάληψη, ακόμα κι αν πονάει.
Ο μόνος τρόπος όμως να σπάσει επιτέλους αυτός ο φαύλος κύκλος είναι να έρθεις σε πραγματική επαφή με το εσωτερικό σου παιδί: να το ακούσεις, να το παρηγορήσεις, να το αγκαλιάσεις – πριν ζητήσεις από κάποιον άλλον να το κάνει για εσένα. Γιατί μόνο όταν το παιδί μέσα σου νιώσει ότι δεν είναι μόνο του, αλλά ότι ο ενήλικας είσαι εσύ, μπορεί να κάνει καθαρές, ώριμες επιλογές αγάπης. Όταν όμως οι σχέσεις γεννιούνται από εσωτερικό φόβο ή έλλειψη, καταλήγουν συχνά σε συναισθηματική αστάθεια. Το πάθος είναι έντονο, η χημεία εκρηκτική, όμως ο δεσμός έχει βαθιές ρωγμές. Γιατί ακριβώς δεν είναι δεσμός αγάπης, αλλά δεσμός επιβίωσης.
Σε αυτές λοιπόν τις σχέσεις κυριαρχεί το άγχος, η ζήλια, η εξάρτηση, οι εναλλαγές απόλυτης σύνδεσης και απόλυτης απόστασης. Η αγάπη γίνεται μάχη επικράτησης ανάμεσα στο πληγωμένο παιδί και τον φοβισμένο ενήλικα. Και όσο δεν καταλαβαίνουμε αυτή τη δυναμική, η σχέση μετατρέπεται σε καθρέφτη που μας δείχνει όχι ποιοι είμαστε, αλλά πόσο ακόμα μας λείπει να μάθουμε να αγαπάμε σωστά – κυρίως τον εαυτό μας.
Η ωριμότητα στις σχέσεις δεν είναι ζήτημα ηλικίας αλλά συνείδησης. Όταν αρχίζεις να βλέπεις τις επιλογές σου μέσα από τα μάτια της αυτογνωσίας, αντιλαμβάνεσαι πλέον ότι δεν ψάχνεις κάποιον να σε «σώσει», αλλά κάποιον να σε συναντήσει. Η αγάπη δεν είναι να βρεις κάποιον να καλύψει τα κενά σου· απεναντίας είναι να βρεις κάποιον να τα καταλάβει, ενώ εσύ μαθαίνεις να τα γιατρεύεις. Και μόνο τότε το εσωτερικό παιδί μέσα σου μπορεί επιτέλους να ξεκουραστεί. Οι υγιείς σχέσεις δεν ξεκινούν όταν βρούμε τον «σωστό» άνθρωπο, αλλά όταν γίνουμε εμείς ο σωστός άνθρωπος για τον εαυτό μας. Μόνο τότε μπορούμε να αγαπήσουμε χωρίς φόβο, χωρίς άμυνα, χωρίς την ανάγκη να γεμίσουμε τα κενά του χθες. Γιατί η αληθινή αγάπη δεν είναι ανάγκη αλλά επιλογή με πλήρη συνείδηση. Και αυτή η επιλογή είναι το πιο ώριμο, πιο τρυφερό «σε αγαπώ» που μπορούμε να χαρίσουμε – πρώτα στον εαυτό μας και ύστερα σε εκείνον που θα σταθεί απέναντί μας.
Έτσι λοιπόν έρχεται κάποια στιγμή που είναι ακριβώς η ώρα να πάρουμε από το χέρι το παιδί μέσα μας, όχι για να το αφήσουμε πίσω, αλλά για να το προστατεύσουμε πια. Να του πούμε πως δε χρειάζεται πια να ψάχνει την αγάπη εκεί όπου πονάει και πως η αγάπη δεν είναι σωτηρία αλλά συνάντηση. Ότι δεν είναι ανάγκη αλλά επιλογή. Όταν ο ενήλικας εαυτός μας αναλάβει τα ηνία, τότε μπορούμε πραγματικά να αγαπήσουμε χωρίς φόβο, χωρίς όρους, χωρίς να περιμένουμε ο άλλος να μας «θεραπεύσει». Γιατί έχουμε ήδη μάθει να στεκόμαστε μόνοι μας όρθιοι.
Να θυμάστε πως η συνειδητή σχέση δεν είναι απαλλαγμένη από προκλήσεις· είναι όμως μια σχέση όπου δύο ενήλικες πλέον επιλέγουν να πορευτούν μαζί, όχι για να γεμίσουν τα κενά τους, αλλά για να μοιραστούν την πληρότητά τους. Είναι η στιγμή που το «θέλω να με αγαπάς» μετατρέπεται σε «θέλω να αγαπώ μαζί σου».
Και τότε, η αγάπη παύει να μοιάζει με παιδικό παραμύθι που τελειώνει πάντα με ένα «ζήσαν κι αυτοί καλά και εμείς καλύτερα» – γιατί πλέον ξέρουμε ότι το «καλά» δεν είναι κάτι που μας δίνεται, αλλά κάτι που χτίζεται, μέρα με τη μέρα, από δύο ανθρώπους που επέλεξαν να είναι παρόντες, ώριμοι και αληθινοί.
Συντάκτης: Φραγκούλα Χατζηαγόρου
