Κανείς δεν αντέχει άλλο να βλέπει βίντεο με άγριους ξυλοδαρμούς μεταξύ ανηλίκων κι όμως, αυτή φαίνεται να είναι μια νέα σκοτεινή πραγματικότητα για την Ελλάδα. Αυτό που αποτυπώνεται στο τελευταίο περιστατικό είναι ένας καθρέφτης της βίας, της σιωπής και της κοινωνικής αποδοχής που έχει φτάσει στο απροχώρητο. Σύμφωνα με την είδηση που κυκλοφόρησε το STAR, σε ένα βίντεο-σοκ εμφανίζονται τέσσερα κορίτσια να επιτίθενται σε μία άλλη κοπέλα, να τη σηκώνουν στον αέρα και να την πετούν ξανά κάτω, ενώ τη χτυπούν ανελέητα, κλωτσώντας την ακόμα και στο κεφάλι.
Η εικόνα είναι σκληρή· στο βίντεο ακούγεται μία από τις επιτιθέμενες να λέει «όχι στο κεφάλι ρε, όχι στο κεφάλι», ενώ συνεχίζει τις κλωτσιές. Σε ένα άλλο πλάνο, η ίδια κοπέλα προσθέτει μια φράση που σοκάρει ακόμα περισσότερο: «Ήθελες εμένα να βρίσεις μωρή καρι@@@;». Είναι σαν να μην αρκούν οι σωματικοί τραυματισμοί· η γλώσσα της βίας έρχεται να προσθέσει ντροπή, ταπείνωση και λεκτικό πόλεμο.
Αυτό που μένει στο μυαλό δεν είναι μόνο η αγριότητα της επίθεσης, είναι και το πλαίσιο στο οποίο συμβαίνει. Δεν υπάρχει σαφής αιτία του ξυλοδαρμού. Δεν είναι γνωστό τι προκάλεσε αυτή την επίθεση. Και αυτός ο αόριστος, σκοτεινός πυρήνας της βίας είναι που κάνει τα πράγματα πιο τρομακτικά· δεν είναι απλώς η εικόνα, είναι η έλλειψη εξήγησης, η αποδοχή μιας βίαιης κατάστασης ως κάτι φυσιολογικό.
Το δεύτερο στοιχείο που πέφτει σαν σκιά πάνω σε όλη τη σκηνή είναι η κοινωνική σιωπή. Σε τέτοιες περιπτώσεις, η σιωπή δεν είναι απλά απουσία φωνής· είναι συμμετοχή. Το βίντεο κυκλοφόρησε, έγιναν ρεπορτάζ, αλλά πόσοι πραγματικά σταμάτησαν για να αναρωτηθούν «Γιατί;» — και όχι απλά «γιατί συνέβη», αλλά «τι δείχνει για τη νοοτροπία μας;». Ο ξυλοδαρμός αυτός δεν είναι μία «ακραία περίπτωση»· είναι ένδειξη ότι κάτι περισσότερο πρέπει να αλλάξει.
Όταν βλέπουμε βίντεο σαν κι αυτό, δεν κοιτάζουμε μόνο το θύμα· κοιτάζουμε την κοινωνία που το επέτρεψε, που το κατέγραψε, που το κοινοποίησε. Είναι πολύ πιθανό ότι δεν πρόκειται για μια μεμονωμένη επίθεση, αλλά για σύμπτωμα μιας κουλτούρας βίας ανάμεσα σε νέους, όπου ο τραχύς ρατσισμός, η λεκτική επιθετικότητα και οι σωματικές συγκρούσεις είναι «μέρος του παιχνιδιού».
Αυτό που κάνει αυτό το συμβάν ακόμη πιο σημαντικό είναι ότι αναδεικνύει όχι μόνο το πρόβλημα της βίας, αλλά και της παιδικής και εφηβικής βίας. Μιλάμε για νέα κορίτσια, που πιθανότατα μεγαλώνουν μέσα σε περιβάλλοντα όπου η βία θεωρείται αποδεκτό μέσο. Όταν η βία τούς γίνεται «εργαλείο», πρέπει να μας ανησυχήσει ως κοινωνία.
Και ναι, εννοείται πως «κάτι πρέπει να αλλάξει». Δεν είναι απλά θέμα τιμωρίας για όσες επιτέθηκαν, αλλά θέμα πρόληψης. Θέμα εκπαίδευσης, ανατροφής, ενσυναίσθησης. Πρέπει να χτίσουμε έναν κόσμο όπου τέτοιες σκηνές δε θεωρούνται «viral θέαμα» ούτε μια ντροπιαστική συνήθεια. Να γίνει σαφές στα παιδιά ότι η βία δεν είναι αποδεκτή, ότι η σιωπή κατά τη θέαση μιας επίθεσης είναι συνενοχή, ότι η κοινότητα, το σχολείο, η οικογένεια δεν μπορούν να σφυρίζουν αδιάφορα.
Και κυρίως πρέπει να μπει σε προτεραιότητα η προστασία του θύματος. Πέρα από τις νομικές συνέπειες, χρειάζεται ψυχολογική υποστήριξη, ένα δίκτυο ανθρώπων που να τη βοηθάει να ανακάμψει και ένα σύστημα που να μην την αφήσει μόνη στο σιωπηλό της τραύμα.
Η δημοσιοποίηση τέτοιων βίντεο πρέπει να λειτουργεί ως καμπανάκι, όχι ως φθηνή αναπαραγωγή ψυχαγωγικού περιεχομένου. Όταν η βία γίνεται show, εμείς χάνουμε την ανθρωπιά μας. Και ίσως είναι η ώρα να ξυπνήσουμε. Επειδή αν δεν αλλάξουμε εμείς, ως κοινωνία, τις εικόνες που επιτρέπουμε να κυκλοφορούν, τότε ποιος θα αλλάξει;
Για να μην ξαναδούμε τέτοιες εικόνες, δύο πράγματα πρέπει να γίνουν άμεσα και ουσιαστικά. Αρχικά, να ενισχυθούν πραγματικά τα σχολικά προγράμματα πρόληψης βίας, με εκπαιδευτικούς που να εκπαιδεύονται ειδικά στο πώς να αναγνωρίζουν και να παρεμβαίνουν έγκαιρα σε περιστατικά εκφοβισμού, ώστε τα παιδιά να μάθουν από νωρίς τι σημαίνει όριο, σεβασμός και συνέπεια. Επιπλέον, να δημιουργηθούν σταθερές δομές υποστήριξης — ψυχολόγοι, κοινωνικοί λειτουργοί, γραμμές βοήθειας — που να είναι προσβάσιμες όχι μόνο στο θύμα αλλά και στον θύτη, γιατί η θεραπεία ενός βίαιου κύκλου απαιτεί να στηριχθούν και οι δύο πλευρές, ώστε να μην αναπαράγεται το ίδιο μοτίβο ξανά και ξανά.
Συντάκτης: Ράνια Λιάσκου
