Γιατί όταν έχουμε περίοδο αμφισβητούν ή ακυρώνουν τα συναισθήματά μας;

«Έχεις πολλά νεύρα. Πάλι περίοδο έχεις»; Μια -καθόλου χαριτωμένη- φράση που όλες μας κάποια στιγμή στη ζωή μας είτε έχουμε ακούσει ή θα ακούσουμε. Η έμμηνος ρύση είναι ένα θέμα ταμπού επενδυμένο με μπόλικη ντροπή και αρκετό σ3ξισμό. Οι αντιλήψεις γύρω από το συγκεκριμένο θέμα είναι και πολύ αντιφατικές. Από τη μια η περίοδος έχει συνδεθεί με τη διαδικασία της αναπαραγωγής, ενώ από την άλλη μια γυναίκα με περίοδο θεωρείται βρώμικη. Πολύ αντιφατικό όσο να πεις.

Γιατί όμως μια βιολογική διεργασία του σώματος των ατόμων με θηλυκά αναπαραγωγικά όργανα έχει συνδεθεί με τις υπερβολικές αντιδράσεις των γυναικών;

Η γλυκιά μας η πατριαρχία έχει βάλει το χεράκι της και εδώ, παράπονο δεν έχουμε.

«Πάλι περίοδο έχεις»;

Ας τα πάρουμε λίγο από την αρχή τα πράγματα, βάζοντας στο πλάνο λίγη βιολογία. Λίγο πολύ ξέρουμε τι είναι η περίοδος ή τέλος πάντων έχουμε ακούσει. Ουσιαστικά και πολύ απλά είναι η προετοιμασία του σώματος σε περίπτωση μιας ενδεχόμενης εγκυμοσύνης. Ένα ωάριο απελευθερώνεται και παράλληλα στη μήτρα δημιουργείται ένα παχύ στρώμα σε περίπτωση που υπάρξει γονιμοποίηση του ωαρίου. Αν λοιπόν δεν υπάρξει η πολυπόθητη γονιμοποίηση από κάποιο σπερματοζωάριο, τότε το ενδομήτριο αποβάλλεται, εφόσον δεν χρειάζεται και αυτό ονομάζεται έμμηνος ρύση. Όλα καλά κι όλα ωραία μέχρι εδώ. Τι σχέση όμως έχει με εκφράσεις όπως: «Πολλά νευράκια ε; Έχεις περίοδο και φαίνεται» ή «Όταν έχεις περίοδο γίνεσαι πολύ περίεργη το ξέρεις»;

Απολύτως καμία, απαντάμε με όση ψυχραιμία μας έχει απομείνει. Πράγματι, λίγες μέρες πριν την έμμηνο ρύση βιώνουμε ορισμένα σωματικά και συναισθηματικά συμπτώματα, όπως για παράδειγμα κυκλοθυμία, θλίψη ή ευερεθιστότητα. Αυτό φυσικά εξηγείται βιολογικά. Ορμόνες κυρίες και κύριοι. Οι αυξομειώσεις οιστρογόνων και προγεστερόνης προκαλούν συναισθηματικές μεταπτώσεις και όχι μόνο. Δεν σημαίνει όμως ότι εξαιτίας αυτών οι γυναίκες ξαφνικά μετατρέπονται σε παράξενα και νευρικά όντα. Για άλλη μια φορά λοιπόν στη γυναίκα αποδίδεται ο χαρακτηρισμός της υστερικής.

Γιατί όμως συμβαίνει αυτό;

Μαντέψτε. Πατριαρχία. Τι πιο σύνηθες να συμβεί θα έλεγε κανείς. Από την εποχή του Freud οι γυναίκες χαρακτηρίζονταν ως υπερβολικές και υστερικές. Το ίδιο ακριβώς συμβαίνει και εδώ. Η περίοδος χρησιμοποιείται για να υποβαθμίσει τα συναισθήματά μας και να μην λαμβάνονται υπόψη η δυσαρέσκεια ή ο θυμός που μπορεί να νιώθουμε. Αν για παράδειγμα εκφράσουμε είτε κάποιο προβληματισμό είτε ενόχληση για κάτι, συχνά αποδίδεται στην έμμηνο ρύση και δεν αντιμετωπίζεται σαν κάτι σοβαρό. Επίσης, με τον τρόπο αυτό πλήττεται και η λογική μας, καθώς θεωρούμαστε αλλοπρόσαλλα πλάσματα που δεν μπορούν οι άλλοι να παίρνουν στα σοβαρά, γιατί έχουμε περίοδο και μ’ αυτές θα ασχολούμαστε τώρα; Και κάπως έτσι ενισχύονται οι έμφυλες ανισότητες και οι προκαταλήψεις.

Η έμμυνος ρύση λειτουργεί σαν ένας μηχανισμός αμφισβήτησης και ακύρωσης των συναισθημάτων. Μας κάνουν δηλαδή κανονικότατο gaslighting για μια φυσική διεργασία που κάνει το σώμα μας, μετατοπίζοντας την ευθύνη σε αυτό και όχι στην ίδια την κοινωνία που κάνει τα αδύνατα δυνατά υποσκάπτοντας τις ανάγκες μας.

Κάπως έτσι μια βιολογική σωματική διαδικασία κατέληξε να γίνεται μέσο υποβάθμισης και χλευασμού των αντιδράσεων των γυναικών. Σκέψου τώρα να θέλεις να συζητήσεις κάτι που σε έχει ενοχλήσει πραγματικά και να κάνουν σχολιάκια του τύπου «έλα τώρα οι γυναίκες είστε υπερβολικές. Μήπως είσαι στις δύσκολες μέρες»; Αν δεν είναι αυτό καραμπινάτη πατριαρχία τότε τι είναι;

Το ότι αιμοραγούμε κάθε μήνα δεν σημαίνει ότι χάνεται η κριτική μας σκέψη, ούτε ότι χάνουμε τα λογικά μας, ούτε ότι δημιουργούμε προβλήματα από το κεφάλι μας. Το ότι έχουμε περίοδο δεν σημαίνει επίσης, ότι έχουμε και άδικο σε ό,τι λέμε και νιώθουμε. Επαναλάβετε ευλαβικά κάθε βράδυ μέχρι να το εμπεδώσετε.

Μήπως ήρθε η ώρα να μιλάμε ανοιχτά για κάποια θέματα, για να καταρρίπτουμε τους μύθους και τα στερεότυπα που επικρατούν γύρω από αυτά;