Ας σταματήσουμε να κατηγορούμε τους γονείς μας για όσα γίναμε

Κάποια στιγμή, αργά ή γρήγορα, καλό θα ήταν να σταματήσουμε να κατηγορούμε τους γονείς μας για όσα γίναμε. Ναι, το ξέρω. Ακούγεται προκλητικό, ίσως και λίγο… άδικο. Γιατί όλοι έχουμε κάτι να θυμηθούμε από το σπίτι που μεγαλώσαμε — και συνήθως δεν είναι μόνο τα Χριστούγεννα με τα μελομακάρονα. Είναι κι εκείνες οι στιγμές που λες «μα καλά, πώς επέζησα;».

Όμως, αν όντως θέλουμε να ζήσουμε σε έναν καλύτερο κόσμο — και να μην τον κουβαλάμε απλά σαν wishlist στο αγαπημένο μας site — πρέπει πρώτα ο καθένας να κοιτάξει πώς θα εξελίξει τον εαυτό του. Και για να εξελίξεις τον εαυτό σου στην καλύτερη εκδοχή του, πρέπει –όσο δύσκολο κι αν είναι– να συμφιλιωθείς με τα τραύματα και τις πληγές σου. Όχι να τα διαγράψεις, όχι να τα ξεχάσεις, αλλά να τα κοιτάξεις ίσια στα μάτια και να πεις: «ΟΚ, σε βλέπω. Πάμε να δουλέψουμε μαζί».

Στην πορεία αυτή είναι σημαντικό να δεχτούμε όσα ζήσαμε και μας καθόρισαν, όσα διαμόρφωσαν τον χαρακτήρα μας, τις αντιδράσεις, τις φοβίες και τα… mini δράματά μας. Γιατί ναι, το καλό και το κακό, το σωστό και το λάθος, δεν τα μάθαμε από τους μύθους του Αισώπου· τα μάθαμε από τους γονείς μας. Και τους γονείς –ας είμαστε ειλικρινείς– δεν τους επιλέγεις. Εδώ καλά καλά δεν επιλέγεις ούτε το όνομά σου (και μετά μένεις να απολογείσαι μια ζωή γιατί σε είπαν «Κλημέντιο» επειδή έτσι ήθελε ο παππούς).

Συχνά ακούμε φράσεις όπως:
«Με έβαλαν να δουλέψω από μικρός, γι’ αυτό τώρα μόνο να δίνω ξέρω.»
«Μου έδιναν λεφτά για να μη με ενοχλούν· γι’ αυτό θεωρώ ότι το χρήμα πάει στο χρήμα.»
«Ο πατέρας μου ζούσε στον κόσμο του· μάλλον από εκεί πήρα κι εγώ το “δεν δίνω δεκάρα”.»
«Η μάνα μου ήταν νευρική· λογικό λοιπόν να είμαι κι εγώ το ίδιο.»
«Η δική μου ήταν σκληρή· γι’ αυτό δεν εμπιστεύομαι γυναίκα.»

Και φυσικά, τα κλασικά:
«Σαν τον πατέρα σου είσαι!»
«Ίδια η μάνα σου!»
(Ευχαριστώ, πολύ βοηθητικό, συνεχίστε έτσι.)

Είναι αλήθεια ότι οι πρώτες συμπεριφορές που δεχτήκαμε μάς επηρέασαν βαθιά. Αλλά από μια ηλικία και μετά — και ειδικά όταν έχουμε δουλέψει με τον εαυτό μας — οφείλουμε να σταματήσουμε να κατηγορούμε τους γονείς μας για το ποιοι είμαστε ή για το πού καταλήξαμε. Πρέπει επίσης να σταματήσουμε να δικαιολογούμε τις περίεργες πράξεις μας με το «εγώ έτσι έμαθα».
ΟΚ, έτσι έμαθες. Και; Τώρα μπορείς να μάθεις αλλιώς.

Ναι, η πρώτη φροντίδα και η πρώτη συμπεριφορά που δεχτήκαμε προέρχεται από εκείνους. Αλλά ας μη γελιόμαστε: δεν υπάρχει εγχειρίδιο που να σου μάθει πώς να γίνεις “σωστός” γονιός. Κάθε γονιός κουβαλάει τα δικά του βιώματα· κι εκείνος μεγάλωσε με έναν τρόπο που ίσως σήμερα θα μας φαινόταν –το λιγότερο– «περίεργος» ή «σκληρός». Δεν ήταν τέλειοι. Αλλά ούτε κι εμείς είμαστε — κανείς δεν είναι.

Για παράδειγμα, το ότι οι γονείς μας αγόραζαν σπίτια, εξοχικά και είχαν μια άνετη ζωή, δεν ήταν επειδή ήταν γκουρού της οικονομίας. Ήταν και η κοινωνία που το επέτρεπε. Μια εποχή διαφορετική, πιο σταθερή, λιγότερο χαοτική, όπου έναν μισθό τον έκανες σπίτι και όχι… δόση για το κινητό. Το ότι εμείς ζούμε σε πιο δύσκολη εποχή δεν μας κάνει λιγότερους. Δεν μας κάνει αποτυχημένους. Έχουμε καταφέρει πολλά — κι ας μην το αναγνωρίζουμε πάντα.

Ή το ότι οι γονείς μας δεν χώριζαν επειδή δεν ήταν κοινωνικά αποδεκτό και έμεναν στο ίδιο σπίτι σαν παίκτες του Survivor που μοιράζονται καρύδα αλλά όχι βλέμμα, δεν σημαίνει ότι πρέπει να κάνεις κι εσύ το ίδιο με την αιτιολογία «το κάνουμε για τα παιδιά». Όταν ζεις σε τοξικό περιβάλλον, η τοξικότητα επηρεάζει εσένα, και μετά εσύ επηρεάζεις τους άλλους.

Το ότι οι γονείς σου, για τους δικούς τους λόγους, δεν ήταν οικονομικά άνετοι δεν σημαίνει ότι αυτό χαρακτηρίζει κι εσένα, ούτε ότι θα σε σταματήσει από το να ευημερήσεις οικονομικά αν αυτό θες. Ο κύκλος μπορεί να σπάσει — και συχνά ξεκινά από εσένα.

Ναι, κουβαλάς τα βιώματά σου. Ναι, υπήρξαν πράγματα που δεν άντεξες ή δεν ήξερες πώς να χειριστείς. Ναι, κάποια που τότε σου φαίνονταν σωστά, τώρα σου φαίνονται ακατανόητα. Και είναι φυσιολογικό. Η κοινωνία αλλάζει με τρελούς ρυθμούς, και οι αντιλήψεις εξελίσσονται — κι εμείς μαζί τους.

Το θέμα όμως είναι ένα:
Δεν είσαι η μαμά σου. Δεν είσαι ο μπαμπάς σου. Είσαι εσύ.
Και εσύ, με τις επιλογές σου, θα διαμορφώσεις την πορεία σου.

Αγάπα και συγχώρεσε τους γονείς σου. Όχι γιατί ήταν τέλειοι — αλλά γιατί ήταν αυτοί που ήξεραν να είναι. Και κυρίως, ας συγχωρήσουμε τον εαυτό σου. Για όσα δεν ξέραμε, για όσα μάθαμε αργά, για όσα ακόμα προσπαθούμε.

Και μια μικρή υπενθύμιση:
Μπορείς να κάνεις ό,τι θελήσεις. Αρκεί να το κάνεις σαν εσύ — όχι σαν κάποιος άλλος.