Το υπουργείο Οικονομικών έκανε χθες μια σημαντική κίνηση που αφορά άμεσα τα θύματα από το Μάτι και τη Μάνδρα, βάζοντας τέλος σε μια εκκρεμότητα που κρατούσε χρόνια. Με μια σειρά τροπολογιών, αντίστοιχων με αυτές που εφαρμόστηκαν για τα θύματα των Τεμπών, θεσπίζονται μέτρα οικονομικής ανακούφισης, προστασίας και αποκατάστασης για όσους επλήγησαν από τις δύο μεγάλες καταστροφές.
Στο επίκεντρο βρίσκεται μια ειδική σύνταξη ύψους 1.700 ευρώ τον μήνα. Το ποσό αυτό αντιστοιχεί στο τετραπλάσιο της πλήρους εθνικής σύνταξης και θα χορηγείται στους συγγενείς των θυμάτων, αλλά και στους εγκαυματίες του Ματιού που έχουν σοβαρά εγκαύματα (δεύτερου ή τρίτου βαθμού) και ποσοστό αναπηρίας 50% και πάνω. Η σύνταξη είναι αφορολόγητη, ακατάσχετη, δεν συμψηφίζεται με καμία οφειλή, δεν στερεί άλλες παροχές και συνεχίζει να καταβάλλεται είτε ο δικαιούχος εργάζεται είτε λαμβάνει άλλη σύνταξη. Επιπλέον, θα αυξάνεται αυτόματα, κάθε φορά που αυξάνεται και η εθνική σύνταξη.
Πέρα από τη σύνταξη, οι νέες ρυθμίσεις προβλέπουν πλήρη προστασία των αποζημιώσεων που έχουν επιδικαστεί δικαστικά. Αυτό σημαίνει ότι δεν φορολογούνται, δεν κατάσχονται και δεν μπορούν να εκχωρηθούν. Πρόκειται ουσιαστικά για ένα «τείχος» που διασφαλίζει ότι τα χρήματα που δικαιούνται οι πληγέντες δε θα χαθούν πουθενά στην πορεία.
Ένα ακόμη σημαντικό μέτρο είναι η καθολική διαγραφή οφειλών προς την εφορία, τα ασφαλιστικά ταμεία και τους δήμους. Η διαγραφή ισχύει ακόμη και για χρέη που βρίσκονται ήδη σε ρύθμιση ή στον εξωδικαστικό μηχανισμό, αλλά και για οφειλές που προέκυψαν επειδή κάποιος συμμετείχε στη διοίκηση μιας εταιρείας. Το θετικό εδώ είναι ότι ο ασφαλιστικός χρόνος που αντιστοιχεί στις διαγραφόμενες εισφορές δε χάνεται· παραμένει κανονικά.
Στο κομμάτι της υγείας, οι εγκαυματίες θα έχουν πλήρη κάλυψη για θεραπείες τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό, ενώ οι οικογένειες των θυμάτων θα μπορούν να λάβουν δωρεάν, εξατομικευμένη ψυχολογική υποστήριξη — μια ανάγκη που πολλές φορές δε συζητείται όσο θα έπρεπε.
Το υπουργείο Οικονομικών τονίζει ότι οι πληγέντες από το Μάτι και τη Μάνδρα επιτέλους αντιμετωπίζονται με την ίδια θεσμική φροντίδα που δόθηκε και στους ανθρώπους που έχασαν δικούς τους στην τραγωδία των Τεμπών. Το νομοσχέδιο που περιλαμβάνει όλες αυτές τις ρυθμίσεις πρόκειται να ψηφιστεί σήμερα στη Βουλή.
Όλα αυτά συνιστούν σαφώς μια θεσμική ανακούφιση που έλειπε. Όμως υπάρχει μια μεγαλύτερη αλήθεια που δεν πρέπει να κρυβόμαστε πίσω της: καμία οικονομική ενίσχυση, όσο γενναία κι αν είναι, δεν αποτελεί πραγματική δικαίωση. Η πραγματική δικαίωση — η ουσιαστική, αυτή που αποκαθιστά την εμπιστοσύνη των πολιτών — δίνεται στο δικαστήριο. Στην απόδοση ευθυνών. Στην τιμωρία εκείνων που οδήγησαν, με παραλείψεις ή με αδιαφορία, σε τραγωδίες που μπορούσαν να είχαν αποφευχθεί. Γιατί χωρίς ευθύνη, η αποζημίωση δεν είναι δικαιοσύνη. Είναι απλώς ένα επίδομα παρηγοριάς.
Και, βέβαια, η πραγματική αποκατάσταση δίνεται μέσα από τις αλλαγές που ακολουθούν. Με νομοθεσία που προλαμβάνει και δεν τρέχει εκ των υστέρων. Με κράτος πρόνοιας που προστατεύει πριν θρηνήσουμε, όχι μόνο μετά. Με διαδικασίες ελέγχου, αντιπυρική και αντιπλημμυρική θωράκιση, με ένα υγιές κι ασφαλές δημόσιο σιδηροδρομικό δίκτυο, με διαφάνεια και λογοδοσία κάθε αρμόδιου.
Οι οικονομικές ρυθμίσεις είναι μια αρχή. Αναγκαία, ανθρώπινη, δίκαιη. Αλλά η χώρα θα προχωρήσει μόνο όταν οι πληγές που άνοιξαν στη Μάνδρα, στο Μάτι, στα Τέμπη και σε δεκάδες άλλες τραγωδίες δε θα επουλώνονται απλώς με χρήματα, αλλά με θεσμική υπευθυνότητα, πραγματική δικαιοσύνη και ένα κράτος που δε θα χρειάζεται να απολογείται ξανά για τα ίδια λάθη.
