Υπάρχει μια στιγμή στη ζωή των γυναικών που αντιμετωπίζεται σαν φυσικό τέλος. Όχι δραματικό, όχι ηρωικό. Απλώς… αναπόφευκτο. Η εμμηνόπαυση. Κάτι που «έρχεται όταν έρθει», χωρίς επιλογή, χωρίς διαπραγμάτευση. Ή τουλάχιστον έτσι νομίζαμε μέχρι τώρα.
Στο Columbia University, μια ομάδα επιστημόνων αποφάσισε να κάνει μια μάλλον άβολη ερώτηση: τι θα γινόταν αν η εμμηνόπαυση δεν ήταν απλώς θέμα χρόνου, αλλά βιολογικής διαδικασίας που μπορεί να επιβραδυνθεί; Και τι θα γινόταν αν υπήρχε τρόπος όχι να την ακυρώσεις, αλλά να τη μετακινήσεις;
Η έρευνα επικεντρώνεται στη γήρανση των ωοθηκών. Fun fact που κανείς δε μας είπε ποτέ: οι ωοθήκες είναι το πρώτο όργανο στο ανθρώπινο σώμα που γερνάει. Και το κάνει γρήγορα. Πολύ πριν εμφανιστούν ρυτίδες ή άσπρες τρίχες, η ωοθηκική λειτουργία αρχίζει να φθίνει ήδη από τα μέσα των 30. Η εμμηνόπαυση δεν είναι κεραυνός εν αιθρία· είναι το τελευταίο στάδιο μιας μακράς βιολογικής διαδικασίας.
Η επικεφαλής της έρευνας, η Dr. Yousin Suh, μελετά πώς η γήρανση των ωοθηκών συνδέεται όχι μόνο με τη γονιμότητα, αλλά και με τη συνολική υγεία. Γιατί η εμμηνόπαυση δεν αφορά μόνο το αν μπορείς να κάνεις παιδί. Συνδέεται με καρδιαγγειακά, οστά, μνήμη, ακόμα και με το πόσο «γρήγορα» γερνάει συνολικά το σώμα.
Κάπου εδώ μπαίνει στο παιχνίδι ένα φάρμακο που δε σχεδιάστηκε γι’ αυτόν τον σκοπό. Το rapamycin χρησιμοποιείται εδώ και χρόνια σε άλλες ιατρικές εφαρμογές, αλλά τα τελευταία χρόνια απασχολεί την επιστημονική κοινότητα για κάτι πιο φιλόδοξο: την επιβράδυνση της βιολογικής γήρανσης. Στο Columbia ξεκίνησε ήδη μια πρώτη κλινική δοκιμή σε υγιείς γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας, με στόχο να δουν αν μπορεί να επιβραδύνει τη γήρανση των ωοθηκών. Τα πρώτα αποτελέσματα έδειξαν ότι είναι ασφαλές και καλά ανεκτό. Όχι θαύμα. Όχι υποσχέσεις αιώνιας νεότητας. Αλλά μια χαραμάδα.
Παράλληλα, η έρευνα φωτίζει και κάτι ακόμα πιο άβολο: πόσο λίγο μιλάμε για την εμμηνόπαυση πριν μας χτυπήσει την πόρτα. Δεν υπάρχει σχεδόν καμία προετοιμασία, καμία ουσιαστική συζήτηση, μόνο ψίθυροι και «θα το δεις τότε». Ίσως τελικά η μεγαλύτερη καινοτομία να μην είναι το φάρμακο, αλλά το ότι αρχίζουμε επιτέλους να μιλάμε ανοιχτά γι’ αυτό.
Κανείς δε λέει ότι η εμμηνόπαυση θα γίνει κουμπί on/off. Ούτε ότι όλες οι γυναίκες θα θέλουν να την καθυστερήσουν. Το ενδιαφέρον όμως είναι αλλού: για πρώτη φορά, η συζήτηση μετατοπίζεται από το «συμβαίνει σε όλες» στο «ίσως δε συμβαίνει με τον ίδιο τρόπο και στον ίδιο χρόνο».
Και αυτό από μόνο του είναι ριζοσπαστικό. Γιατί δε μιλάμε απλώς για ένα φάρμακο. Μιλάμε για το δικαίωμα της γυναίκας να έχει λόγο πάνω στο βιολογικό της ρολόι — όχι για να το νικήσει, αλλά για να το καταλάβει. Και ίσως, αν το θελήσει, να το καθυστερήσει λίγο.
Επιμέλεια κειμένου: Αγγελική Θεοχαρίδη
