Έχεις παραπατήσει ποτέ στον δρόμο και η πρώτη σου κίνηση και σκέψη μόλις επανέρχεσαι στην ευθεία σου, είναι να κοιτάξεις κατασκοπικά γύρω σου και να αναλογιστείς πόσοι από τους ανθρώπους που διέσχιζαν τον δρόμο εκείνη την στιγμή ταυτόχρονα με εσένα να παρατήρησαν -άραγε- το στραβοπάτημά σου;
Να είδαν άραγε πόσο άτσαλα στραβοπάτησες;
Να γέλασαν μήπως με την αδεξιότητά σου; Να σε πέρασαν για αφηρημένο/-η, ατσούμπαλο/-η, χαζό/-η;
Μήπως σε έχει στιγματίσει κάποιο άλλο περιστατικό ατσαλοσύνης σε κοινή θέα που σε άφησε με την απορία: Τώρα άραγε το είδαν; Κι αν ναι; Πόσοι; Μήπως όλοι; Και τώρα μέσα τους σίγουρα με σχολιάζουν. Άραγε θα είμαι το αστείο της ημέρας που θα έχουν να αφηγούνται;
Και μπορεί αυτό το κατά τ’ άλλα μικρό στιγμιαίο περιστατικό, εσύ -ακόμη περισσότερο εάν έχεις και μία έμφυτη ροπή προς την υπεραναλυτικότητα- να το επαναφέρεις στην σκέψη σου, να το επεξεργάζεσαι και να το μεγαλοποιείς για το υπόλοιπο της ημέρας και να αναρωτιέσαι πόσο ρεζίλι πιθανότατα έγινες.
Στην πραγματικότητα όμως, με πιθανότητα που αγγίζει την βεβαιότητα, κανείς μάλλον δεν πρόλαβε να αντιληφθεί το μικρό σου ατύχημα. Ίσως 1-2 άνθρωποι που έτυχε εκείνη την ώρα να περάσουν το βλέμμα τους από πάνω σου να το πρόσεξαν. Κι αυτό μονάχα εάν στάθηκε το βλέμμα τους να σε παρατηρήσει για περισσότερο από 2 δεύτερα και μάλιστα τα συγκεκριμένα 2 δεύτερα που σε εγκατέλειψε η ισορροπία σου. Αλλά ακόμη και να το πρόσεξαν το μόνο σίγουρο είναι πως θα το αγνόησαν ή θα το απέβαλαν από το μυαλό τους μέσα στην επόμενη μισή ώρα.
Αν κι εσύ έχεις βρεθεί σε αυτήν την κατάσταση· αν έχεις καταντροπιαστεί και έχεις ευχηθεί ως εκ θαύματος να μπορούσες να γίνεις αόρατος ή να άνοιγε η γη να σε καταπιεί ή με κάποιον τρόπο να μπορούσε να διαγραφεί αυτό το ντροπιαστικό στιγμιότυπο της ζωή σου που μόλις συνέβη, σου έχουμε μαντάτα καλά που δεν οφείλονται σε καμία υπερφυσική παρέμβαση.
Όλη αυτή η διανοητική πορεία που ακολούθησε το μυαλό σου έως ότου καταλήξει στο συμπέρασμα, πως την στιγμή που σου συνέβη το μοιραίο για σένα γεγονός, όλα τα μάτια βρίσκονταν πάνω σου, δεν είναι τίποτα άλλο από το φαινόμενο που αποδίδεται με τον όρο spotlight effect και αποδεικνύει πως η όλη τραγική διάσταση του συμβάντος βρίσκεται απλά και μόνο στο μυαλό σου.
Μεγάλη μερίδα ατόμων, ίσως και οι πλειονότητα των ανθρώπων, έχουν αρκετά συχνά την λανθασμένη εντύπωση πως βρίσκονται στο επίκεντρο της προσοχής· σε ένα φωτεινό σημείο -εξ ου και ο όρος spotlight- όπου η κάθε τους κίνηση, συμπεριφορά και λέξη γίνεται αντικείμενο εξονυχιστικής παρατήρησης και σχολιασμού από τους γύρω τους. Νιώθουν πως βρίσκονται σε ένα συνεχές performance όπου τα βλέμματα είναι στραμμένα πάνω τους σε πολύ μεγαλύτερη κλίμακα από ό,τι στην πραγματικότητα συμβαίνει.
Διότι σαφέστατα δεν λέμε ότι περνάς απαρατήρητος και ότι στέκεσαι αδιάφορος απέναντι στους άλλους. Σε καμία περίπτωση αυτό. Είσαι ακριβώς όσο σημαντικός αισθάνεσαι. Απλά όχι στον ίδιο βαθμό και όχι για όλους τους ανθρώπους ανεξαιρέτως.
Όπως ακριβώς συμβαίνει και στον κινηματογράφο, στις ταινίες, στα βιβλία. Εάν παραλληλίσουμε την ζωή σου με μία ταινία, σίγουρα μέσα σε αυτήν διαδραματίζεις τον πρωταγωνιστικό ρόλο και η όλη πλοκή εκτυλίσσεται γύρω από εσένα, τις αντιδράσεις σου, την συμπεριφορά σου, τα βιώματά σου, τις ανησυχίες σου, τα συναισθήματά σου, τα προβλήματά σου και αφορά αμιγώς την δική σου οπτική. Είσαι ο main character. Σύμφωνοι με όλα αυτά. Αλλά με έναν χωρικό περιορισμό. Όλα αυτά ισχύουν για την δική σου ταινία. Δεν έχεις την ίδια θέση στην ταινία-ζωή κάποιο άλλου ανθρώπου. Εκεί ο πρωταγωνιστικός ρόλος έχει παραχωρηθεί σε άλλο πρόσωπο. Και η προσοχή επικεντρώνεται σε πολλά διαφορετικά πράγματα που τώρα όμως όσο περίεργο και αν ακούγεται δεν αφορούν εσένα. Στην ταινία αυτή στην καλύτερη τον περιπτώσεων να έχεις έναν δεύτερο ρόλο· ίσως πάλι έναν πιο μικρό βοηθητικό ρόλο· μπορεί βέβαια να μην είσαι και τίποτα άλλο παρά ένας απλός κομπάρσος που κάνει το πέρασμά του από το background.
Όσο λοιπόν εσύ σκοντάφτεις διασχίζοντας τον δρόμο κανείς στην πραγματικότητα δεν έχει μείνει προσηλωμένος στο επόμενό σου βήμα. Διότι όσο εκτυλίσσεται η δική σου δράση, προβάλλονται ταυτόχρονα χιλιάδες άλλες ζωές-ταινίες στις οποίες εσύ είσαι μία απλή προσθήκη- γέμισμα στο σκηνικό.
Όσο εσύ παραπατούσες ο κύριος απέναντί σου που διάβαζε την εφημερίδα του καθισμένος σε ένα παγκάκι απλώς σήκωσε το κεφάλι του όχι για να σε παρακολουθήσει αλλά για να την ισιώσει και να αλλάξει σελίδα. Και εκείνη η κυρία με το καροτσάκι που περπατούσε δίπλα σου αντιλήφθηκε την κίνησή σου αλλά ήταν πολύ απασχολημένη να βρει την πιπίλα του μωρού της που είχε κοκκινίσει από το κλάμα. Και ο οδηγός του αυτοκινήτου που σταμάτησε στην διάβαση για να περάσετε πράγματι σε κοίταξε και εντόπισε το άγαρμπο βήμα αλλά εκείνη την ώρα ενδιαφερόταν περισσότερο να αδειάσετε τον δρόμο για να μπορέσει να περάσει. Και εκείνη η κοπέλα κάτω από το ρολόι που κοιτούσε διαρκώς προς εκείνη την κατεύθυνση· όχι δεν είναι ότι την απασχολούσε ιδιαίτερα για ποιον λόγο δεν μπορείς να περπατήσεις σαν άνθρωπος στο ίσιωμα. Απλά εδώ και ώρα περίμενε την κολλητή της φίλη που έπρεπε να την είχε συναντήσει πριν 20 λεπτά και που την διαβεβαίωνε ανά 2 λεπτά πως σε 5 λεπτά θα έχει φτάσει.
Κάθε ένας τους είχε άλλα πράγματα στο μυαλό του εκείνη την στιγμή. Πρωταγωνιστούσε στην δική του ταινία. Και μολονότι συνέβη ακριβώς εκεί μπροστά στα μάτια τους· παρά το γεγονός πως εσύ θα το σκέφτεσαι το βράδυ που θα έχεις ξαπλώσει εκεί πάνω που θα πάει να σε πάρει ο ύπνος και θα εκκινεί ένας νέος κύκλος ντροπής στην θύμηση. Εκείνοι δεν το είδαν και δεν το παρατήρησαν. Γιατί; Όχι επειδή δεν είσαι σημαντικός· όχι επειδή δεν είσαι πρωταγωνιστής. Αλλά γιατί ο καθένας τους βρίσκεται σε διαφορετική αίθουσα προβολής.
Συντάκτης: Παναγιώτα Παπακωνσταντίνου
