10 πράγματα που μου έμαθε η ψυχοθεραπεία

Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας σήμερα και δυστυχώς υπάρχει ακόμα ένα ποσοστό ανθρώπων, ας πούμε κάπως μεγάλο, που θεωρεί πως η ψυχική του υγεία εξαρτάται (μόνο) από τους φίλους που τους ακούνε, από τη θάλασσα που τους ηρεμεί κι οτιδήποτε άλλο εκτός από τους ειδικούς: τους ψυχίατρους, τους ψυχολόγους και τους ψυχοθεραπευτές. Και είναι τόσο κρίμα να μην αναγνωρίζουμε, να μη νιώθουμε την πέτρα στο στήθος και τους βράχους στην πλάτη που κουβαλάμε για χρόνια και μας εμποδίζουν να γίνουμε αυτό που πραγματικά είμαστε.

Ήθελα να ξεκινήσω ψυχοθεραπεία απ’ τα 20, δεν είχα ποτέ ταμπού με αυτό, το έβρισκα πολύ ενδιαφέρον, όμως όχι τόσο ώστε να ξεκινήσω τότε.
Κάτι το άγουρο της ηλικίας μου, κάτι που δεν είχα πλήρη συνείδηση του εαυτού μου, δε με ήξερα -ποιος άνθρωπος γνωρίζει τον εαυτό του στην πρώιμη νιότη του άλλωστε;- οπότε κάθε φορά που μου περνούσε η σκέψη απ’ το μυαλό είτε πήγαινα ένα ταξίδι, είτε ψώνιζα, είτε ερωτευόμουν. Κι έτσι έφτασα στα 30 με κρίσεις πανικού, αγοραφοβία και κοινωνική φοβία.

Κάπως τα κουκούλωσα, τεχνηέντως η αλήθεια, ξαναταξίδεψα, ξαναψώνισα, ξαναερωτευτήκα και χτυπήθηκα στο γυμναστήριο για ώρες. Όμως όπως λέει ο Φρόιντ, ό,τι δεν αποδεχόμαστε και δεν αντιμετωπίζουμε και παραχώνουμε κάτω απ’ το χαλάκι, επιστρέφει πιο δριμύ και πιο σφοδρό από ποτέ.
Μετά από μια βαρβάτη ερωτική απογοήτευση, λίγο πριν τα 35 μου, οι κρίσεις πανικού επανήλθαν μαζί με διατροφικές διαταραχές. Και τότε, αφού άρχισε και το σώμα μου να χτυπάει καμπανάκι, δεν είχα άλλη επιλογή απ’ το να κοιτάξω κατάματα το πρόβλημα και να το λύσω.

Ήταν τέλη Φλεβάρη του 2017 όταν ξεκίνησα ψυχοθεραπεία. Ήταν τέλη Φλεβάρη του 2017 όταν έκανα το ωραιότερο δώρο στον εαυτό μου, το πιο ουσιαστικό και καταλυτικό ταξίδι της ζωής μου. Και συνεχίζω, μέχρι να γίνω η καλύτερη εκδοχή μου. Δεν είναι τυχαίο που λένε πως στην πόρτα του ψυχοθεραπευτή φτάνουν οι πιο δυνατοί. Η ψυχοθεραπεία δεν είναι spa, δεν πας για να χαλαρώσεις, να ηρεμήσεις και να πεις και καμιά κουβεντούλα. Η ψυχοθεραπεία θέλει πολλή και σκληρή δουλειά. Εργατοώρες εσωτερικού σκαψίματος, θέλει διάθεση, επιμονή, υπομονή. Θέλει άντερα και κότσια. Χύνεις ιδρώτα και φτύνεις αίμα. Όμως το αποτέλεσμα σε αποζημιώνει εφ’ όρου ζωής. Τα πιο σημαντικά δώρα της ψυχοθεραπείας είναι τα παρακάτω:

1. Έμαθα να διεκδικώ

Ήμουν από παιδί αυτό που λέμε ντροπαλή και συνεσταλμένη, ήταν η ταμπέλα μου, δεν ξέρω ποιος μου την έβαλε, πάντως την υποστήριξα για χρόνια μέχρι που σταμάτησε να μου φαίνεται χρήσιμη και την πέταξα.  Διεκδικώ πλέον ό, τι μου αξίζει, στα επαγγελματικά, στις διαπροσωπικές μου σχέσεις, σε όλα. Τίποτα δεν είναι αυτονόητο και τίποτα δε μας χαρίζεται, ζητάω, διεκδικώ για να πάρω. Και 8 στις 10 θα το πάρω, νόμος.

Θυμάμαι στην αρχή τις ψυχοθεραπείας, στις πρώτες συνεδρίες που εντοπίσαμε την χρόνια αδυναμία μου να διεκδικώ, είχα πάει σε ένα ψητοπωλείο να πάρω κάτι να φάω και περίμενα στην ουρά, ήταν μπροστά μου μια γυναίκα με το μωρό στην αγκαλιά της που την εξυπηρετούσαν κι εγώ. Μπαίνει στο κατάστημα ένας κύριος γύρω στα 60, χτύπησε το χέρι του στον πάγκο, χαιρέτησε προσωπικά τον έναν υπάλληλο και παράγγειλε. Βάζω την πιο δυνατή μου φωνή και λέω στον υπάλληλο «εμένα θα εξυπηρετήσετε, είναι η σειρά μου». Έτσι κι έγινε. Αυτό το ασήμαντο γεγονός για τους περισσότερους ήταν η δική μου πρώτη νίκη που με ψήλωσε 10 πόντους και με έκανε περήφανη για μένα.

2. Ωρίμασα

Κατάφερα να αποβάλλω τις παιδικές συμπεριφορές που όριζαν τη ζωή μου και με κρατούσαν στάσιμη σε πολλά επίπεδα. Οι παιδικές συμπεριφορές είναι για τα παιδιά, όχι για τους ενήλικες και ενηλικίωση σημαίνει υπευθυνότητα, ανεξαρτησία, ελευθερία.

3. Σταμάτησα να θυματοποιούμαι

Σε συνέχεια του 2, όταν γίνεσαι υπεύθυνος για τη ζωή σου σταματάς να ρίχνεις ευθύνες στους άλλους, σταματάνε να φταίνε όλοι οι άλλοι για τα «κακά που σε βρήκαν». Σε ξεβολεύει, το ξέρω, είναι ανακουφιστικό να πιστεύεις πως άλλοι έχουν τα ηνία της ζωής σου γιατί έτσι ξαλαφρώνεις από τα λάθη που κάνεις εσύ ο ίδιος, μεταθέτεις το βάρος και την ευθύνη αλλού και ξεμπερδεύεις. Όμως δεν τα έχουν. Εσύ επιλέγεις τα σωστά και τα λάθη, είναι όλα στο χέρι σου. Δεν υπάρχει κανένας μαλακομαγνήτης που φέρνει τους λάθος ανθρώπους στο διάβα σου, εσύ τους διάλεξες. Ούτε κανένα μαύρο ριζικό που σού φέρνει ατυχίες. Έχεις την ευθύνη για ό,τι κάνεις, ό,τι λες και ό,τι επιλέγεις.

4. Έμαθα να είναι ψύχραιμη

Τα δύο πιο αγαπημένα μου δώρα από την ψυχοθεραπεία είναι η εκλογίκευση και η ψυχραιμία, ως αποτέλεσμα της πρώτης. Μεγάλωσα αγχωμένη, έτσι είχα μάθει να λειτουργώ. Κι αν δεν ήμουν αγχωμένη σίγουρα θα έβρισκα κάτι για να συμβεί αυτό. Μπορούσα να σκαρφιστώ προβλήματα για κάθε λύση. Μεγαλειώδες όργανο το μυαλό μας, μπορεί να μας στείλει σε γκρεμό ή σε βελούδινα λιβάδια, αναλόγως το πώς θα το διαχειριστούμε. Όποτε τα βρίσκω σκούρα τώρα πια -γιατί η ζωή δεν είναι ρόδινη, ούτε βελούδινο λιβάδι- εκλογικεύω την κατάσταση, την αποδομώ, διατηρώ την ψυχραιμία μου, βρίσκω λύσεις και απολαμβάνω την ηρεμία μου, ακριβώς με αυτή τη σειρά.

5. Έμαθα να οριοθετούμαι

Η οριοθέτηση είναι το αποτέλεσμα των «όχι» μας και η ασπίδα της ψυχικής μας υγείας. Σπουδαία υπόθεση, πιστέψτε με. Μας έχουν φυτέψει την εντύπωση πως όποιος λέει όχι είναι κακός, μας χαλάει τα χατίρια. Άλλη μια ψευδαίσθηση απ’ τα παιδικά μας χρόνια που μεταφέρουμε στην ενήλικη ζωή μας με τεράστια επιτυχία. Δεν έλεγα όχι ποτέ για να μη δυσαρεστήσω κανέναν και τελικά δυσαρεστούσα τον πιο σημαντικό άνθρωπο της ζωής μου, εμένα. Ακόμα ένα πολύ βασικό χαρακτηριστικό που αποκτάς μαθαίνοντας να λες όχι, είναι να το ακούς και να το δέχεσαι χωρίς να το μεταφράζεις σε απόρριψη. Επιβεβαιωνόμαστε με τα «ναι», απογοητευόμαστε με τα «όχι». Πόσο άτσαλα κι αμήχανα μας φερόμαστε.

6. Αντιλήφθηκα την αξία μου

Κάτι που για χρόνια αγνοούσα ή έκανα πως δεν ήξερα. Όταν αντιληφθούμε ποιοι είμαστε και τι πραγματικά αξίζουμε, ξεκινάει η πορεία προς τη πιο σημαντική αλλαγή μας, σαν να βγαίνουμε απ’ το κουκούλι, ανοίγουμε τα φτερά να ξεπιαστούν και πετάμε σε άλλα ύψη πια. Ελεύθεροι και καθαροί. Αλλάζουν οι επιλογές μας.

Μικρή, για παράδειγμα, ένιωθα τόσο λίγη στο σχολείο που όσες φορές μου έλεγαν οι καθηγητές να πω μάθημα, έλεγα πως δεν είχα διαβάσει ενώ ήμουν διαβασμένη, μόνο και μόνο γιατί πίστευα πως θα τα σκατώσω. Καμία πίστη σε μένα και τις δυνατότητές μου. Έκανα σαμποτάζ στον ίδιο μου τον εαυτό. Αυτό συνέχισε φυσικά και στις δουλειές μου αργότερα. Και στις σχέσεις μου. Διάλεγα ανθρώπους που ήξερα πως δε θα μου δώσουν αυτό που θέλω, αυτό που αξίζω. Και γιατί να μην τους διαλέξω; Αφού εγώ η ίδια πίστευα πως αξίζω τα χειρότερα και τα λιγότερα. Έκανα ό,τι περνούσε απ’ το χέρι μου για να μη με κάνω ευτυχισμένη και το κατάφερνα, πάντα. Πλέον δεν αντέχω να υπάρχω σε καμία λίγη και νοσηρή σχέση ή κατάσταση και όχι μόνο δεν την επιλέγω αλλά την αποφεύγω πριν καλά καλά φτάσει στο πεδίο μου. Πλέον επιλέγω αλλιώς.

7. Εξόντωσα την καχυποψία μου

Σε αρκετά καλό βαθμό. Η καχυποψία είναι ανασφάλεια. Και η ανασφάλεια συνδέεται άρρηκτα με την έλλειψη πίστης στον εαυτό μας. Όλα όπως αντιλαμβάνεστε, είναι μια αλυσίδα. Όλα όσα κερδίζουμε από την ψυχοθεραπεία είναι δεμένα μεταξύ τους.

8. Έμαθα να αμφισβητώ και να αναθεωρώ απολυτότητες

Αλλάζω οπτική γωνία και σταματώ να τα παίρνω όλα προσωπικά. Η πεποίθηση πως γνωρίζουμε τα πάντα μας στερεί τη χαρά της ανακάλυψης και της μάθησης. Ήμουν ένας βαθιά απόλυτος κι ακούνητος άνθρωπος, όπως μάλλον είναι και οι περισσότεροι άνθρωποι που δεν έχουν δουλέψει με τον εαυτό τους. Μέχρι που κατάλαβα πως όλα όσα δεν ξέρω είναι όλα αυτά που θα μάθω και θα με πάνε πολλά βήματα μπροστά. Μην ντρέπεστε να πείτε «δεν ξέρω», είναι το κλειδί για την προσωπική εξέλιξη,

9. Ξεκίνησα να με υποστηρίζω

Αν δεν το κάνω εγώ ποιος θα το κάνει άλλωστε; Υποστηρίζω εμένα και την αλήθεια μου, χωρίς φόβο και με πολύ πάθος. Πρωτόγνωρη εμπειρία κι αυτή για εμένα. Στο δημοτικό δέχτηκα άγριο bullying γιατί έτυχε να γεννηθώ στην Αθήνα και όχι στη Ρόδο όπου μετακομίσαμε και δεν υπήρξε ούτε μία φορά που σήκωσα το κεφάλι και το ανάστημά μου να με υποστηρίξω. Ποτέ. Μου έριχναν με βία λέξεις κι εγώ τις άκουγα, τις μάζευα, τις αποθήκευσα και έγιναν αδυναμία. Μέχρι που έβαλα την ψυχοθεραπεία στη ζωή μου και κατάφερα να σταθώ στα πόδια μου, να δυναμώσω και να με (υπο)στηρίζω σε ό,τι κι αν συμβεί πια.

10. Με αγάπησα

Όχι τόσο απλά όσο ακούγεται. Πρώτα με αποδέχτηκα, μετά με συγχώρησα και μετά με αγάπησα. Άρχισα να μου αρέσω πολύ και η επιβεβαίωση που δίνουμε εμείς στον εαυτό μας είναι η πιο σημαντική, η πιο ουσιαστική γιατί μετά από σκληρή δουλειά είναι η πιο καθαρή και ανόθευτη επιβεβαίωση.

Θα μπορούσα να γράψω άλλα 100, επικεντρώθηκα όμως σε αυτά που λείπουν και βασανίζουν πολλούς, ακόμα κι αν νομίζουν πως έτσι πρέπει να είναι τα πράματα γιατί έτσι τους έμαθαν. Όπως λέω συχνά σε φίλους και γνωστούς χαριτολογώντας, η ψυχοθεραπεία -ειδικά στη χώρα μας, με τόση οικογενειακή παθογένεια- θα έπρεπε να είναι υποχρεωτική. Αυτό βέβαια ακυρώνει τη διάθεση και την απόφαση να δουλέψει κάποιος με τον εαυτό του και πιθανότατα να μην έχει και κανένα αποτέλεσμα αφού θα γίνεται με το ζόρι.

Όσοι νιώθετε την ανάγκη να το κάνετε, μην το αμελείτε και χάνετε χρόνο, ξεκινήστε χτες ψυχοθεραπεία. Θα σας δώσετε την ευκαιρία να βιώσετε μια σπουδαία και καθοριστική εμπειρία που θα σας σημαδέψει θετικά για όσο ζείτε. Ήρθαμε στη ζωή για να γίνουμε η καλύτερη εκδοχή μας και όχι για να μετράμε μέρες και να επιβιώνουμε.

ΥΓ.: Αφιερωμένο στον ψυχοθεραπευτή μου που άναψε το φως στο σκοτεινό δωμάτιο της ζωής μου.