Τα «σ' έχω ανάγκη» που δείχνουν συναισθηματική εξάρτηση

«Σε έχω ανάγκη». Η φράση αυτή μπορεί να ειπωθεί από διάφορους ομιλητές σε διαφορετικές περιστάσεις και να ερμηνευθεί ανάλογα με τις συνθήκες. Η πραγματική της ερμηνεία ωστόσο, όσον αφορά στις ερωτικές σχέσεις, αλλά και η συχνότητά της μπορεί να υποδηλώνουν αυτό που οι ειδικοί ονομάζουν «συναισθηματική εξάρτηση». Στον αντίποδα, είναι η «συναισθηματική αυτονομία» η οποία θα έλεγε κανείς πως αποτελεί έναν υγιή τρόπο να συνυπάρχει κάποιος σε μια ή και περισσότερες σχέσεις.

Αυτή που αφήνει τη σχέση να εξελιχθεί, της δίνει χώρο και χρόνο.

Τι σημαίνει όμως «συναισθηματική εξάρτηση»; Ο όρος αναφέρεται στη μαθημένη ανάγκη του ατόμου να ετεροκαθορίζεται και επομένως να ετεροπροσδιορίζεται, πράττοντας παθητικά και σε σχέση με το πώς του φέρονται οι γύρω του. Αυτό σημαίνει ότι σαν άνθρωπος βρίσκεται διαρκώς σε μια κατάσταση φόβου, αφού πιστεύει ότι είναι αδύναμος και συχνά ανίκανος να αντιμετωπίσει τον αποχωρισμό του -ολιγοήμερο ή παντοτινό- από τον άλλον. Επομένως, τείνει να υποχωρεί στα θέλω της σχέσης του και να προσαρμόζεται ανάλογα σε αυτά. Πιο συγκεκριμένα, κάποιος που εξαρτάται από τις διαθέσεις των άλλων χρησιμοποιεί συχνά φράσεις όπως: «Θέλεις συνεχώς να με πληγώνεις» ή «μόνιμα με στενοχωρείς» ή ακόμη τείνει να ρωτά συνεχώς «Μ’ αγαπάς;», δείχνοντας άμεσα πόσο σημαντικές είναι οι πράξεις και το συναίσθημα του άλλου του μισού.

Η εξαρτητική αυτή τάση φαίνεται να πηγάζει από την παιδική ηλικία του ατόμου και τη σχέση του με τους γονείς, όπως άλλωστε και τα περισσότερα ψυχολογικά προβλήματα. Όταν δηλαδή ήταν η στιγμή να λάβει απεριόριστη αγάπη και στοργή, προφανώς δεν έλαβε, τουλάχιστον στον βαθμό που θα έπρεπε.

Ως αποτέλεσμα της έλλειψης αυτής και δεδομένου του γεγονότος ότι στην ενήλικη ζωή μας όλοι τείνουμε να επαναλαμβάνουμε τα μοτίβα συμπεριφοράς που αναπτύχθηκαν πριν το δέκατο έτος της ζωής μας, μας είναι ιδιαίτερα δύσκολο να χτίσουμε σχέσεις διαφορετικές και καλύτερες από αυτές με τους γονείς μας.

Η συναισθηματική εξάρτηση βέβαια συνδέεται, όπως πολλοί υποστηρίζουν, με τη ζήλια. Το άτομο λοιπόν που βασίζει τη ζωή του στις αντιδράσεις του άλλου του μισού προσπαθεί να ελέγχει τον πρώτο, κάνει σκηνές και συχνά οδηγεί τη σχέση σε πρόωρη κατάληξη.

Αντιθέτως, η αυτονομία συναισθημάτων υποδηλώνει την ανεξάρτητη συμπεριφορά των συντρόφων ως προς τα μοτίβα συμπεριφοράς, που όμως δεν αποτελεί αρνητικό στοιχείο της σχέσης, αλλά αναπόσπαστο. Σε μια τέτοια σχέση οι συμβαλλόμενοι εξωτερικεύουν τα συναισθήματά τους, χωρίς ωστόσο να εξαρτώνται άμεσα από τον άλλο εμπλεκόμενο. Συζητούν για τη σχέση τους και τα όσα νιώθουν, αλλά δε φοβούνται να ανοιχτούν, ούτε «εκβιάζουν» με τον τρόπο τους τα συναισθήματα των άλλων. Υπάρχουν διακριτά όρια στις εκφράσεις που χρησιμοποιούν και έχουν την απαραίτητη αυτοεκτίμηση που τους επιτρέπει να βιώνουν τη σχέση τους ως ολοκληρωμένα όντα. Βέβαια, η αυτονομία στις σχέσεις μοιάζει να είναι πιο δύσκολη από την εξάρτηση, αν και σαφέστατα είναι πιο υγιής.

Τι μπορούμε όμως να κάνουμε αν αναγνωρίζουμε στοιχεία συναισθηματική εξάρτησης στις δικές μας διαπροσωπικές σχέσεις; Καταρχάς, η αναγνώριση της κατάστασης είναι μια καλή αρχή. Κατόπιν, η αυτοφροντίδα και η ανακάλυψη του εαυτού μας μπορούν να συμβάλλουν στον απογαλακτισμό μας από τη σχέση και να μας κάνουν να κατανοήσουμε και να καλύψουμε τις ανάγκες μας μόνοι μας. Η γνωριμία με τον εαυτό μας σίγουρα θα βγάλει στην επιφάνεια ταλέντα, ικανότητες, νέα χόμπι αλλά και ενδιαφέρον για περαιτέρω ενασχόληση μ’ εμάς. Αυτόματα λοιπόν η τελευταία μας οδηγεί στη συναισθηματική απεξάρτηση από τις άλλες σχέσεις μας και μας εξοπλίζει με την απαραίτητη αυτοπεποίθηση που στη συγκεκριμένη περίπτωση χρειαζόμαστε.

Η λύση κι εδώ είναι η επένδυση στον εαυτό μας. Γιατί αυτού του είδους η επένδυση δε θα μας απογοητεύσει ποτέ.

Θέλουμε και τη δική σου άποψη!

Στείλε το άρθρο σου στο info@pillowfights.gr και μπες στη μεγαλύτερη αρθρογραφική ομάδα!

Μάθε περισσότερα ΕΔΩ!