Περισσότερο από ποτέ στην εποχή μας, η μάνα, η πιο διαχρονική φιγούρα με τα 4 γράμματα και τις 14 υποχρεώσεις που θυμίζουν ανοικτές παράλληλες καρτέλες σ’ έναν υπολογιστή, διορθώνεται συχνά από τον περίγυρό της στα πρώτα βήματα του γονεϊκού της καθήκοντος. Η πίεση δικαιολογείται ως μια προσπάθεια να βελτιωθεί ακόμα κι όταν η συμπεριφορά της αγγίζει το αποδεκτό ή και το τέλειο κι έτσι οι ερμηνείες του σωστού, για μια νέα μάνα φαρδαίνουν και ξεχειλώνουν τόσο, ώστε να ταιριάζουν στα μάτια όλων των άλλων κι όχι τόσο της ίδιας. Αδιάκριτες παραινέσεις ξεφυτρώνουν, συχνά, ζητώντας της να καλύψει το σώμα της στη διάρκεια του θηλασμού, ενώ επιβλαβείς πρακτικά νουθεσίες για τα κιλά της και το πώς μοιάζει το σώμα της υψώνονται σε μια από τις πιο ευάλωτες στιγμές του ανεπανάληπτου συναισθήματος της μητρότητας.

Η μάνα στο σήμερα, όπως φαίνεται, μπαίνει σε μια ζυγαριά και μετατρέπεται σε γραμμάρια επιμελώς διορθωμένα κατά το κοινωνικό φαίνεσθαι και τη θεωρία των προτύπων, ακόμα αι όταν αυτά τα πρότυπα είναι δεινώς καμωμένα και μεταφέρουν ίσως κι επικίνδυνες ψυχολογικά -κι όχι μόνο- οδηγίες. Κατακρίνεται ενδελεχώς κι επιμελώς, καθημερινά και με το παραμικρό, αναφορικά με την ηθική της, την εμφάνισή της και τη μοναδική της ιδεολογία ως μητέρα. Έτσι, η πράξη αγάπης και σύνδεσης του θηλασμού συχνά δαιμονοποιείται στους δρόμους και στα πληκτρολόγια, ως άσεμνη και δύσκολα συμμορφώνεται στους ευπρεπείς κανόνες γύρω από το γυμνό, παρά τη σπουδαία αναγκαιότητα του θηλασμού με μια έννοια εντελώς αλλοτριωμένη. Είναι αλήθεια δε, ότι πολλοί ερμηνεύουν το γυναικείο σώμα στη φάση του θηλασμού, μέσα από προκλητική ματιά. Επομένως, η φρέσκια μαμά, μαζί με τις πληγές της πρόσφατα ραμμένες και τον πόνο ν’ ακολουθεί ένα βήμα πιο πίσω της, φεύγοντας από το μαιευτήριο, κουβαλάει κι ένα αόρατο πακέτο με κοινωνικά βαρίδια υποδείξεων γύρω από το πώς πρέπει να λειτουργήσει, στοιβαγμένο στο κάτω μέρος των αποσκευών της.

Μια νέα μητέρα θεωρείται ότι χρωστάει κάποιου είδους αναφορά γύρω από το σώμα της, ενώ πολλάκις βρίσκεται ν’ απολογείται γύρω από το διακριτικό της δικαίωμα να υιοθετήσει καθώς συχνά εγείρεται περιέργεια σχετικά με τη αιτία μιας υιοθεσίας, έναντι του φυσιολογικού τοκετού. Η απάντηση σχεδόν πάντα, είναι μία και προφανής. Μια γυναίκα που υιοθετεί, είτε αδυνατεί ή δε θέλει να κυοφορήσει, ενώ παράλληλα παρέχει την ελπίδα σ’ ένα αδικημένο από τη ζωή παιδί για ένα καλύτερο μέλλον. Συνειδητοποιούμε, πως η αξία της γυναίκας στις μέρες μας υπολογίζεται επαγωγικά από την ικανότητά της να παράγει απογόνους, σχεδόν εξισώνοντάς την με μια μηχανή.

Πολλές φορές μια νέα μητέρα ασφυκτιά, ειδικά όταν ο περίγυρος της αποφασίζει να της υποδείξει τον σωστό τρόπο, να μεγαλώσει το παιδί της έντονα και πλήρως αδιάκριτα. Χρονοδιαγράμματα, δεσμεύσεις και ρήτρες, γυρνάνε γύρω της στην πιο γεμάτη στιγμή της ζωής της και της μετριάζουν τη χαρά. Μια άλλη νέα μαμά, σίγουρα κάπου πιο κάτω, θα της υπαγορεύσει τον σωστό τρόπο να μιλάει στο παιδί της, να το σηκώνει στην αγκαλιά της ή θα επικρίνει έμμεσα τη επιλογή της να το κοιμίζει μαζί της.

Ο ανταγωνισμός πολλές φορές καλά κρατεί, αφού πολλές νέες μητέρες καταλήγουν στο καθόλου υγιές μονοπάτι της σύγκρισης με άλλες μητέρες ενώ πάντα η μητρότητα αποτελεί ένα μοναδικό ταξίδι. Η αγιοποίηση -συχνά- μιας νέας μητέρας, έρχεται τόσο φυσικά σαν τη δύση του ηλίου. Στα μάτια της μάζας, η μητέρα πρέπει να κυκλοφορεί κουρασμένη κι απεριποίητη καθώς όπως λαθεμένα πιστεύεται, μέσα από τη σκληρή δουλειά και μόνο διαφαίνεται η επιτυχία της στην ανατροφή του παιδιού της.

Ενώ από την άλλη, η ομορφιά της, σίγουρα θα μπει στο στόχαστρο του σχολιασμού, καθώς ούσα γυναίκα θα πρέπει να είναι ελκυστική τόσο, όσο, καθώς για τους περισσότερους ανθρώπους η μητρική περίοδος ισούται με μια περίοδο που η γυναίκα πρέπει να βάλει τον εαυτό της σε 2η μοίρα. Συνηθισμένες μα κι ιδιάζουσες, με μαύρους κύκλους γιατί τα βράδια μαζεύουν το χάος με τα χέρια τους ενώ τη μέρα τακτοποιούν κάθε αταξία με γνώμονα την καρδιά τους, οι νέες μητέρες. Μαμάδες γιατροί, με πολλές εφημερίες και ταμίες που σου κάνουν τον ψυχολόγο. Κομμώτριες που αναπνέουν φλυαρία ανακατεμένη με οξυζενέ κι αμήχανα χαμογελούν στην πελάτισσα. Συχνά λοιπόν, μια νέα μαμά θα επικριθεί για την εργασιακή της κατάσταση σε σχέση με την ανατροφή του παιδιού της, καθώς θα πρέπει να εργάζεται αλλά όχι τόσο, ώστε να μη χαρακτηριστεί εργασιομανής και καταλήξει να περνάει λιγότερο ποιοτικό χρόνο με το παιδί της, ενώ η κοινωνία ήδη έχει ετοιμάσει πρόχειρα σ’ ένα τετράδιο το ορισμού του ποιοτικού. Συχνά λοιπόν, η νέα μητέρα προτρέπεται στον παλιό καλό σωφρονισμό με τα χαστουκάκια, την ίδια ώρα που σε κλίμα political correctness λαμβάνει ταμπέλα κακοποιητικού γονέα, αν χρησιμοποιήσει έστω και τη φωνή της.

Μάνες, καμία φορά μονογονείς ακόμα, αξιότιμες κι απλήρωτες. Πληρώνεται η υπερωρία που γίνεται με την καρδιά και το σώμα σε απόλυτη αρμονία; Πολλές φορές ως μονογονείς, οι γυναίκες θεωρούνται λιγότερο ικανές να δημιουργήσουν έναν ψυχικά και συμπεριφορικά υγιή άνθρωπο, γιατί λαϊκά “παλεύουν” μόνες. Φοράνε μαζί με το κραγιόν τους την ανασφάλειά τους, τόσο ριχτά κι ανάλαφρα, ώστε το τέλος της μέρας να μην τις πνίγει στο μαξιλάρι γιατί είναι επαγγελματίες, πέρα από μητέρες.

Άπειρες εν τέλει οι εσωτερικές αναζητήσεις, ώστε να διαπιστώσει μια μητέρα αν είναι αντάξια του γονεϊκού δώρου που της χάρισε η ζωή. Στο τέλος της μέρας, όπως και να έχει όμως, θα σηκώσει όλα τα βάρη, θα γίνει ο ζογκλέρ στα δέκατα της πρώτης ίωσης ή του πρώτου πόνου κι ο προσωπικός ήρωας στο πρόσωπο του παιδιού της. Ας πιούμε σε αυτό!

Συντάκτης: Ελένη Χριστοπούλου
Επιμέλεια κειμένου: Γιοβάννα Κοντονικολάου