Αν κάτι είναι σταθερό στον ανθρώπινο ψυχισμό είναι η συνήθεια των ανθρώπων να θέτουν στόχους. Ριζικές, ουσιαστικά αλλαγές που είναι επιθυμητές και θα αλλάξουν σε τέτοιο βαθμό τη ζωή μας, δίνοντας μια μεταμορφωτική χροιά. Έτσι, κάθε πρώτη της χρονιάς, πρώτη του μηνός, αρχή της εβδομάδας, θέτουμε και Χ στόχους. Τα ερευνητικά δεδομένα, βέβαια, έρχονται να καταρρίψουν την πεποίθηση ότι είναι εφικτοί, καθώς το 80% των ανθρώπων που θέτουν στόχους, δεν τους επιτυγχάνει ποτέ. Ειδικά σε ό,τι αφορά τα New Year’s Resolutions, μέχρι τέλη Φλεβάρη οι περισσότεροι από τους μισούς έχουν ήδη ξεχάσει τι είχαν βάλει σκοπό να πετύχουν. Τι είναι όμως αυτό που τελικά κάνει τους ανθρώπους να μην καταφέρουν τους στόχους που θέτουν;
Έλλειψη τεκμηριωμένου και σαφούς σχεδίου δράσης
Οι άνθρωποι οι οποίοι θέτουν στόχους δίχως να έχουν ένα σαφές πλάνο δράσης εγκαταλείπουν τη διαδικασία πριν καν αρχίσουν. Σύμφωνα με τη θεωρία στοχοθεσίας των Locke & Latham για να μπορέσει ένας στόχος να πετύχει χρειάζεται να είναι ξεκάθαρος, συγκεκριμένος και να υπάρχει ένα σαφές πλάνο υλοποίησης. Οι περισσότεροι αναφέρουν γενικά πως θέλουν π.χ. μια καλύτερη υγεία, ή περισσότερα χρήματα, δίχως όμως να προσδιορίζουν πώς θα τα πετύχουν και σε ποια κλίμακα τα τοποθετούν. Δε λαμβάνουν υπόψιν όλα όσα απαιτούνται να γίνουν για την εκπλήρωση του στόχου, με αποτέλεσμα να επικρατεί σύγχυση στη σκέψη και να εγκαταλείπουν πριν καν ξεκινήσουν.
Πολλές αλλαγές σε σύντομο χρονικό διάστημα
Στους στόχους τύπου resolution, υπάρχει πάντα μια αισιοδοξία πως μπορούν να αλλάξουν όλα όσα μας ενοχλούν. Ως αποτέλεσμα αυτής της αισιόδοξης στάσης καταλήγουμε να θέτουμε υπερβολικά πολλούς στόχους σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα. Για να μπορέσουν, αυτοί, να πραγματοποιηθούν, χρειάζεται να έχουμε ισχυρό αυτοέλεγχο. Όταν, όμως, υπάρχει ταυτόχρονη αλλαγή πολλών συνηθειών και καταστάσεων, αδειάζουμε συναισθηματικά και εξαντλείται και ο αυτοέλεγχος. Αν προσπαθήσουμε να κάνουμε πολλά πράγματα ταυτόχρονα, ο εγκέφαλος εξαντλείται και αυτό μας οδηγεί στο να παρατήσουμε στο τέλος τους στόχους που έχουμε θέσει.
Υπάρχει έλλειψη εσωτερικών κινήτρων
Οι στόχοι οι οποίοι θέτονται με βάση εξωτερικά κίνητρα τείνουν να εγκαταλείπονται μόλις σταματήσει να υπάρχει και το εξωτερικό ερέθισμα που τους πυροδότησε. Συχνά θέτονται στόχοι για λάθος λόγους. Λόγοι οι οποίοι εξυπηρετούν τους άλλους και όχι το άτομο που τους θέτει. Αυτή η έλλειψη ενός δυνατού εσωτερικού «γιατί», οδηγεί σε εγκατάλειψη μόλις έρθει η πρώτη πρόκληση. Σύμφωνα με τη θεωρία της αυτοκαθοριζόμενης παρακίνησης τα εσωτερικά κίνητρα οδηγούν σε μακροχρόνια επιτυχία, ενώ τα εξωτερικά όπως η κοινωνική πίεση οδηγούν σε άμεση εγκατάλειψη.
Έλλειψη υπομονής και προσδοκία για άμεσα αποτελέσματα
Η υπομονή είναι αρετή όταν μιλάμε για αποτελεσματική στοχοθεσία. Οι Wood & Neal στην έρευνά τους αναφέρουν πως οι συνήθειες εδραιώνονται βαθιά στον εγκέφαλο και χρειάζεται ένα εύλογο χρονικό διάστημα για να μπορέσουμε να τις αλλάξουμε. Αυτό το χρονικό διάστημα σύμφωνα με τη βιβλιογραφία κυμαίνεται από 2 έως 5 μήνες για κάθε συνήθεια που θέλουμε να αλλάξουμε. Όταν όμως υπάρχει έλλειψη υπομονής και θέλουμε να δούμε άμεσα αποτελέσματα, αυτό το οποίο συμβαίνει είναι να έχουμε εγκαταλείψει τους στόχους μας ήδη μέσα στον Φλεβάρη. Γι’ αυτό χρειάζεται να γίνει αντιληπτό πως η αλλαγή θέλει τον χρόνο της.
Λάθος χρονική στιγμή θέσπισης των στόχων
Το να θέτουμε στόχους νέας χρονιάς 1 του μηνός, Δευτέρες, ή ταυτόχρονα με μια μεγάλη αλλαγή (π.χ. μια απόλυση ή ένας χωρισμός) είναι από μόνο του ο βασικότερος λόγος εγκατάλειψης των στόχων. Το να θέτεις στόχους εν μέσω ήδη αλλαγών και νέων αρχών (χρονιάς, εβδομάδας, μήνα) και με όχι τόσο σταθερή ψυχική κατάσταση, είναι σαν να βάζεις τρικλοποδιά στον εαυτό σου. Για να επιτευχθεί ένας στόχος, είναι σημαντικό να τεθεί σε μια περίοδο ηρεμίας, με σαφή αντίληψη της αλλαγής που θέλουμε να πετύχουμε και χωρίς να μοιράζεται την έντασή της με κάποια άλλη μεταβολή.
Γίνεται άμεσα αντιληπτό πως τελικά το new year/month/week, new me γίνεται δικαιολογία για μη αλλαγή, εάν υπάρχει έλλειψη δράσης, σχεδίου κι ενός ισχυρού εσωτερικού «γιατί». Είναι οξύμωρο να κάνουμε κάθε χρόνο τα ίδια και να περιμένουμε στο τέλος να έχουμε διαφορετικά αποτελέσματα. Εάν όμως θέλεις να πετύχεις τις αλλαγές που επιθυμείς, λάβε υπόψιν τους 5 λόγους αποτυχίας και θέσε ρεαλιστικούς στόχους, με σωστή στρατηγική και βρίσκοντας αυτόν τον λόγο, που θα σε παρακινήσει όσες προκλήσεις και να έρθουν. Γιατί οι προκλήσεις σίγουρα θα έρθουν.
Συντάκτης: Τρύφων Κάμπο
