Πώς καταλαβαίνει ο σκύλος σου τις λέξες που του λες;

Η επιστήμη έχει σημειώσει αξιοσημείωτη πρόοδο όσον αφορά τη σύνδεση των ανθρώπων με τα ζώα. Πρόσφατες έρευνες βρήκαν ότι οι σκύλοι δίνουν μεγαλύτερη σημασία στους ανθρώπους που είναι χαμογελαστοί παρά σε αυτούς που μοιάζουν διαρκώς κακόκεφοι ή εκφράζουν δυσαρέσκεια προς αυτά. Το αντιλαμβάνονται και τα συναισθήματα είναι αμοιβαία. Η ωκυτοκίνη είναι η ορμόνη της αγάπης κι ενισχύεται ανάμεσα στους ανθρώπους όταν αγαπιούνται. Το ίδιο συμβαίνει και στα κατοικίδια. Όταν τα μιλάμε, τα χαϊδεύουμε ή τα παίρνουμε στην αγκαλιά μας δημιουργείται παρόμοιο δέσιμο με αυτό που αναπτύσσεται ανάμεσα στο μωρό και στη μητέρα. Μεγαλώνει η οικειότητα και ξεκινάει ένας ισχυρός δεσμός ανάμεσα στο κατοικίδιο και στο αφεντικό του, που συνοδεύεται από τη φροντίδα του.

Κάθε φορά που μιλάμε στο σκύλο μας, εισέρχεται στον εγκέφαλό του μια σειρά από ένα ευρύ λεξιλόγιο της καθημερινότητάς μας. Αλλά τι ακριβώς συμβαίνει όταν του μιλάμε και τον φωνάζουμε με το όνομά του; Οι επιστήμες στη σημερινή εποχή θεωρούν ότι ο τρόπος που μυρίζουμε έχει άμεσα αντίκτυπο στο σκύλο και στη συμπεριφορά του. Μια έρευνα που πραγματοποιήθηκε το 2014 στο πανεπιστήμιο Atlanta Emory των ΗΠΑ, αποκάλυψε πως «η μυρωδιά του σώματός μας επηρεάζει το τμήμα του εγκεφάλου του σκύλου που είναι υπεύθυνο για την επιβράβευση. Αυτή η φυσική μυρωδιά, δημιουργεί μια ενστικτώδη συναισθηματική αντίδραση στον σκύλο. Ανταποκρίνεται με χαρά και ενθουσιασμό καθώς γνωρίζει ότι ο άνθρωπος που βρίσκεται δίπλα του είναι το αφεντικό του ή κάποιος γνωστός».

Πολλοί ιδιοκτήτες ισχυρίζονται πως οι σκύλοι αντιλαμβάνονται τη σημασία των λέξεων, χωρίς να μπορούν να το στηρίξουν επιστημονικά. Καθώς είναι ευρέως διαδεδομένο ότι οι σκύλοι υπακούουν σε λεκτικές εντολές, ίσως να μπορούν να κατανοήσουν μερικές πτυχές της γλώσσας μας. Οι ερευνητές υποθέτουν πως τα σκυλιά μπορούν να παρουσιάσουν μεγαλύτερη νευρική ενεργοποίηση σε μια νέα λέξη, επειδή πιστεύουν πως οι ιδιοκτήτες τους θέλουν να καταλάβουν τι λένε και προσπαθούν να το πράξουν. Τα σκυλιά θέλουν να ευχαριστήσουν τους ιδιοκτήτες τους κι ίσως να λάβουν επιβράβευση ή τροφή.

Άλλοι ερευνητές, υποστήριξαν ότι ακολουθούν κι άλλα στοιχεία, όπως η έκφραση του προσώπου μας, οι χειρονομίες ή ο τρόπος που κοιτάμε. Βασίζονται σε αυτά προκειμένου να υπακούσουν σε μια εντολή, χωρίς να αντιλαμβάνονται τις λέξεις. Για το πείραμα, έμαθαν σε 12 σκύλους διαφορετικής ράτσας από δύο διαφορετικές λέξεις και τους εκπαίδευσαν να ξεχωρίζουν σε παιχνίδια που προσδιόριζαν οι λέξεις. Όταν τελείωσε η εκπαίδευση, οι σκύλοι μπορούσαν να ξεχωρίσουν ανάμεσα σε δύο αντικείμενα και να επιλέξουν το σωστό. Έπειτα, με τη βοήθεια μαγνητικής τομογραφίας, οι σκύλοι άκουγαν τις δύο λέξεις αλλά και ψευδολέξεις. Ο ιδιοκτήτης θα χρησιμοποιούσε ψευδολέξεις και θα κρατούσε νέα, τυχαία αντικείμενα, για παράδειγμα ένα καπέλο ή ένα κουκλάκι. Όταν σύγκριναν τις νευρικές απεικονίσεις σε γνωστές λέξεις με την απόκριση σε νέες, τα αποτελέσματα έδειξαν μεγαλύτερη ενεργοποίηση στο βρεγματικό- κροταφικό φλοιό ως απόκριση στις ψευδολέξεις. Οι επιστήμονες πιστεύουν πως αυτές οι περιοχές είναι οι αντίστοιχες της εγκεφαλικής περιοχής που επεξεργάζεται τις λεκτικές αποκρίσεις.

Μπορούμε, άρα ,να χρησιμοποιήσουμε λέξεις για την εκπαίδευση ενός σκύλου; Από τη μια, έχουν μια βάση τα ευρήματα των επιστημόνων, από την άλλη δεν υποδηλώνουν ότι οι λέξεις είναι και ο καλύτερος τρόπος επικοινωνίας με ένα σκύλο.

Οι σκύλοι μπορούν να επεξεργαστούν κάποιες φράσεις ανθρώπινης γλώσσας και να εκτελούν τις εντολές που τους δίνονται. Υπάρχουν και συγκεκριμένες λέξεις, στις οποίες  ανταποκρίνονται με μεγαλύτερη ευκολία. Όμως, όσον αφορά και το ηθικό κομμάτι, δεν είναι απαραίτητο να υποβληθεί ένα ζωντανό σε αυτή τη διαδικασία πειράματος, καθώς οι συνέπειες από σκύλο σε σκύλο ενδεχομένως να είναι διαφορετικές . Στην τελική, αν αποσυνθέσουμε το επιστημονικό κομμάτι, δε μας ενδιαφέρει ο τρόπος επικοινωνίας. Αλλά το γεγονός ότι επικοινωνεί, η συντροφιά που μας προσφέρει, η οπτική επαφή και η ανιδιοτελής αγάπη του. Σίγουρα μας καταλαβαίνει και μας νιώθει κι αυτό είναι το ζητούμενο!

ΥΓ.: Το πείραμα στηρίχτηκε σε σημειώσεις από το Μεταπτυχιακό μου Πρόγραμμα στις Νευροεπιστήμες. Συγκεκριμένα βασίστηκε στις εγκεφαλικές δραστηριότητες διάφορων σκύλων και τον τρόπο απόκρισής τους σε λεκτικά και βλεμματικά ερεθίσματα.