

Φράσεις της καθημερινότητάς μας: «Θέλω 5 λεπτά ηρεμίας να συντονίσω τη σκέψη μου», «Χρειάζομαι λίγο χρόνο χωρίς να μου μιλάνε για να οργανώσω το μυαλό μου», «5 λεπτά μπορείς να μη μου μιλάς;». Τις περισσότερες φορές, βέβαια, αυτός ο ελάχιστος χρόνος που χρειαζόμαστε είναι ιδανικός για να ανακτήσουμε την ηρεμία, την αυτοκυριαρχία και την ισορροπία μέσα μας. Μια σύντομη στιγμή μακριά από θόρυβο, βοή και ένταση, για να καταφέρουμε να επαναφέρουμε το μυαλό μας σε τάξη. Μια μελέτη που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Brain, Structure and Function» αποκαλύπτει τι ακριβώς συμβαίνει με αυτή μας την ανάγκη.
Η μελέτη αποκαλύπτει πως οι άνθρωποι χρειαζόμαστε τη σιωπή για να δημιουργήσουμε νέες συνδέσεις και εγκεφαλικά κύτταρα. Και μάλιστα, χρησιμοποιώντας τον όρο «επιλεκτική σιωπή» αντιλαμβανόμαστε πως η απόλυτη απόλαυση μια στιγμής είναι θεραπευτική. Ο όρος «επιλεκτική» έχει επιλεγεί καθώς η ίδια μελέτη αποδεικνύει πως το αντίθετο, δηλαδή η πλήρης αποστασιοποίηση και σιωπή για μέρες ή και εβδομάδες, φέρνει αντίθετα αποτελέσματα, καθώς δημιουργεί συνθήκες απομόνωσης. Ως κοινωνικά όντα, έχουμε ανάγκη το περιβάλλον γύρω μας γεμάτο ερεθίσματα και αλληλεπιδράσεις. Όπως λοιπόν χρειαζόμαστε τις στιγμές γεμάτες κοινωνικότητα, ένταση, διάλογο, διασκέδαση, ομοίως ο εγκέφαλός μας χρειάζεται και τις στιγμές σιωπής του, κάτι το οποίο θεωρείται το ίδιο απαραίτητο και φυσιολογικό, όπως ο ύπνος και το φαγητό μας.
Εύλογα, θα αναρωτηθούμε αν είναι δυνατόν με μόνο πέντε λεπτά σιωπής να καταφέρουμε να έχουμε τόσα οφέλη. Στην πραγματικότητα, η απάντηση είναι ναι, μόνο με τόσα, ωστόσο τα δεδομένα ανανεώνονται διαρκώς. Σκεφτείτε πως η «επιστήμη της ησυχίας» είναι κάτι νέο στις εποχές μας. Ενδεικτικά να αναφέρουμε πως ακόμη και ο τουρισμός μας κατευθύνει προς αυτήν, έχοντας δημιουργήσει τουριστικά πακέτα που σε ταξιδεύουν στα «ησυχαστήρια» που λειτουργούν σε χώρες όπως η Φιλανδία, στα οποία απολαμβάνεις μέρος διακοπών ζώντας με πλήρη απουσία ήχου και θορύβων. Εντάξει δεν είναι απαραίτητο να ταξιδέψουμε τόσο μακριά για να πετύχουμε λίγη ηρεμία στον εγκέφαλό μας, αλλά το πιάνουμε το νόημα.
Η εποχή που ζούμε και ο κόσμος μας, είναι κορεσμένος από θόρυβο. Σπίτια, υποχρεώσεις, παιδιά, ατέλειωτα επαγγελματικά μίτινγκ, ένταση, καθημερινή κίνηση σε δρόμους, μέσα μεταφοράς, μουσικές. Πού να βρούμε λίγη σιωπή όταν οι ήχοι είναι μέρος της ζωής μας; Η έρευνα εξηγεί πως αν μπορούσαμε να βρούμε πέντε λεπτά απόλυτης σιωπής καθημερινά, θα συνέβαιναν θετικά πράγματα στον οργανισμό μας. Ένα από αυτά θα ήταν να αναπτυχθούν νέα κύτταρα στον ιππόκαμπό μας, την περιοχή του εγκεφάλου μας που σχετίζεται με τη μνήμη και τα συναισθήματα. Αυτά τα νέα κύτταρα, θα μας βοηθούσαν να επικοινωνήσουμε καλύτερα με το περιβάλλον μας και τον εαυτό μας.
Μια άλλη περιοχή του εγκεφάλους μας, τώρα, το colliculus, σχετίζεται με την ευαισθησία και την ενσυναίσθηση. Όταν αυτή η περιοχή είναι κουρασμένη ή ανενεργή, μειώνεται και η ενσυναίσθηση μας. Γινόμαστε πιο αργοί στις αποφάσεις μας και πιο αδιάφοροι με ό,τι συμβαίνει γύρω μας. Το να αφήνουμε στον εαυτό μας να απολαμβάνει πέντε λεπτά σιωπής την ημέρα, βελτιώνει τη λειτουργία της περιοχής και ενισχύει την ικανότητα του εγκεφάλου μας να νιώθει ενσυναίσθηση και εμείς να είμαστε πιο ενθουσιασμένοι.
Σε μια σχετική μελέτη που δημοσιεύτηκε από την Αμερικανική Ψυχολογική Εταιρεία υποστηρίζεται πως η σιωπή είναι ένας εξαιρετικός τρόπος μείωσης του στρες, καθώς απελευθερώνονται ορμόνες όπως η σεροτονίνη, οι ενδορφίνες και η ωκυτοκίνη. Μια άλλη περιοχή του εγκεφάλου μας, η αμυγδαλή, μια ομάδα νευρώνων που σχετίζεται με τα συναισθήματα και ειδικά με τον φόβο και τις λειτουργίες ενστίκτου, ενεργοποιείται όταν γύρω μας υπάρχει υπερβολικός θόρυβος. Οι έντονοι θόρυβοι και ήχοι είναι κόκκινο πανί για το σημείο αυτό του εγκεφάλου μας. Δημιουργούν ένα σήμα άμυνας το οποίο προξενεί αντιδράσεις στρες απελευθερώνοντας κορτιζόλη.
Οι μελέτες καταλήγουν πως οι πεντάλεπτες σιωπές βελτιώνουν την αίσθηση της ευεξίας μας, αποκτούμε αυτοπεποίθηση, γινόμαστε πιο συγκεντρωμένοι στη λήψη αποφάσεων και τέλος ενισχύουν τη μνήμη μας, καθώς εστιάζουμε καλύτερα την προσοχή μας. Μπορούμε να επεξεργαζόμαστε καλύτερα τις πληροφορίες νιώθοντας πιο συνδεδεμένοι με το παρόν και προετοιμάζοντας καλύτερα τον εαυτό μας για όλα όσα επόμενα, ακολουθήσουν.
Η αλήθεια είναι πως δεν είναι και τόσο εύκολο να καταφέρουμε την επίτευξη της σιωπής στην καθημερινότητά μας. Όλες οι επιθυμίες μας, οι φιλοδοξίες και τα ενδιαφέροντά μας προκαλούν «θόρυβο». Είτε είναι εξωτερικοί, είτε εσωτερικοί, είναι μια αδιάκοπη ροή σκέψεων που νομίζουμε πως μας τρώει και δεν τελειώνουν ποτέ. Θα πρέπει, όμως, να μάθουμε να κατεβάζουμε τον διακόπτη μας και να δοκιμάσουμε τα σιωπηλά μονοπάτια στη ζωή μας, έστω και για πέντε λεπτά την ημέρα. Ο Νίτσε είπε πως «Ο δρόμος για όλα τα σπουδαία πράγματα περνά μέσα από τη σιωπή», ας τον περπατήσουμε.