"Younger sibling trαumα" ή αλλιώς τι τραβάμε από τα μεγαλύτερα αδέρφια μας

Κι εκεί που είσαι ο απόλυτος πρωταγωνιστής της οικογένειας και μονοπωλείς το ενδιαφέρον όλων, λαμβάνοντας μόνος σου όλη την αγάπη, τα δώρα, την προσοχή, εμφανίζεται το αδερφάκι. Εκεί που γονείς, παππούδες, γιαγιάδες, θείοι, θείες και λοιποί συγγενείς σε έχουν στο βασιλικό βάθρο, τσουπ! Σκάει μύτη το μικρό νιάνιαρο! Μικρό, ήσυχο, αδιάφορο και κάπως περίεργο αυτό το πλάσμα, σκέφτεσαι, όαο παράλληλα βολιδοσκοπείς, ποιες είναι οι προθέσεις του και πολύ περισσότερο ποια είναι η αντιμετώπισή του από την οικογένεια. Το φροντίζουν, το αγαπούν, και προσπαθούν να σου μάθουν να το αγαπήσεις κι εσύ. Μοιάζει κάπως με επιθετικό marketing, η είσοδός του στο σπίτι.

Το τυπάκι μεγαλώνει επικίνδυνα, καταλαμβάνει όλο και περισσότερο χώρο και χρόνο μέσα στο σπίτι και στις καρδιές όλων. Είναι και όμορφο ρε γαμ@το! Ας ελπίσουμε να μην τη δει αρχηγός εδώ μέσα, σκέφτεσαι! Και διεκδικείς τον χώρο και την εξουσία σου. Κι όμως, τα προσωπικά σου αντικείμενα, το δωμάτιό σου, τα παιχνίδια σου γίνονται σταδιακά προϊόν λιγούρας και δεν είσαι βέβαιος ότι σου αρέσει πολύ αυτό. Ξαφνικά, όλα πρέπει να τα μοιραστείς με το έτσι θέλω. Ήρθαν τα άγρια να διώξουν τα ήμερα; Κι όσο κάνεις πίσω, βλέπεις ότι, αντί να το εκτιμά, προσπαθεί να κερδίσει έδαφος αλλά όχι πάντα με τον σωστό τρόπο.

Ξεκινάς με διακριτικό τρόπο τις απειλές μπας και ισορροπήσεις λίγο το παιχνίδι αλλά δεν παίρνει από λόγια. Γίνεσαι εριστικός, ειρωνικός, υποτιμητικός, πώς θα μάθει, σκέφτεσαι από μέσα σου. Υπάρχει ιεραρχία εδώ μέσα. Είναι και κάτι άλλες μέρες που το πλησιάζεις εκεί που κάθεται και παίζει αμέριμνο και του μουρμουρίζεις «θα σου πω ένα μυστικό που ο μπαμπάς και η μαμά δε σου το λένε. Είσαι υιοθετημένο», ενώ έπειτα απομακρύνεσαι με το ύφος του νικητή κι αυτό ξεσπάει σε κλάματα. Άλλοτε, πάλι, ετοιμάζεστε να πάτε μια χαρούμενη οικογενειακή βόλτα και λίγο πριν φύγετε από το σπίτι, βλέποντάς το χαρούμενο, το απομονώνεις για να του ανακοινώσεις ότι οι γονείς σου θέλουν να πάτε βόλτα για να το παρατήσουν σε κάποιο πάρκο και να φύγουν. Φυσικά, η καλή διάθεση και η ανεμελιά του πάνε περίπατο και δεν ξεκολλάει από το χέρι της μάνας του καθ’ όλη τη διάρκεια του περιπάτου. Οι ζημιές έχουν πλέον πρόσωπο για να τις φορτώσεις, όσο εσύ κερδίζεις τους πόντους του καλού παιδιού.

Κάπου εδώ, έρχονται οι ειδικοί και δίνουν όνομα σε αυτό που βιώνει το αδερφάκι σου. Younger Sibling Trauma, είναι η επίσημη ονομασία, κι αφορά περιπτώσεις όπου τα αδέλφια έχουν κοινωνικά αναπτυξιακά προβλήματα που σχετίζονται με το τραύμα που τους προκαλεί, το να βιώνουν αντιπαλότητες και πιο έντονες συγκρούσεις με τα μεγαλύτερα αδέρφια τους. Στοιχείο που μπορεί να τα οδηγήσει στο να αποξενωθούν από την οικογένεια ή να απομακρυνθούν το ένα από το άλλο, ως μηχανισμός αντιμετώπισης του τραύματος. Μάλιστα, η ψυχολόγοι θεωρούν ότι αυτό έχει ένα πολύ συγκεκριμένο αντίκτυπο στα μικρότερα αδέρφια, τα οποία, σε αντίθεση με τα μεγαλύτερα αδέλφια και τους γονείς που είναι πολύ πιο καλά εξοπλισμένοι για να αντιμετωπίσουν το άγχος, μπορούν να νιώσουν ότι «έχουν μείνει πίσω» ή να μην καταλαβαίνουν πώς να χειριστούν τα συναισθήματά τους. Το μικρότερο παιδί, κουβαλώντας ένα επιπλέον στρες, μπορεί να νιώσει ότι αγνοείται ή να εσωτερικεύσει τη συμπεριφορά των άλλων αδελφών του, προσπαθώντας να νιώσει ότι ανήκει.

Πέρα από την πλάκα και τη χιουμοριστική μας διάθεση, λοιπόν, τα τραύματα που βιώνουμε στην παιδική μας ηλικία, μας στιγματίζουν κι ίσως να μην τα ξεχνάμε ποτέ. Και μπορεί να μη δημιουργούνται συνειδητά και με κακή πρόθεση, όμως κρύβουν ένα μοτίβο που αξίζει σίγουρα να παρατηρήσουμε και να δοκιμάσουμε να σπάσουμε. Άλλωστε, τ’ αδέρφια μας τα αγαπάμε κάτω από οποιαδήποτε συνθήκη κι εννοείται πως δε θα επιτρέπαμε σε κανέναν να πράξει αναλόγως προς αυτά. Άρα, ούτε και στον εαυτό μας.

Και πώς, τελικά, περνάει ο πόλεμος; Με το πέρασμα των ημερών αρχίζεις να μαλακώνεις συναισθηματικά και να το αποδέχεσαι. Με το πέρασμα των μηνών συνηθίζεις την παρουσία του, ακόμα κι αν δεν είναι ό,τι πιο ευχάριστο σου έχει συμβεί. Με το πέρασμα των χρόνων το αγαπάς. Απλό, πηγαίο, σχεδόν αναπόφευκτο. Αίμα σου είναι, πώς να μην;

Θα κλείσω το άρθρο αυτό, αφιερώνοντάς το στον αδερφό μου που είχε την τιμή να τα ζήσει όλα αυτά δίπλα μου!