Έχεις σκεφτεί ποτέ πόσες ομοιότητες έχει ο άνθρωπος που έχεις επιλέξει να είσαι μαζί του με τους γονείς σου; Έλα τώρα που δεν το έχεις σκεφτεί. Δεν έχεις μπει ποτέ στη διαδικασία να ξεστομίσεις εκείνη την επική ατάκα «ίδια η μάνα μου είσαι;» ή «δεν είσαι ο πατέρας μου να μου λες τι να κάνω;». Μεταξύ μας θα μείνει.
Εννοείται ότι το έχεις σκεφτεί, το έχεις πει, σε έχει κάνει σχεδόν να ανησυχείς το πόσες ομοιότητες μπορείς να διακρίνεις ανάμεσα στους γονείς σου και τον άνθρωπό σου. Και δεν υπάρχει τίποτα το τυχαίο σε αυτό. Δεν είναι σύμπτωση τα κοινά που αναγνωρίζεις. Είναι ο λόγος που αποφάσισες να έχεις τον άνθρωπο αυτό μακροχρόνια στη ζωή σου, είναι ο βασικός λόγος που τον επέλεξες, είναι ο λόγος που σου τη σπάει τόσο αλλά ταυτόχρονα νιώθεις ότι τον ξέρεις χρόνια.
Κι εξηγώ. Οι γονείς μας, είναι ο πρώτος, μεγαλύτερος και πιο αγνός έρωτας της ζωής μας. Η αγάπη, λένε οι ψυχολόγοι κι οι φίλοι μου οι λόγιοι, έχει μεγάλη δόση έρωτα μέσα της και στη σχέση παιδιού-γονέα υπάρχουν πολλά στοιχεία μιας ερωτικής σχέσης, απ’ την οποία απουσιάζει, προφανώς, το σεξουαλικό στοιχείο. Συνειδητά γιατί ασυνείδητα άσ’ το καλύτερα αν το πιάσουμε θα μας κλείσει το ΕΣΡ. Περιληπτικά λοιπόν, η πρώτη σου επαφή με άτομο του αντίθετου ή κι ίδιου φύλου, είναι οι γονείς σου, που σημαίνει ότι θέτουν γερές κι ακλόνητες βάσεις για το τι σημαίνει πρότυπο. Πρότυπο συμπεριφοράς, πρότυπο ηθικής, πρότυπο γενικότερα. Άρα και το πρότυπο σχέσης δεν ξεφεύγει από αυτό.
Την πρώτη φορά που η γκόμενά σου, σου θύμισε τη μάνα σου, ήταν ίσως κι η στιγμή που σκέφτηκες πως αυτή η γυναίκα είναι για να μείνει στη ζωή σου. Ένα δευτερόλεπτο μετά μπορεί να τσατίστηκες περισσότερο κι από ταύρο στην αρένα, αλλά άνθρωποι είμαστε κι άμυνες φτιάχνουμε. Δεν το μεταφράζεις ποτέ τόσο ξεκάθαρα, είναι άλλωστε πολύ περίεργο να αντιλαμβάνεσαι ότι η μάνα σου υπήρξε εν μέρει η πρώτη σου γκόμενα. Είναι μια αίσθηση αφηρημένη, μια οικειότητα, μια ασφάλεια που αποπνέει η συμπεριφορά ενός ατόμου.
Αν για παράδειγμα, για να πάμε και στον αντίποδα, έχεις συνηθίσει έναν πατέρα προστάτη, που θα περπατάς μαζί του το βράδυ και δε θα φοβάσαι τον κακό τον κλέφτη, αυτή η ίδια αίσθηση ασφάλειας είναι ζήτημα και στη σχέση σου. Αν ο πατέρας σου είναι νευρόσπαστο και τσατίζεται και με το «καλημέρα», αργότερα θα θέλεις ή κάποιον άντρα απόλυτα ζεν κι ήρεμο, αν σε έχει τραυματίσει η συμπεριφορά του, ή κάποιον το ίδιο νευρικό κι οξύθυμο, αν λειτουργούσε σαν συστατικό στη σχέση σας.
Δες το σαν παιχνίδι αντιστοιχίας. Όλα όσα σου έδωσαν οι γονείς που κάπως λειτούργησαν μέσα σου, τα θέλεις στη σχέση σου. Απ’ την άλλη όλα όσα σε τραυμάτισαν πραγματικά και σε απομάκρυναν απ’ τους γονείς σου, τα θέλεις στο ακριβώς αντίθετο στη σχέση σου. Είναι μαγικό το πόσο έντονα αλλά σταθερά λειτουργεί η φύση και τα πρωτόγονα ένστικτα στις κοινωνικές μας συμπεριφορές.
Όσο κι αν ψάχνεις τον «τύπο» σου σε περιοδικά και ζώδια, όσο κι αν σου τη σπάνε οι γονείς σου, όσο κι αν σαν τη μάνα σου δε θέλεις να είναι η κοπέλα σου, πάντα σε αυτά τα πρότυπα θα γυρνάς. Και να σου πω και κάτι στην τελική: αν βρεις άνθρωπο να σε αγαπάει τόσο, όσο οι γονείς σου, μη φοβάσαι τίποτα. Γιατί αυτή η αγάπη, εκτός από αρχέγονη, είναι κι η πιο πραγματική που θα σου δώσει ποτέ άνθρωπος.
Επιμέλεια κειμένου: Πωλίνα Πανέρη