Είναι εντυπωσιακό το πόσο έχει αυξηθεί η αίσθηση της ενοχής που αισθανόμαστε κάθε μέρα, σχεδόν για τα πάντα. Οι παράγοντες που καθορίζουν βέβαια την ένταση του φαινομένου σίγουρα είναι σύνθετοι και σε μεγάλο βαθμό προέρχονται από την παιδική μας ηλικία. Στην πραγματικότητα, όμως, το συναίσθημα της ενοχής πυροδοτείται από την ελλιπή ή ανύπαρκτη πνευματική ικανοποίηση του εαυτού μας σε αντίθεση με τη μανιώδη ευχαρίστηση των άλλων. Είμαστε εδώ, όμως, όχι για να αναλύσουμε τα αίτια κι από πού προέρχεται αυτό το συναίσθημα, αφού αυτό απαιτεί μεγάλη συζήτηση και πολλών χρόνων ψυχοθεραπεία, αλλά για να σε βοηθήσουμε να καθησυχάζεις τον εαυτό σου όταν βασανίζεται από ενοχικές σκέψεις και συναισθήματα.
1. Ένας καλός σου φίλος εξαφανίστηκε και δεν επιδιώκει τελευταία να βρεθείτε, μπορεί και να μη μιλάτε καν στο τηλέφωνο. Εσύ φυσικά ως ενοχικός άνθρωπος τρώγεσαι τόσο καιρό γιατί σκέφτεσαι ότι στράβωσε με κάτι, ότι κάτι έκανες εσύ και τον απομάκρυνες.
Μια σκέψη που θα σε σώσει από αυτό το μαρτύριο είναι ότι ίσως εξαφανίστηκε επειδή έχει φορτωμένο πρόγραμμα τελευταία. Μπορείς λοιπόν να κατανοήσεις τις ανάγκες του, έτσι ώστε όταν βρεθείς κι εσύ σε αυτή τη θέση να πάρεις τον χρόνο σου για να βρεις τις ισορροπίες σου, χωρίς να νιώθεις άσχημα.
2. Ο/Η σύντροφός σου δεν έχει όρεξη να συζητήσει απόψε, σου απαντάει με το ζόρι στις ερωτήσεις και τα νέα του/της, τα βγάζεις με το τσιγκέλι.
Δε χρειάζεται να ρίξεις τις ευθύνες πάνω σου λέγοντας ότι εσύ είσαι η αιτία που είναι έτσι. Μπορεί απλά να είχε μια δύσκολη μέρα και να χρειάζεται χρόνο να αποφορτιστεί. Σε αντίστοιχη περίπτωση λοιπόν, όταν θα χρειάζεσαι κι εσύ χρόνο για να καθαρίσεις το μυαλό σου, μπορείς να το κάνεις χωρίς ενοχές επειδή δεν έδωσες αρκετό χρόνο σήμερα στο αγόρι/κορίτσι σου.
3. Είσαι στη δουλειά και παρατηρείς ότι τελευταία δεν έχει κίνηση, οι πελάτες έρχονται και φεύγουν, οι παραγγελίες έχουν μειωθεί. Πρώτη σου σκέψη είναι ότι κάτι δεν κάνεις σωστά εσύ, έχεις μιλήσει άσχημα σε πελάτη και τον έχεις διώξει ή ότι δεν προσπαθείς αρκετά να πουλήσεις.
Όχι! Δε φταις πάντα εσύ. Ίσως ο κόσμος να δυσκολεύεται περισσότερο να κάνει αγορές ή να κάνει μια ενδελεχή έρευνα κι έπειτα να αποφασίσει ή ακόμα και να χρειάζεται να τσεκάρεις λίγο πιο συστηματικά τον ανταγωνισμό σου. Στην τελική, η ενοχή σε στρέφει μακριά από παραγωγικές λύσεις, άρα κι από το κέρδος σου.
4. Άλλη μια μέρα που σχολάς και δεν έχεις προλάβει να βγάλεις εις πέρας όλες τις υποχρεώσεις που είχες στο μυαλό σου. Αρχίζουν οι άσχημες σκέψεις, κατηγορείς τον εαυτό σου, είσαι άχρηστος/η, λες, αφού δεν πρόλαβες να κάνεις όσα έπρεπε. Και σιγά, τι είχες να κάνεις;
Στην πραγματικότητα όμως οι απαιτήσεις από τον εαυτό σου και οι προσδοκίες που έχεις κάθε μέρα ίσως να ξεπερνούν τις αντοχές σου και καταλήγεις να μην προλαβαίνεις ούτε καν να ανασάνεις. Δώσε άλλοθι στον εαυτό σου, πες ένα «δεν πειράζει», δώσε ρεπό και ξεκουράσου για μια φορά στον καναπέ χωρίς τις τύψεις και τις ενοχές παρέα. Θα δεις ότι αύριο θα ξυπνήσεις πιο ανάλαφρα και φυσικά με περισσότερη ενέργεια για ζωή.
5. Σου προτείνει ένας φίλος που έχεις να δεις καιρό να βγείτε, να πας σπίτι του. Ενώ θέλεις να πεις όχι, τραυλίζεις, το πας γύρω γύρω, του λες δικαιολογίες για να μην πας κι είτε καταλήγεις τελικά να πηγαίνεις καταπιεσμένος/η, είτε να νιώθεις άσχημα που έριξες άκυρο.
Εδώ θα σε σώσει να σκεφτείς πως ακυρώνοντας μια έξοδο, κανείς ποτέ δεν πέθανε. Άκου τις ανάγκες σου και με βαθιά ειλικρίνεια στον εαυτό σου και μετά στον φίλο σου, εξήγησέ του ότι σήμερα έχεις ανάγκη να κάτσεις στο σπίτι να αφιερώσεις χρόνο σε σένα. Ε και μπορείτε να κανονίσετε μια άλλη μέρα να τα πείτε, με καλύτερη διάθεση.
6. Δεν αφιερώνεις αρκετό χρόνο στην οικογένειά σου και νιώθεις τύψεις. Σκέφτεσαι ότι θα έπρεπε να τους βλέπεις πιο συχνά κι ότι «έλα μωρέ μην κάθεσαι πάλι στον καναπέ ενώ μπορείς να πας να τους δεις».
Αντικατάστησε αυτή τη σκέψη σου με το εξής λογικό επιχείρημα: Αν ξεκουραστείς αυτή τη μια ώρα που έχεις κενό, θα είσαι έτοιμος την επόμενη ημέρα να αφιερώσεις χρόνο και στους δικούς σου ανθρώπους. Άλλωστε, όταν είμαστε κουρασμένοι, ψυχικά και σωματικά, στην πραγματικότητα δεν είναι ποιοτικός ο χρόνος που περνάμε με τους ανθρώπους μας, το κάνουμε μόνο επειδή πρέπει και συνεπώς δεν το ευχαριστιέται κανείς από τους δυο.
7. Έχεις συνεχώς στο μυαλό σου την αγωνία να είσαι κορυφαίος στη δουλειά σου. Φοβάσαι μη φανείς λίγος. Αναλαμβάνεις διαρκώς παραπάνω πράγματα γιατί φοβάσαι πως διαφορετικά θα σε απολύσουν (χωρίς να έχεις κανένα τέτοιο δείγμα).
Όσο τέλεια κι αν κάνεις τη δουλειά σου, η εργοδοσία πάντα θα ζητάει περισσότερα. Κι όταν κι αν δεν εξυπηρετείς την εργοδοσία, θα σε αποδεσμεύσει. Κανένας δεν κρατάει στη δουλειά κανέναν χαριστικά, να το θυμάσαι. Όπως επίσης, ένα καλός εργοδότης πάντα εκτιμάει έναν συνεργάτη που οριοθετείται και προτεραιοποιεί τις ανάγκες του, ακόμα κι αν στην αρχή τον ξεβολέψει.
8. Ένας φίλος σου στεναχωριέται και συνειδητοποιείς ότι νιώθεις άβολα όταν συμβαίνει κάτι τέτοιο.
Τα προβλήματα του κόσμου τα παίρνεις μέσα σου, τα κάνεις δικά σου και νιώθεις υποχρέωση κι ευθύνη να τα επιλύσεις. Σκέψου λοιπόν ότι φυσικά είναι καλό να σταθείς στον φίλο σου και να προσπαθήσεις να τον βοηθήσεις όσο μπορείς. Δεν ευθύνεσαι, όμως, για τα άσχημα συναισθήματα που έχει, ούτε επειδή δεν ένιωσε καλύτερα μετά την κουβέντα σας. Δεν έχεις ένα μαγικό κουτί με λύσεις και κατά βάθος, κανείς δεν περιμένει κάτι τέτοιο από εσένα. Είναι η δική σου προσδοκία που κάνει τη ζημιά.
Ο μόνος τρόπος να ημερέψεις τα τέρατα των ενοχών μέσα σου, είναι να κατανοήσεις από πού προέρχονται κι έπειτα η λύση θα έρθει με τον καιρό. Φυσικά, το μέσο για να γίνει αυτό είναι η ψυχοθεραπεία, η ανάλυση της ψυχής μας που θα φέρει την αυτογνωσία την εξέλιξη του εαυτού μας. Κι αν αισθάνεσαι κάτι να έχει σπάσει μέσα σου, τότε να θυμίσεις στον εαυτό σου πως ποτέ δεν είναι αργά για να ξεκινήσεις να επουλώνεις τις πληγές σου. Όλοι το αξίζουν αυτό για τον εαυτό τους.
Συντάκτης: Αναστασία Ανδρουλάκη
