Από παιδί ακόμα θυμάμαι τον πατέρα μου, κάθε μέρα εκεί γύρω στις 8 το βράδυ να παίρνει το τηλεκοντρόλ της τηλεόρασης και να παρακολουθεί σχεδόν με θρησκευτική κατάνυξη τα βραδινά δελτία ειδήσεων. Καθετί που του αποσπούσε την προσοχή, ήταν αφορμή για παρατήρηση. Όσο διαρκούσε το δελτίο στο σαλόνι επικρατούσε σιωπή. Όταν, επιτέλους τέλειωναν οι ειδήσεις, παρατηρούσα πως στο πρόσωπό του ζωγραφίζονταν ένας προβληματισμός και πάντα αναστέναζε. Ήταν φανερό πως οι ειδήσεις τον χαλούσαν. Και φυσικά σαν παιδί αναρωτιόμουν «γιατί παρακολουθεί ειδήσεις αφού τoν στεναχωρούν;». Η απάντηση δε δόθηκε ποτέ. Ως ενήλικας πλέον, βρήκα λόγους για να μη δει κάποιος ειδήσεις. Να μην ανοίξει την τηλεόραση σήμερα στις 8, ούτε αύριο κατά προτίμηση, γενικά να κάνει αποχή.
1. Tα ίδια και τα ίδια
Όλα τα δελτία ειδήσεων αναπαράγουν τα ίδια νέα. Ανάλογα με τη θεματολογία ή τη ροή των ειδήσεων και τη βαρύτητα του θέματος, η ίδια είδηση θα είναι πρώτη η δεύτερη στη σειρά του κάθε δελτίου. Θα έχει παντως θέση σε όλα τα δελτία. Δεν είναι άλλωστε λίγες οι φορές που το ίδιο πρόσωπο βγαίνει να σχολιάσει σχεδόν σε όλα τα τηλεοπτικά κανάλια κι απορείς πόσες φορές μες στην ημέρα θα ακούσεις από κάθε πηγή ενημέρωσης τα ίδια.
2. Τα ίδια και τα ίδια κι όλα άσχημα
Εκτός από ότι όλα τα δελτία αναπαράγουν τις ίδιες ειδήσεις, είναι γεγονός πως κατά κύριο λόγο οι ειδήσεις αυτές πρέπει να είναι και κακές ειδήσεις. Από το κοινωνικό ρεπορτάζ μέχρι και το αστυνομικό, το κακό νέο είναι αυτό που είναι πιο δημοφιλές. Μας ενημερώνουν με ζήλο, προσοχή και ιδιαίτερη βαρύτητα για οτιδήποτε δυσάρεστο ενώ τα ευχάριστα ή έστω ανάλαφρα νέα μένουν για το τέλος και συνήθως σαν απλή αναφορά. Προφανώς και το κακό πουλάει περισσότερο.
3. Υποκειμενικές ειδήσεις δεν είναι ειδήσεις
Αν ήταν να δώσουμε έναν ορισμό στην έννοια «είδηση» θα ήταν η καταγραφή ενός γεγονότος. Τι έγινε, πού και πώς. Ωστόσο η είδηση πλέον έχει εμπλουτιστεί και με ένα ακόμα στοιχείο. Τη γνώμη του δημοσιογράφου που καταγράφει το γεγονός, και μάλιστα αυτή πρέπει και να επιβληθεί στους τηλεθεατές.
4. Δελτίο ειδήσεων ή διαφημίσεων;
Το κάθε τηλεοπτικό κανάλι ανήκει σε κάποιο επιχειρηματικό όμιλο. Στον όμιλο αυτό ανήκουν κι άλλες εταιρείες με διαφορετικές επιχειρηματικές δραστηριότητες και με αποκλειστικό σκοπό το οικονομικό κέρδος. Ποιο βήμα λοιπόν είναι καλύτερο, από το βραδινό δελτίο ειδήσεων του σταθμού -ώστε να προβάλλει τον όμιλο στον οποίο ανήκει; Άλλο όμως η είδηση και άλλο η διαφήμιση.
5. Η γαμάτη κυβέρνησή μας
Κυρίως στα κρατικά κανάλια, τα δελτία ειδήσεων προβάλλουν τον κυβερνητικό έργο. Καθημερινά παρακολουθεί ο τηλεθεατής αναλύσεις επί αναλύσεων από υπουργούς κι υφυπουργούς, που αφορούν στα νέα κυβερνητικά μέτρα και νομοσχεδία και στο πόσο ωφέλιμα θα είναι αυτά. Κι όσο κι αν κατακρίνεται η εκάστοτε αντιπολίτευση, όταν αυτή γίνει κυβέρνηση, τότε με τη σειρά της κι αυτή θα επικροτηθεί. Μας πιάνει μια αηδία.
6.Πού είναι ο αντίλογος;
Δεν υπάρχει αντίλογος απέναντι στην όποια γραμμή ακολουθεί και προσπαθεί να επιβάλλει το δελτίο ειδήσεων -σχεδόν ποτέ. Κι αν υπάρχει, τις περισσότερες φορές είναι κατακριτέος, με αποτέλεσμα αντί ειδήσεων να παρακολουθούμε καφενειακούς καυγάδες μεταξύ των πανελιστών. Πάντα η αντίθετη άποψη προκαλεί την έκρηξη και συνήθως «κόβεται» στον αέρα. Πολλές φορές δε, η αντίθετη άποψη, προβάλλεται επιτηδευμένα κωμικά, από κάποιο εξίσου «κωμικό» πρόσωπο.
7. Προβολή σκληρών εικόνων
Όπως έχει ειπωθεί, μια εικόνα αντιστοιχεί σε χίλιες λέξεις. Αν και με λάθος τρόπο, αυτή η ρήση πολλές φορές εφαρμόζεται στα δελτία ειδήσεων. Γιατί όσο γλαφυρά περιγράφεται η σκηνή του τροχαίου, παραδείγματος χάρη, όσο κι αν ο ρεπόρτερ προειδοποιεί πως ακολουθούν σκληρές εικόνες, οι εικόνες αυτές πρέπει πάση θυσία να προβληθούν. Πρέπει ο τηλεθεατής να δει τον πόνο, να τον ζήσει.
8. Σου φέρνουν άγχος
Παρακολουθώντας όλες αυτές τις δυσάρεστες ειδήσεις επιβαρυνόμαστε ψυχολογικά. Γινόμαστε καχύποπτοι με ό,τι μας περιβάλλει και παντού βλέπουμε εχθρούς που θέλουν το κακό μας. Ζούμε έναν ανεξήγητο και απρόσωπο φόβο ως προς οτιδήποτε βρίσκεται γύρω μας και χαλάμε τη διάθεσή μας χωρίς κάποιο συγκεκριμένο ή πάντα σοβαρό λόγο.
9. Διχασμός στο τετράγωνο
Κι έστω πως εσύ πείστηκες, πως αυτό που άκουσες στις ειδήσεις είναι αλήθεια κι εγώ όχι. Ή και το αντίθετο δεν έχει σημασία. Το αποτέλεσμα δυστυχώς θα είναι το ίδιο. Διχασμός. Εσύ κι εγώ στα όρια της έχθρας. Δεξιά ή αριστερά; Δραχμή ή Ευρώ; Ναι η όχι στο εμβόλιο; Παραδείγματα υπάρχουν πολλά. Εσύ απλά διαλέγεις στρατόπεδο και φοράς τη στολή σου· στρατιωτάκι παραμένεις.
10. Στο φινάλε, υποτιμούν τη νοημοσύνη μας
Σε ένα ρεζουμέ όλων των παραπάνω, το τελικό συμπέρασμα είναι πως κάπου-κάπως υποτιμούν τη νοημοσύνη μας. Μας σερβίρουν μασημένη τροφή. Κι εμείς; Θα τη φάμε; Όχι βέβαια. Και δική μας άποψη έχουμε και κρίση. Αφήστε μας λοιπόν, να κρίνουμε μόνοι μας. Να διαλέξουμε εμείς πώς θα ενημερωθούμε, με ποιο τρόπο και πότε.
Ενημέρωση, πληροφόρηση ή απλώς ειδήσεις. Τελικά τις χρειαζόμαστε; Προφανώς και ναι. Δε θέλουμε να είμαστε ισοπεδωτικοί, δεν είναι αυτός ο σκοπός. Σε μια κοινωνία ζούμε και πρέπει να γνωρίζουμε τι συμβαίνει γύρω μας. Αλλά αυτοί που μας ενημερώνουν, οφείλουν να δίνουν το περιθώριο να αναπτύξουμε τη δική μας άποψη, να δούμε καθαρά -όχι να βάφουν δικούς μας τοίχους μαύρους. Είναι δικοί μας, θα τους δώσουμε εμείς χρώμα.
Θέλουμε και τη δική σου άποψη!
Στείλε το άρθρο σου στο info@pillowfights.gr και μπες στη μεγαλύτερη αρθρογραφική ομάδα!
Μάθε περισσότερα ΕΔΩ!
Συντάκτης: Δημήτρης Ευσταθιάδης
Επιμέλεια κειμένου: Ζηνοβία Τσαρτσίδου
Επιμέλεια κειμένου: Ζηνοβία Τσαρτσίδου
