Ποιοι είναι αλήθεια οι λόγοι που ένας άνθρωπος μάς κάνει εντύπωση όταν τον γνωρίζουμε πρώτη φορά; Αυθόρμητα ίσως απαντήσουμε πως φταίνε ορισμένα θετικά γνωρίσματα που φέρει, αλλά αυτό δεν ανταποκρίνεται απόλυτα στην πραγματικότητα για δύο λόγους. Πρώτον, το ότι κάποιος μας κάνει εντύπωση δε συνεπάγεται αυτόματα ότι η εντύπωση αυτή είναι και θετική, αφού κάλλιστα μπορεί να έχουμε σχηματίσει αρνητική εικόνα. Δεύτερον, υπάρχει πιθανότητα κάποιος άλλος να διαφωνήσει μαζί μας και να έχει σχηματίσει τελείως διαφορετική άποψη, επηρεαζόμενος από δικά του υποκειμενικά κριτήρια.

Το ότι η πρώτη εντύπωση είναι καλή πάει να πει πως εντοπίσαμε σ’ έναν άνθρωπο κάτι που μας τράβηξε την προσοχή. Ο λόγος που τον θαυμάζουμε είναι είτε γιατί έχει κάτι που επιθυμούμε να αποκτήσουμε, είτε γιατί αυτά που βλέπουμε μας είναι γνώριμα και ταυτιζόμαστε, με αποτέλεσμα να μας προκαλούν μεγαλύτερη έλξη. Αν μιλάμε για στοιχεία που μας λείπουν και επιθυμούμε να υιοθετήσουμε, φυσικό είναι να τα παρατηρούμε συχνότερα κι οι «αισθητήρες» μας να τα εντοπίζουν. Αν πάλι είναι γνωρίσματα που έχουμε κι εμείς, ξυπνάει λίγο το ναρκισσιστικό μας κομμάτι που μας θέλει να γοητευόμαστε από τον ίδιο μας τον εαυτό. Έτσι, όταν βλέπουμε έναν άνθρωπο που μας θυμίζει εμάς σε μεγάλο βαθμό είναι σαν να κοιταζόμαστε στον καθρέφτη και να εντυπωσιαζόμαστε από αυτό που αντικρίζουμε.

Οι ανάγκες που έχουμε κάθε περίοδο στη ζωή μας από πλευράς ένταξης νέων ανθρώπων σ’ αυτή σίγουρα επηρεάζουν την όλη κατάσταση. Αν βρισκόμαστε σε μια φάση που αναζητούμε σύντροφο, ψάχνουμε να δικτυωθούμε και να κάνουμε καινούριους φίλους ή συνεργάτες, κάθε πρόσωπο που συναντάμε περνάει από φίλτρο και βάσει της θέσης που έχουμε στο μυαλό μας ότι θέλουμε να πάρει δημιουργείται η αντίστοιχη εντύπωση.

Οι αντιλήψεις και οι προκαταλήψεις μας παίζουν επίσης καθοριστικό ρόλο. Είμαστε πιο επιρρεπείς να σχηματίσουμε θετική ή αρνητική εντύπωση για έναν άνθρωπο για τον οποίο μπορεί να μη γνωρίζουμε πολλά ή τίποτα απολύτως, αρκεί να ξέρουμε ένα-δυο πράγματα που έχουν βαρύτητα για εμάς. Θα μπορούσε να πει κανείς πως είναι θέμα τύχης ποια κομμάτια θα τύχει να γνωρίσουμε πρώτα, δηλαδή αν πάρουμε έναν απόλυτο αριθμό 10 γνωρισμάτων και πούμε ότι 7 στα 10 μάς κάνουν, μπορεί να τύχει στην αρχή να έρθουμε αντιμέτωποι με κάποιο από τα 3 με τα οποία δεν ταυτιζόμαστε. Τότε, η αρχική εντύπωση μπορεί και να ‘ναι άδικα αρνητική. Το κακό είναι ότι ακόμη κι αν αργότερα γνωρίσουμε τα υπόλοιπα 7, ίσως να μην είναι τόσο εύκολο να ανατρέψουμε την αρχική εντύπωση, μιας και είμαστε γενικότερα πιο πρόθυμοι να μετατρέψουμε μια αρχική θετική εικόνα σε αρνητική, παρά το αντίθετο. Λίγο οι μηχανισμοί άμυνάς μας, λίγο ότι δύσκολα παραδεχόμαστε πως κάναμε λάθος εκτίμηση, λίγο οι φόβοι και τα κολλήματά μας, δυσκολευόμαστε να επαναξιολογήσουμε με πιο καθαρή ματιά μια όχι και τόσο θετική άποψη που σχηματίσαμε.

Κι αν σ’ αυτή τη διαδικασία αξιολόγησης τρυπώσουν και δικές μας προηγούμενες εμπειρίες, η κατάσταση γίνεται ακόμη πιο υποκειμενική. Επηρεαζόμενοι από παλαιότερες επαφές με άτομα του ίδιου «τύπου», παρασυρόμαστε από την άποψη που έχουμε και την προβάλλουμε στα νέα άτομα που γνωρίζουμε. Αυτό και πάλι μπορεί να θεωρηθεί άδικο ή θέμα τύχης, αφού αν έχουμε για παράδειγμα κακή εμπειρία σχέσης με σύντροφο μαθηματικό ή πολιτικό, κάνουμε το λάθος της γενίκευσης και της εξαγωγής αυθαίρετων συμπερασμάτων για όλα τα άτομα με παρόμοια χαρακτηριστικά και ιδιότητες. Μπορεί να ακούγεται λάθος, αλλά ως άνθρωποι ακόμη επηρεαζόμαστε και αδυνατούμε να δούμε καθαρά εξαιτίας προηγούμενων παθημάτων.

Οι συνθήκες κάτω απ’ τις οποίες γνωρίζουμε νέους ανθρώπους σαφώς και επηρεάζουν την εντύπωση σχηματίζουμε. Διαφορετική εικόνα μπορεί να έχει για μας ο νέος συνάδελφος στη δουλειά κι άλλη ο καινούριος γείτονας στην πολυκατοικία. Αυτό όχι γιατί είμαστε δύο διαφορετικοί άνθρωποι, γιατί προσποιούμαστε ή γιατί κάποια απ’ τις δύο εικόνες είναι ψεύτικη, αλλά επειδή δρούμε διαφορετικά σε διαφορετικά περιβάλλοντα, αξιοποιώντας την ικανότητα προσαρμογής.

Αδιαμφισβήτητα, σημαντικό ρόλο παίζει και το τι θα μας βγάλει το άλλο άτομο. Σίγουρα δεν παίζει ρόλο μόνο τι θα πούμε, στο πώς θα δράσουμε και ποιοι είμαστε στο τι εντύπωση θα σχηματίσει κάποιος για το πρόσωπό μας. Η υποκειμενική εικόνα του παρατηρητή είναι κάτι που πρέπει να λαμβάνεται υπόψιν.

Πολλές φορές τα όσα θετικά πιστεύουμε ότι φέρουμε και δείχνουμε στον άλλον μπορεί να μην είναι αρκετά για να κερδίσουμε τις εντυπώσεις. Ο λόγος είναι ότι οι μηχανισμοί επεξεργασίας περιλαμβάνουν προσωπικά και υποκειμενικά δεδομένα που είναι αδύνατον να γνωρίζουμε, τα οποία επηρεάζουν σημαντικά το αποτέλεσμα. Συνεπώς, όταν μιλάμε για εντυπώσεις, καλό είναι μην κοιτάμε μόνο έξω απ’ το παράθυρο, αλλά να σκεφτόμαστε και τη θέση που βρισκόμαστε όταν αντικρύζουμε τη συγκεκριμένη θέα, γιατί μια γωνιά διαφορετική, μία μοίρα πάνω-κάτω, μπορεί να επηρεάσει αυτό που βλέπουμε.

 

Θέλουμε και τη δική σου ιστορία!

Στείλε το άρθρο σου στο info@pillowfights.gr και μπες στη μεγαλύτερη αρθρογραφική ομάδα!

Μάθε περισσότερα ΕΔΩ!

Συντάκτης: Άννα Μετόχη
Επιμέλεια κειμένου: Βασιλική Γ.