Βρισκόμαστε ήδη στο επεισόδιο 6 του Famagusta, και ομολογώ ότι παρακολουθώ τη σειρά με την ίδια προσήλωση που την πρωτοείδα, με κάθε επεισόδιο να με αφήνει βαθιά επηρεασμένη. Πιθανόν, η Ελληνοκυπριακή μου ταυτότητα, καθώς και το γεγονός ότι κατάγομαι από προσφυγική οικογένεια με προπάππου αγνοούμενο, όπως οι πλείστοι Κύπριοι, δε με αφήνουν ανέγγιχτη. Κάθε αναδρομή στο παρελθόν μου προκαλεί ρίγος συγκίνησης και μια ανατριχίλα που δεν μπορώ να περιγράψω με λόγια. Κάθε μαρτυρία και κάθε ντοκουμέντο από το μαύρο καλοκαίρι του 1974 είναι άλλη μια ανοιχτή πληγή για κάθε Κύπριο και κάθε πρόσφυγα, που ζει ακόμη με την ελπίδα ότι μια μέρα θα γυρίσει στο σπίτι του. Είμαι σχεδόν σίγουρη ότι σε όσους ήταν παθόντες, ξυπνά εφιαλτικές μνήμες, έστω και μισό αιώνα μετά.
Το χθεσινό επεισόδιο άγγιξε το σκοτεινό ζήτημα των Ελληνοκυπρίων που έπεσαν θύμα ομαδικών βιaσμών από τους άντρες του τουρκικού στρατού. Οι μαρτυρίες δυο γυναικών προσωποποίησαν τη φρίκη και τον πόνο τόσο τον σωματικό όσο και τον ψυχικό, οπού βιάστhκαν επανειλημμένα και έζησαν στα «στρατόπεδα βιaσμού». Ένα θέμα απαγορευμένο. Σφραγισμένο. Ένα θέμα υπό τον όρκο της ομερτά κι ένα από τα μεγαλύτερα εγκλήματα, αν όχι το μεγαλύτερο, που προήλθε από το καλοκαίρι του 1974. Εκατοντάδες γυναίκες, ανεξαρτήτως ηλικίας. Παντρεμένες, χήρες, νέες, γριές, μαθήτριες, κορίτσια στην εφηβεία, ανήλικες ακόμη και παιδιά. Επίσημος αριθμός τους αναγράφεται το 700 (παρότι ο πραγματικός εκτιμάται να είναι πολύ μεγαλύτερος). Ανάμεσά τους. η μεγαλύτερη ηλικιακά περίπτωση βιaσμού 78 ετών και η μικρότερη 9. Οι μαρτυρίες γυναικών που επέλεξαν χρονιά μετά να σπάσουν τη σιωπή τους και να δουν ι ιστορίες τους το φως της δημοσιότητας, είναι λιγοστές. Κι αυτό γιατί το στίγμα του βιaσμού δεν έφυγε ποτέ από πάνω τους. Ένας Γολγοθάς ξεκίνησε το καλοκαίρι του 1974, και κρατά ακόμη, 50 χρονιά μετά.
Το κατεχόμενο χωριό Βώνη της επαρχίας της Λευκωσίας, είχε χρησιμοποιηθεί από τον τουρκικό στρατό ως στρατόπεδο κράτησης γυναικόπαιδων. Τέτοιου είδους στρατόπεδα είχαν δημιουργηθεί και σε χωριά της επαρχίας Αμμόχωστου, καθώς και πολλοί βιaσμοί είχαν διαπραχθεί στα εγκλωβισμένα χωριά, όπως η Μόρφου. Οι συστηματικοί βιασμοί από τους άντρες του τουρκικού στρατού, ήταν ένα πολεμικό όπλο, προκειμένου να εξαναγκάσουν τους κάτοικους να εγκαταλείψουν τον τόπο τους. Σύμφωνα με μαρτυρίες, οι Τούρκοι σημάδευαν με μια στάμπα χαμηλά στο πόδι κάθε γυναικά που βίaζαν, καθώς η στάμπα διέφερε αν ήταν αξιωματικός ή στρατιώτης.
«Μας έβαλαν σε αίθουσα του σχολείου στη Βώνη, μαζί με την υπόλοιπη οικογένεια. Εκεί έμπαιναν όποτε ήθελαν, διάλεγαν και μας πήγαιναν για να ικανοποιήσουν τις σ3ξουαλικές τους επιθυμίες. Δεν έβγαινα να πάρω συσσίτιο. Φορούσα συνέχεια τα ρούχα της γιαγιάς για να φαίνομαι γριά αλλά έβλεπαν το πρόσωπο. Έβγαινα έξω μόνο όταν πήγαινα τουαλέτα. Ήμουν συνέχεια τυλιγμένη με ένα πάπλωμα και καθόντουσαν όλα τα πιτσιρίκια από πάνω μου για να μη με τραβάνε συνέχεια και να με βιaζουν οι Τούρκοι. Αυτό κράτησε τρεις μήνες, πριν έρθει ο Ερυθρός Σταυρός.» (Απόσπασμα από μαρτυρία γυναικάς που έπεσε θύμα βιaσμού. Δημοσιεύτηκε από κυπριακά Μέσα Ενημέρωσης το 2016.)
Μετά τη συμφωνία της 16ης Αυγούστου του 1974 για κατάπαυση του πυρός, οι γυναίκες απελευθερώνονταν κατά διαστήματα μέχρι και τα μέσα Οκτωβρίου 1974. Κατά την προσπάθεια εντοπισμών αγνοουμένων, καλούνταν να καταθέσουν τις εμπειρίες τους. Εντούτοις η ομολογία βιaσμού σηματοδοτούσε και τον κοινωνικό εξοστρακισμό της τότε εποχής, καθώς και την «ακαταλληλότητά τους» να παντρευτούν. Επομένως, πολλές γυναίκες που έπεσαν θύμα βιaσμού δε βρήκαν το θάρρος να παραδεχτούν τα δεινά τους.
Παρ’ όλα αυτά το πράγμα ήταν ακόμη πιο δύσκολο για εκατοντάδες κακοποιημένες Ελληνοκύπριες που κυοφορούσαν το παιδί του βιaστή τους. Το 1974, λοιπόν, χρειάστηκε να τροποποιηθεί η νομοθεσία καθιστώντας τις εκτρώσεις νόμιμες, γεγονός στο οποίο είχε συναινέσει και η Εκκλησιά της Κύπρου. Πολλές αμβλώσεις γίνονταν σε κλινικές και νοσοκομεία, εν τούτοις προσωρινές κλινικές είχαν διαμορφωθεί και στις Αγγλικές Βάσεις λόγω τις πληρότητας από τους πληγέντες της εισβολής. Αν και για χρόνια επικρατούσε μια σιωπή για το εν λόγω θέμα, τα όπλα πολέμου του τουρκικού στρατού ήταν γνωστά, μιας και πολλές γυναίκες διέκοψαν την κύηση μέσω της χρήσης φαρμάκων που χορηγούσε ο Ερυθρός Σταυρός που βρισκόταν στα στρατόπεδα. «Ήμασταν οι βρόμικες, οι παρακατιανές του χωριού. Η μάνα μου ήθελε να μείνω σπίτι μέχρι να φύγουν οι στάμπες από τα πόδια μου. Για τις στάμπες όμως της ψυχής μου δε νοιαζόταν κανένας.»
Αν και ο πόλεμος είχε λάβει τέλος με την κατάπαυση πυρός, ο εφιάλτης των βάναυσα κακοποιημένων γυναικών δεν έλαβε τέλος, είχε μόλις αρχίσει. Όπως περιέγραψαν οι μαρτυρίες του χθεσινού επεισοδίου, οι γυναίκες αυτές αντιμετωπίζοντας ως ατιμασμένες ή όπως χαρακτηρίστηκαν «λερωμένες και χαλασμένες». Μια φρικαλέα εμπειρία που τους κόστισε, έκτος από τα ψυχικά τραύματα και το κοινωνικό στίγμα, καθώς πολλές από αυτές έφτασαν σε σημείο να εγκαταλείψουν τη χώρα, προκειμένου να ξεφύγουν από την κατακραυγή. Μάλιστα, πολλές ήταν αυτές που εγκαταλείφθηκαν από τον σύζυγο και την οικογένειά τους, όταν πληροφορήθηκαν ότι είχαν βιaστεί.
50 χρονιά μετά, το θέμα αυτό παραμένει ένα αγκάθι για της γυναίκες της Κύπρου, μια δικαιωματικά ανοιχτή πληγή από τις πιο σκοτεινές πτυχές στη μαύρη σελίδα του 1974.
Πηγή φωτογραφιών: gossip Tv
Συντάκτης: Τόνια Κωνσταντίνου
Επιμέλεια κειμένου: Γιοβάννα Κοντονικολάου
Επιμέλεια κειμένου: Γιοβάννα Κοντονικολάου
