Η απόλυτη αγάπη είναι σπάνια γιατί έχουμε ανάγκες, όρια και προσδοκίες

Πώς ξεκινά η αγάπη; Ο δημιουργός είναι ο έρωτας,ένα νευροχημικό κοκτέιλ. Συγκεκριμένα, είναι μια έντονη, εθ1στική κατάσταση που ενεργοποιεί το σύστημα ανταμοιβής του εγκεφάλου. Κυριαρχεί η ντοπαμίνη, η οποία προκαλεί ευφορία, έντονη επιθυμία για το ερwτικό αντικείμενο. Η σεροτονίνη μειώνεται, οδηγώντας σε εμμονικές σκέψεις. Ο εγκέφαλος “κλείνει” τα κέντρα της λογικής και της κριτικής σκέψης, γεγονός που εξηγεί τη γνωστή φράση «ο έρωτας δεν έχει λογική». Γι΄αυτό στην αρχή δε βλέπεις πραγματικά το αντικείμενο του πόθ0υ σου όπως είναι αλλά όπως θα ήθελες να είναι. Πολλές φορές διαστρεβλώνεις την πραγματικότητα για να ταιριάζει στη φαντασία που έχεις χτίσει στο μυαλό σου.

Καθώς τα επίπεδα ντοπαμίνης πέφτουν, τη θέση της παίρνει η ωκυτοκίνη — η “ορμόνη της αγάπης” που σου προσφέρει ηρεμία και σταθερότητα. Μαζί της επιστρέφει και η λογική κρίση. Ξαφνικά, εκείνος ο “εργασιομανής” μοιάζει απλώς… “αδιάφορος”.

Εξελικτικά είναι φυσιολογικό ο έρωτας να μη διαρκεί για πάντα. Στην αρχή πρέπει να νιώσεις έλξη για να συνδεθείς με τον άλλον. Σύμφωνα με την εξελικτική θεωρία στόχος είναι η διαιώνιση του είδους και η δημιουργία οικογένειας. Πώς θα προσφέρεις στα παιδιά σου όλα όσα χρειάζονται αν η σκέψη σου παραμένει εμμονική στον σύντροφο σου; Αν νιώθεις τόσο έντονα συναισθήματα που το μυαλό σου δεν έχει χώρο για τίποτα άλλο; Η έντονη προσκόλληση θα ήταν το λιγότερο επιβλαβής.

Εν πάσει περιπτώσει σε αυτό το σημείο που ο έρωτας αρχίζει να φθίνει, αποφασίζεις αν θέλεις να πορευτείς με αυτό το άτομο. Και αν ναι, μπορούμε ίσως να το αποκαλέσουμε αγάπη γιατί επιλέγεις να μένεις. Με συνείδηση θες να χτίσεις μια πιο γερή σχέση με αυτό το άτομο κι ας έχει αρνητικά. Όλοι έχουμε. Όχι τόσο αρνητικά ώστε να υποβαθμίζεις την αξιοπρέπεια σου, αλλά τόσο όσο να μπορείς να τα αντέξεις.

Για να δούμε, κρατάει όμως; Για κάποια ζευγάρια η αγάπη ναι, κρατάει για πάντα. Για κάποια άλλα, όχι. Χωρίζεις και κάποια στιγμή σταματάς να αγαπάς. Μπορεί όχι μόλις χωρίσεις γιατί δεν μπορείς αμέσως να βάλεις ό,τι ζήσατε στο κουτί της λήθης. Αλλά αν βρεις καινούριο ταίρι, δεν μπορείς να αγαπάς ένα προηγούμενο. Είναι προδοσία. Κάποιοι δεν μπορούν να δεχτούν ότι η αγάπη παύει να υπάρχει. Εγώ θα πω ότι τουλάχιστον απλά μεταμορφώνεται σε κάτι άλλο, σε μία θολή ανάμνηση.

Και έστω ότι αγαπάς τόσο που είσαι σε μία σχέση χρόνια τώρα. Μένεις επειδή το νιώθεις ή από συνήθεια; Αν όντως μένεις από ρουτίνα, τι φοβάσαι και δεν μπορείς να φύγεις; Την αλλαγή; Το άγνωστο; Ότι δε θα αγαπηθείς ξανά; Ας μη παρουσιάζουμε τη συνήθεια με τη μάσκα της αγάπης. Το επίκεντρο είναι ο εαυτός σου και πως θα θρέψεις τον εγωισμό σου.

Kαι φτάσαμε τώρα στο ζητούμενο. Υπάρχει αγάπη; Όλοι λέμε ότι η αληθινή αγάπη είναι ανιδιοτελής. Αλλά στην πραγματικότητα είναι υπό όρους όπως κατάλαβες και απ’ όσα είπα παραπάνω. Αν σου φερθώ άσχημα, φεύγεις. Αν δε σου ταιριάζω πλέον, φεύγεις. Αν βρεις κάτι καλύτερο, φεύγεις. Και έτσι πρέπει να είναι. Δεν πρέπει να μένουμε σε καταστάσεις που μας καταπιέζουν και μας κάνουν κακό μόνο και μόνο επειδή κάποια στιγμή δεθήκαμε με έναν άνθρωπο. Απ’ την άλλη πάλι, αν μένεις με κάποιον άνευ όρων, ό,τι και να σου κάνει δε δείχνει ότι αγαπάς τον άλλον αλλά ότι δεν αγαπάς τον εαυτό σου. Περιμένεις την επιβεβαίωση από τον άλλον, άρα είναι μία σχέση με αντάλλαγμα, άρα όχι ανιδιοτελής.

Η μόνη ανιδιοτελής αγάπη είναι αυτή που επικρατεί στην οικογένεια. Η ορμόνη της αγάπης, η ωκυτοκίνη όπως είπαμε, παράγεται σε εκρηκτικά επίπεδα κατά τη γέννα για να δεθεί η μητέρα με το μωρό της και να το προστατεύσει. Κι όμως, ακόμα κι αυτή η ενστικτώδης “αγάπη” δεν είναι εγγυημένη: δεν υπάρχει σε όλους. Κάποιοι δεν έχουν λάβει αγάπη ούτε από τους ίδιους τους γονείς, τους ανθρώπους που τους έφεραν στη Γη. Αν λοιπόν ακόμα και η μητρική αγάπη μπορεί να λείπει, τι να πούμε για όλες τις άλλες;

Μπορεί τώρα να μου πεις ότι η αγάπη δεν είναι μόνο η ανιδιοτέλεια και η άνευ όρων αποδοχή. Είναι πολλά περισσότερα όπως δέσμευση, σεβασμός, εμπιστοσύνη, στήριξη, επικοινωνία.. ναι αλλά όλα αυτά παύουν να υπάρχουν μόλις σπάσουν οι όροι ή ο άλλος πάψει να μας προσφέρει πράγματα ή όταν βρούμε κάποιον άλλον. Οπότε πάλι καταλήγουμε στο ότι αυτά είναι τα 2 πιο βασικά στοιχεία. Η πραγματική ζωή μας δείχνει ότι τέτοια “αγάπη”, απόλυτη, χωρίς όρους, είναι σπάνια και πολύ δύσκολη, γιατί είμαστε άνθρωποι με ανάγκες, όρια και προσδοκίες.

Δεν είναι ότι αμφισβητώ εντελώς ότι υπάρχει. Απλά πολλές φορές ο ορισμός της αγάπης δεν ανταποκρίνεται στην αγάπη που εκδηλώνουμε όντως. Επαναλαμβάνω, λέμε ότι η αγάπη είναι άνευ όρων και ανιδιοτελής. Και στην πράξη δεν είναι. Άρα πώς ακριβώς το χρήζουμε αγάπη; Δε θέλω να πω ότι δεν υπάρχει αγάπη γιατί υπάρχουν και εξαιρέσεις (που επιβεβαιώνουν τον κανόνα). Το σίγουρο είναι ότι το μυθοποιημένο είδος αγάπης που μας δίδαξαν: “Άνευ όρων, αιώνια, τέλεια, χωρίς κόπο, χωρίς τέλος.” είναι παραμύθι, και μάλιστα επικίνδυνο, γιατί σε κάνει να νιώθεις ανεπαρκής αν δεν το ζήσεις έτσι ακριβώς.

Η δέσμευση ξεκίνησε ως μέσο για αναπαραγωγή, αλλά η κοινωνία εν τέλει έχτισε τις προσδοκίες γύρω από το πώς θα πρέπει να είναι. Δεν πρέπει να αγαπάς με κάποιον συγκεκριμένο τρόπο. Μην μπαίνεις σε καλούπια της κοινωνίας. Ο καθένας για να αγαπάει αυθεντικά πρέπει να το κάνει με τρόπο που εκφράζει τον ίδιο. Και φυσικά να ταιριάζει με τη ‘’γλώσσα επικοινωνίας’’ του συντρόφου του.