Είμαι τριαντατριών ετών. Και νιώθω κουρασμένη. Όχι εκείνη την κούραση που περνάει με έναν καφέ και λίγο ύπνο παραπάνω. Μιλάω για μια κούραση πιο βαθιά, που κουβαλάει μέσα της ενοχές, άγχη, φόβους, χιλιάδες πρέπει που δε λένε να σωπάσουν. Στα τριάντα, θεωρητικά, πρέπει να τα έχεις βάλει όλα σε σειρά. Να έχεις σε τάξη τη δουλειά σου, τα οικονομικά σου, μια σχέση που πηγαίνει κάπου, ίσως κι ένα παιδί. Αν όχι, τουλάχιστον να έχεις σώμα γυμνασμένο, κοινωνική ζωή, φίλους, διαβατήριο γεμάτο στάμπες. Πρέπει να είσαι η εκδοχή εκείνη της γυναίκας που οι άλλοι δείχνουν με θαυμασμό και λένε «ορίστε, αυτή τα κατάφερε». Μόνο που εγώ, όσο κι αν προσπαθώ, δε νιώθω ότι τα καταφέρνω. Και ξέρω ότι δεν είμαι η μόνη.
Ξυπνάω το πρωί και η μέρα ξεκινά με αγώνα δρόμου. Δουλειά που απαιτεί περισσότερα απ’ όσα μπορώ να δώσω. Κι όταν σχολάω, αντί να νιώθω περήφανη, νιώθω ότι πάντα θα μπορούσα να κάνω περισσότερα. Μετά, κοιτάζω το σώμα μου στον καθρέφτη. Βλέπω σημάδια από άγχος, από αϋπνίες, από χρόνια πίεσης. Και θυμάμαι όλες εκείνες τις εικόνες στο Instagram με κορίτσια στην ηλικία μου που μοιάζουν να μην έχουν καμία ρυτίδα, καμία κούραση. Σαν να είμαι εγώ το πρόβλημα που δε λάμπω. Κι ύστερα έρχεται η ερώτηση «με τη σχέση σου τι θα κάνεις;» ή «πότε θα κάνεις παιδιά;». Κι εκεί πιάνω τον εαυτό μου να νιώθει ενοχές για επιλογές που δεν είναι καν δικές μου, αλλά κοινωνικά χρονοδιαγράμματα που κάποιος άλλος έφτιαξε για μένα.
Το πιο κουραστικό δεν είναι όλα αυτά τα εξωγενή. Είναι το μέσα μου. Η φωνή που λέει συνέχεια «δεν είσαι αρκετή». «Δεν κάνεις τη δουλειά που θέλεις.» «Δεν είσαι αρκετά κοινωνική.» «Δεν είσαι αρκετά ώριμη.» Κι όσο προσπαθώ να τα προλάβω όλα, τόσο περισσότερο εξαντλούμαι. Είναι σαν να ζω με έναν μεγεθυντικό φακό πάνω από το κεφάλι μου, που δεν αφήνει τίποτα να περάσει απαρατήρητο. Κι αυτή η εξάντληση δεν είναι απλά προσωπική. Είναι συλλογική. Είναι το αποτέλεσμα μιας κοινωνίας που μας μαθαίνει από μικρές να χωράμε σε όλα τα κουτιά ταυτόχρονα και φυσικά να το κάνουμε με χαμόγελο, σαν να μην κοστίζει τίποτα.
Κάπου εδώ μπήκε ο φεμινισμός στη ζωή μου όχι σαν θεωρία, αλλά σαν ανάσα. Γιατί κατάλαβα ότι δεν είναι δικό μου φταίξιμο που νιώθω έτσι. Δεν είναι ότι δεν είμαι αρκετά δυνατή, έξυπνη ή ικανή. Είναι ότι ο κόσμος γύρω μου χτίστηκε έτσι ώστε καμία γυναίκα να μην αισθάνεται ποτέ αρκετή. Αν κάνεις καριέρα, σε λένε καριερίστα. Αν θες παιδιά, σε θεωρούν παλιομοδίτισσα. Αν δε θες τίποτα από τα δύο, σε χαρακτηρίζουν τεμπέλα. Σε κάθε επιλογή, μια ταμπέλα σε περιμένει στη γωνία. Τότε κατάλαβα πως η πραγματική επανάσταση δεν είναι να αντέξω κι άλλο. Είναι να πω δεν οφείλω σε κανέναν την τελειότητα.
Μαθαίνω σιγά σιγά να λέω στον εαυτό μου «φυσικά και είσαι αρκετή». Όχι επειδή έπιασα όλους τους στόχους, αλλά επειδή δε χρειάζεται να τους πιάσω. Αν κουραστώ, μπορώ να σταματήσω. Αν δε θέλω να παντρευτώ, μπορώ να μην παντρευτώ. Αν δε θέλω παιδιά, δε χρειάζεται να απολογηθώ. Αν θέλω παιδιά, μπορώ να τα κάνω χωρίς να αισθάνομαι ότι θυσιάζω την καριέρα μου. Δεν είναι εύκολο. Οι ενοχές και τα βλέμματα είναι ακόμα εδώ. Αλλά κάθε φορά που θυμάμαι πως δε χρωστάω τίποτα σε κανέναν, η ανάσα μου βαθαίνει λίγο περισσότερο.
Ξέρω ότι δεν είμαι η μόνη που νιώθει έτσι. Κάθε φορά που μιλάω με φίλες μου, ακούω την ίδια εξάντληση στις φωνές τους. Την ίδια αγωνία, το ίδιο βάρος. Και κάθε φορά που μοιραζόμαστε αυτές τις σκέψεις, είναι σαν να γίνεται λίγο πιο ελαφρύ. Ίσως τελικά αυτό είναι που μας σώζει, η αλληλεγγύη. Το να μιλάμε ανοιχτά, να στηρίζουμε η μία την άλλη, να σπάμε το ψέμα της τέλειας ζωής. Γιατί, αλήθεια, ποια τέλεια ζωή; Όλες ζούμε μέσα σε ατέλειες και μέσα σε αυτές κρύβεται και η ομορφιά.
Στα τριάντα μου, δε θέλω να είμαι η γυναίκα που τα έχει όλα. Θέλω να είμαι η γυναίκα που τα αμφισβητεί όλα. Που βρίσκει τον δικό της ρυθμό, που δίνει χώρο στον εαυτό της να ανασάνει, που επιλέγει να είναι άνθρωπος και όχι πρότυπο. Ναι, είμαι εξαντλημένη. Αλλά αυτή η εξάντληση είναι και το καμπανάκι που μου λέει ότι ήρθε η ώρα να σταματήσω να κυνηγάω το τέλειο και να αρχίσω να φτιάχνω το δικό μου ιδανικό. Και ξέρω πως, όσο κι αν το σύστημα προσπαθεί να μας κάνει να πιστέψουμε το αντίθετο, αυτό το ιδανικό είναι ό,τι πιο ελεύθερο, επαναστατικό και αληθινό μπορούμε να διεκδικήσουμε.
Ας κλείσουμε λοιπόν λίγο τα μάτια και ας σκεφτούμε πως ίσως η ζωή στα τριάντα δε χρειάζεται να είναι ένας αγώνας δρόμου. Μπορεί να είναι ένας περίπατος στο δικό μας ρυθμό, με στάσεις για ξεκούραση, χαμόγελα, αγκαλιές. Δεν ξέρω που θα με βγάλει το μονοπάτι, αλλά ξέρω πια ότι δε χρειάζεται να είναι τέλειο· αρκεί να είναι δικό μου.
Συντάκτης: Ιόλη Ντόκου
