Η εμφάνιση του κωμικού Πάρι Ρούπου σε πρόσφατη stand-up παράσταση ήταν αρκετή για να προκαλέσει τον ανάλογο χαμό στον χώρο της (ακρο)δεξιάς. Ο Ρούπος, μεταξύ άλλων, ανέφερε για το τοπίο της παράστασης, πως του αρέσει που μια τεράστια ελληνική σημαία βρίσκεται πάνω σε ένα καζάνι «που αν κρίνουμε από τη μυρωδιά έχει μέσα βοθρολύματα». Το σημείο αυτό συνδυάστηκε με ένα καυστικό σχόλιο για τους Νaζί και το ότι θα έπρεπε να καταλήξουν να είναι λιπάσματα. Αυτό στάθηκε αρκετή αφορμή για να γίνει το έλα να δεις, λίγες ώρες αργότερα.
Η αντίδραση της Pizza Fan
Η Pizza Fan, με την οποία συνεργαζόταν ο κωμικός σε προωθητικές ενέργειες, δέχτηκε έντονες πιέσεις και το κάλεσμα σε κάνσελ προς το πρόσωπό της. Στην επίσημη ανακοίνωσή της, λοιπόν, τόνισε ότι η παράσταση δεν είχε καμία σχέση με τη συνεργασία της με τον κωμικό, όμως χαρακτήρισε τη χρήση εθνικών συμβόλων με αυτό τον τρόπο «μεγάλη απρέπεια». Παράλληλα, επεσήμανε ότι όσοι συνεργάζονται με την εταιρεία οφείλουν να σέβονται το κοινό και να μην την εκθέτουν με δηλώσεις που προκαλούν διχασμό. Έτσι, ανακοίνωσε την άμεση διακοπή της συνεργασίας με τον Ρούπο.
Πολιτικές και κοινωνικές αντιδράσεις
Το ζήτημα πήρε γρήγορα μεγαλύτερες διαστάσεις. Ο Κωνσταντίνος Μπογδάνος τοποθετήθηκε, δημοσιεύοντας ένα βίντεο με τίτλο: «Η PizzaFan, η ελληνική σημαία & τα βοθρολύματα: Μποϊκοτάζ μέχρι να λύσει τη συνεργασία με Πάρι Ρούπο» χαρακτηρίζοντας το σχόλιο «ύβρη κατά της σημαίας» και ενισχύοντας το κύμα καταδίκης. Από την άλλη, υπήρξαν φωνές που μίλησαν για «φοβική» στάση της Pizza Fan, θεωρώντας ότι υπέκυψε στις πιέσεις οργανωμένων ακροδεξιών ομάδων που έσπευσαν να απαιτήσουν την απόλυση.
Πού αρχίζει και πού τελειώνει η σάτιρα;
Η σάτιρα έχει πάντοτε ως στόχο να προκαλεί. Χρησιμοποιεί την υπερβολή, την ειρωνεία και συχνά το ακραίο για να αναδείξει μια άποψη. Είναι αναμενόμενο κάποιοι να γελάσουν και κάποιοι να προσβληθούν. Το ερώτημα είναι: πρέπει κάθε αστείο που ενοχλεί να τιμωρείται; Αν η σάτιρα χάνει τη δυνατότητά της να υπερβαίνει όρια, τι μένει από αυτήν; Από την άλλη πλευρά, είναι δικαιολογημένη η αγανάκτηση όταν στο στόχαστρο μπαίνουν εθνικά σύμβολα που για πολλούς έχουν βαρύνουσα σημασία; Και τελικά, υπάρχει μια «κόκκινη γραμμή» που δεν πρέπει να ξεπερνιέται; Ή μήπως κάθε γραμμή είναι διαφορετική για τον καθένα μας;
Ο ρόλος της εταιρείας
Είναι επίσης θεμιτό μια εταιρεία να θέλει να προστατεύσει την εικόνα της. Όμως, όταν μια απόφαση φαντάζει προϊόν πανικού απέναντι στη δύναμη των social media, τίθεται το ερώτημα αν χάνεται η ισορροπία. Η Pizza Fan επέλεξε να στείλει ένα σαφές μήνυμα, αλλά μήπως έτσι καλλιεργείται μια κουλτούρα όπου ο φόβος της διαδικτυακής κατακραυγής υπαγορεύει τα πάντα; Θα μπορούσε η εταιρεία να πάρει αποστάσεις χωρίς να διακόψει τη συνεργασία; Θα ήταν πιο υπεύθυνο να ανοίξει έναν διάλογο αντί να προβεί σε μια άμεση καταδίκη;
Τα social media ως «δικαστήριο»
Η υπόθεση φέρνει στο φως και το πόσο καταλυτικό ρόλο παίζουν σήμερα τα social media. Ένα απόσπασμα από μια παράσταση μπορεί να αποκοπεί από το πλαίσιο του και να αποκτήσει ανεξέλεγκτη δυναμική. Μπορούν μερικές εκατοντάδες ή χιλιάδες φωνές να καθορίσουν την τύχη μιας συνεργασίας ή ακόμη και μιας καριέρας; Σε ποιον βαθμό αυτές οι αντιδράσεις εκφράζουν την κοινωνία στο σύνολό της; Και μήπως τελικά ζούμε σε μια εποχή όπου «όποιος φωνάζει πιο δυνατά» κερδίζει;
Πού τελειώνει η ελευθερία της σάτιρας και πού αρχίζει η προσβολή;
Ήταν η στάση της Pizza Fan πράξη αρχής ή πράξη φόβου;
Τι σημαίνει για τη δημοκρατία μας όταν ο δημόσιος διάλογος περιορίζεται σε timelines και hashtags;
Και τελικά, τι κοινωνία θέλουμε: μια κοινωνία που αντέχει το αιχμηρό ή μια κοινωνία που σπεύδει να το φιμώσει;
Δεν υπάρχουν εύκολες απαντήσεις. Αυτό που είναι βέβαιο είναι ότι, σε μια εποχή όπου η πληροφορία κυκλοφορεί και μεγεθύνεται αστραπιαία, χρειάζεται περισσότερη ψυχραιμία και διάλογος. Αν δε σταθούμε με αποστάσεις και νηφαλιότητα, κινδυνεύουμε να υποκαταστήσουμε τον διάλογο με κατακραυγές και τις διαφωνίες με ακυρώσεις. Και αυτό, μακροπρόθεσμα, δεν ωφελεί ούτε τη σάτιρα ούτε την κοινωνία.
Συντάκτης: Ηρώ Γ.
