Από το «Ελ Γκρέκο» του 2007 μέχρι τον «Καζαντζάκη» το 2017, ο Γιάννης Σμαραγδής χτίζει ένα κινηματογραφικό σύμπαν αφιερωμένο σε εκείνους που μετέτρεψαν το όραμα σε πράξη. Ζωγράφοι, συγγραφείς, επαναστάτες— άνθρωποι που πάλεψαν με την εποχή τους και πλήρωσαν το τίμημα.
Ο «Καποδίστριας» έρχεται ως φυσική συνέχεια αυτής της πορείας· κλείνει μια άτυπη τριλογία αφιερωμένη στους Έλληνες που δε βολεύτηκαν, που έκαναν τη ζωή τους προσωπικό αγώνα για την ελευθερία της σκέψης, της πίστης, του τόπου.
Με τον «Καποδίστρια», ο Γιάννης Σμαραγδής δεν επιχειρεί να αποδώσει απλώς τη ζωή ενός πολιτικού, αλλά να φωτίσει τη στιγμή που η Ελλάδα γεννιόταν μέσα από το χάος. Η ταινία κάνει πρεμιέρα στις 25 Δεκεμβρίου 2025, φέρνοντας στη μεγάλη οθόνη έναν άνθρωπο που δεν κυβέρνησε για δόξα ή εξουσία, αλλά γιατί πίστεψε πως αυτός ο τόπος μπορούσε να σταθεί όρθιος.
Πριν ξεκινήσουν τα γυρίσματα τις ταινίας ο Γιάννης Σμαραγδής βραβεύτηκε με το 1ο διεθνές βραβείο Ιωάννης Καποδίστριας από την Ακαδημία Ελληνικών Βραβείων Τέχνης
Τώρα τι θα παρακολουθήσουμε στην ταινία; Τον Ιωάννη Καποδίστρια, στα τέλη του 19 ου αιώνα τον πρώτο Κυβερνήτη του νεοσύστατου ελληνικού κράτους, από τη στιγμή που αναλαμβάνει τα ηνία μέχρι τη δολοφονία του. Ενώ γνωρίζει πως η πορεία του οδηγεί στο τέλος, παραμένει ακέραιος, με μοναδικό του όπλο την πίστη στην πατρίδα.
Δεν είναι πολιτικό δράμα· είναι μια ανθρώπινη ιστορία αυτοθυσίας, μιας ύπαρξης που επέλεξε την ευθύνη αντί για την ασφάλεια. Θα γίνουμε μάρτυρες στη μεγάλη αγάπη του για τη Ρωξάνδρα Στούρτζα (αλλά δεν επέτρεψε ποτέ στον εαυτό του να το ζήσει) και που υπήρξε η πιο τρυφερή σελίδα της ζωής του· μια γυναίκα της ρωσικής αυλής που τον αγάπησε σιωπηλά και τον ακολούθησε με πίστη, ακόμη κι από μακριά. Ο Καποδίστριας απαρνήθηκε τον έρωτα για χάρη της αποστολής του, επιλέγοντας την Ελλάδα αντί για τον εαυτό του. Κι αυτή η επιλογή, δείχνει ότι ακόμη κι οι πιο ισχυροί άνθρωποι μένουν τελικά μόνοι μπροστά σε ό,τι αγαπούν.
Τα γυρίσματα ξεκίνησαν στις αρχές του 2024 και ολοκληρώθηκαν το 2025, έπειτα από μια διαδρομή γεμάτη εμπόδια. Η παραγωγή βρέθηκε αντιμέτωπη με σοβαρές οικονομικές δυσκολίες, όμως το έργο σώθηκε χάρη στην στήριξη της ομογένειας και μεγάλων φορέων όπως η ΕΡΤ, η NOVA, η ΔΕΗ, και με τη βοήθεια του ΕΚΟΜΕ. Χορηγοί όπως το Ίδρυμα ΚΙΚΠΕ, ο Όμιλος Καράτζη, ο Όμιλος Λεμπιδάκη και ο Όμιλος Σαΐτη συνέβαλαν καθοριστικά, ανεβάζοντας τον προϋπολογισμό στα 7,5 εκατομμύρια δολάρια — νούμερο σπάνιο για ελληνική παραγωγή.
Όπως αποκάλυψε ο σκηνοθέτης, «δεν υπήρξε ούτε μία μέρα στο πλατό που να μην έκλαψε κάποιος». Και κάπως έτσι, πίσω από τις κάμερες γεννήθηκε ένα έργο που μοιάζει περισσότερο με προσευχή παρά με ταινία.
Τα γυρίσματα ταξίδεψαν από την Κέρκυρα, το Ναύπλιο, την Ύδρα, τη Μάνη και το Σούνιο, ως τη Ρουμανία και την Ελβετία, ακολουθώντας τα βήματα του ίδιου του Καποδίστρια.
Όπως συνέβη και με τον Καζαντζάκη, η ταινία θα προβληθεί και στη Νέα Υόρκη, στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης (MoMA) — τιμή που ελάχιστα ελληνικά φιλμ έχουν κερδίσει.
Ο Αντώνης Μυριαγκός δίνει μια καθηλωτική ερμηνεία στον ρόλο του Ιωάννη Καποδίστρια· ήρεμη δύναμη, χωρίς φωνές, χωρίς υπερβολές.
Πλάι του, ένα εξαιρετικό καστ:
Φίνμπαρ Λιντς ως Μέτερνιχ, ψυχρός, επιβλητικός, σαν καθρέφτης της ευρωπαϊκής διπλωματίας της εποχής.
Τάσος Χαλκιάς ως Νικόλαος Σπηλιάδης, με εκείνη την πατρική δύναμη που κάνει κάθε του σκηνή να βαραίνει περισσότερο απ’ όσο λέει το σενάριο.
Μάξιμος Μουμούρης στον ρόλο του Κολοκοτρώνη, λιγότερο επικός και περισσότερο ως σύμμαχο, αλλά και άνθρωπος με πάθη, πείσμα και σύγκρουση
Ηλέκτρα Φραγκιαδάκη ως Ρωξάνδρα Στούρτζα, η γυναικεία παρουσία που φωτίζει τον Καποδίστρια με τρυφερότητα και αξιοπρέπεια.
Δημήτρης Γεωργιάδης ως Τσάρος Αλέξανδρος, επιβλητικός χωρίς να γίνεται πομπώδης.
Μιχάλης Ιατρόπουλος ως Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης — ένας ρόλος-κλειδί στην κορύφωση της ιστορίας,
Στο ελληνικό σύνολο:
Μαίρη Βιδάλη, θεατρική και μετρημένη,
Καίτη Ιμπροχώρη, με τη γνώριμη σκηνική της σοφία,
Παύλος Κοντογιαννίδης, σταθερή δύναμη του παλιού ελληνικού κινηματογράφου,
Νίκος Κορδώνης και Δημήτρης Δανίκας, που συμπληρώνουν ιδανικά το μωσαϊκό της εποχής.
Ο Μυριαγκός και ο Χαλκιάς φαίνεται πως θα είναι οι δύο ερμηνείες που θα συζητηθούν περισσότερο — ο ένας για την εσωτερικότητά του, ο άλλος για το ήθος που κουβαλά σε κάθε του σκηνή.
Ο Σμαραγδής περιγράφει την ταινία ως “συμφιλιωτική”. Όχι γιατί ωραιοποιεί το παρελθόν, αλλά γιατί προσπαθεί να αγγίξει τη ρίζα του ελληνικού διχασμού — εκείνη την αιώνια ανάγκη να έχουμε δίκιο αντί να έχουμε κοινό σκοπό. Με βάση αρχειακό υλικό και έρευνα ακόμα και στα αρχεία του Μέτερνιχ, ο σκηνοθέτης επιχειρεί να δείξει πως ο Καποδίστριας δεν ήταν απλώς ένας πολιτικός, αλλά ένα σχέδιο για το τι θα μπορούσε να είναι η Ελλάδα, αν έπαυε να πολεμά τον εαυτό της.
Ο «Καποδίστριας» δεν είναι μάθημα ιστορίας· είναι υπενθύμιση. Ότι η αφοσίωση μπορεί να είναι πιο επαναστατική κι από την επανάσταση.
Συντάκτης: Ηρώ Γ.
