Όπως όλοι γνωρίζουμε ο θεσμός του μεγαλύτερου διαγωνισμού τραγουδιού στον κόσμο αυτήν τη στιγμή βρίσκεται στον αέρα. Η διεθνής σκηνή του European Broadcasting Union (EBU) κλονίστηκε και δε φταίει κανένα τραγούδι φυσικά, αλλά η συμμετοχή του Ισραήλ που πυροδότησε ένα κύμα αντιδράσεων και αποχωρήσεων. Μετά την απόφαση της EBU να επιτρέψει στο Ισραήλ να διαγωνιστεί στο Eurovision 2026, έλαβαν χώρα πρωτόγνωρες εξελίξεις από χώρες-μέλη που αποφάσισαν να απέχουν εντελώς από τον διαγωνισμό, αμφισβητώντας την ηθική και την ουδετερότητα του θεσμού.
Στη συνεδρίαση της EBU, παρά τις πιέσεις για καθολική ψηφοφορία, που δεν πραγματοποιήθηκε τελικά για τη συμμετοχή του Ισραήλ. Αντίθετα, τα μέλη αποφάσισαν να εγκρίνουν νέους κανόνες με στόχο να περιορίσουν την πολιτική παρέμβαση ή την υπέρ-προβολή από κυβερνήσεις ή τρίτους. Η απόφαση αυτή να παραμείνει το Ισραήλ στον διαγωνισμό αλλά με ‘προστατευτικές’ ρυθμίσεις και αποτέλεσε τη σταγόνα που οδήγησε σε μαζικές αποχωρήσεις από τον διαγωνισμό. Η EBU υποστήριξε ότι με τους νέους κανόνες ανανεώνει τη δέσμευσή της στη διαφάνεια και την εμπιστοσύνη, τονίζοντας πως ο διαγωνισμός πρέπει να παραμείνει (αγώνας μεταξύ δημόσιων ραδιοτηλεοράσεων, όχι κυβερνήσεων ή πολιτικών δυνάμεων).
Οι χώρες που αποχώρησαν και μάλιστα είχαν δηλώσει καιρό πριν την άρνησή τους να σταθούν απέναντι σε όλοι αυτήν την κατάσταση που εξακολουθεί να προκαλεί το Ισραήλ, είναι μερικούς από τους ισχυρότερους παίκτες του θεσμού:
Ισπανία: Μία χώρα από τις big 5. Η δημόσια ραδιοτηλεόραση της χώρας τους ανακοίνωσε πως θα απέχει από τον διαγωνισμό του 2026, καθώς θεωρεί ότι η παραμονή του Ισραήλ ‘δε συμβαδίζει με τις αξίες τους’.
Ολλανδία: Μέσω του σταθμού AVROTROS, δήλωσε ότι δεν μπορεί να συμμετάσχει σε έναν διαγωνισμό στον οποίο συμμετέχει το Ισραήλ, επικαλούμενη τη συνεχιζόμενη ανθρωπιστική κρίση στη Γάζα.
Ιρλανδία: Ο δημόσιος ραδιοτηλεοπτικός φορέας RTE, τόνισε πως η συμμετοχή πάνω σε υπόβαθρο ανθρωπιστικής κρίσης είναι ασυμβίβαστη με τις αξίες τους.
Σλοβενία: Ανέβασε τους τόνους και δήλωσε αποχή, επίσης είπε ότι δεν μπορεί να συμμετέχει σε διαγωνισμό τον οποίο θεωρεί ‘πολιτικοποιημένο’.
Αξίζει να σημειωθεί πως υπάρχουν και άλλες χώρες όπως η Ισλανδία και το Βέλγιο που έχουν απειλήσει με αποχή, χωρίς όμως να έχουν λάβει ακόμη οριστική απόφαση.
Τι σημαίνουν αυτές οι αποχωρήσεις για τη Eurovision όμως. Ιδιαίτερα από χώρες με μακρά ιστορία και επιτυχίες στον διαγωνισμό, σηματοδοτούν πιθανώς την πιο βαθιά ρήξη στην ιστορία της Eurovision. Όταν χώρες όπως η Ισπανία ή η Ολλανδία, που αποτελούν σταθερούς “παίκτες” του θεσμού φεύγουν, το μήνυμα είναι ξεκάθαρο: δεν πρόκειται πλέον για μια γιορτή της μουσικής, αλλά για έναν θεσμό όπου οι πολιτικές και οι αξίες έχουν περισσότερο σημασία.
Για τον απλό θεατή, αυτό δεν είναι απλώς μία αλλαγή στον διαγωνισμό. Είναι αλλαγή στο DNA της Eurovision και από μουσική γιορτή της ενότητας περνάει σε πεδίο πολιτικής και ηθικής διαμάχης. Με αυτό το δεδομένο, μεγαλώνει και η αβεβαιότητα για το μέλλον και είναι αδιευκρίνιστο πόσες ακόμη χώρες θα αποχωρήσουν. Πόσο θα επηρεαστεί η συμμετοχή των υπόλοιπων. Και το μεγαλύτερο ερώτημα είναι αν, πάνω απ’ όλα, μπορεί η Eurovision να διατηρήσει το ανάλαφρό της στοιχείο αν είναι τόσο βαθιά ριζωμένη σε πολιτικά κριτήρια.
Aυτό που βλέπουμε πάντως και αξίζει να ασχοληθούμε είναι η απόφαση της EBU να κρατήσει το Ισραήλ και να ψηφίσει νέους κανόνες πιστεύοντας πως θα έβαζε τέλος στην κρίση αλλά αντίθετα, τη βάθυνε. Η αποχώρηση τεσσάρων χωρών δείχνει πως οι αρχές, οι αξίες και το δόγμα στην ευρωπαϊκή αλληλεγγύη αποκτούν μεγαλύτερο βάρος από τη μουσική. Αν στην πορεία προστεθούν και άλλες χώρες, τότε ο διαγωνισμός μπορεί να χάσει μέρος από τον παγκόσμιο χαρακτήρα του αλλά μπορεί και να αλλάξει μορφή. Για όσους αγαπούν τη Eurovision, ή απλώς την παρακολουθούν ως φαινόμενο πολιτιστικής και κοινωνικής έντασης, ίσως παρατηρήσουν ότι τα επόμενα χρόνια προβλέπονται κρίσιμα.
Η Eurovision, λοιπόν, πλέον δεν είναι μόνο μουσική (ίσως και ποτέ να μην ήταν). Είναι καθρέφτης των μεγαλύτερων προβλημάτων και διλημμάτων της εποχής και η επιλογή συμμετοχής ή αποχής λέει πολλά για τη θέση κάθε χώρας στον σύγχρονο κόσμο.
Συντάκτης: Μαρία Τσιρώνη
