Η απεικόνιση του γυναικείου σώματος έχει αλλάξει αρκετά μέσα στους αιώνες. Ας δούμε πώς αυτό αποτυπώνεται στην τέχνη. Στο Μεσαίωνα οι γυναικείες φιγούρες ήταν καλυμμένες από την κορυφή ως τα νύχια, καθώς θεωρούσαν ότι η απεικόνιση της γύμνιας είναι σ3ξουαλικό κάλεσμα. Προχωρώντας όμως στην Αναγέννηση οι  καλλιτέχνες προσπαθούσαν να αποδώσουν με μεγάλη ακρίβεια κάθε λεπτομέρεια του σώματος, δίνοντας έμφαση στην ανατομία και την κίνηση. Τα γυναικεία σώματα αποτελούν αντικείμενο έμπνευσης και ομορφιάς. Στη σύγχρονη τέχνη το σώμα απεικονίζεται με μεγαλύτερο ρεαλισμό. Δεν υπάρχει τέλειο σώμα, το κάθε σώμα είναι μοναδικό και ταυτόχρονα όμορφο. Δεν είναι ένα ακόμη κλισέ, αλλά μια πραγματικότητα. Επίσης, η απεικόνιση του σώματος αξιοποιείται ως μέσο έκφρασης σε ό,τι αφορά έμφυλα ζητήματα.

Γιατί όμως δε σοκαριζόμαστε με ένα γυμνό γυναικείο άγαλμα σε ένα μουσείο, αλλά με μια δημοσίευση στα social media που φαίνονται οι ρώγες ενός γυναικείου στήθους;

Τι το σοκαριστικό έχει δηλαδή ένα μέρος του σώματος;

 

Μήπως τα social media είναι ένα εργαλείο ηθικού ελέγχου;

Το γυμνό γυναικείο στήθος είναι απαγορευμένο περιεχόμενο. Φαίνονται οι ρώγες μιας γυναίκας μέσα από την μπλούζα; Ε, το κατεβάζουμε αμέσως. Ανεβάζει ένας άντρας φωτογραφία χωρίς μπλούζα; Ε, τότε είναι μια χαρά την κρατάμε την ανάρτηση. Γιατί όμως, το γυναικείο στήθος διαταράσσει τόσο τον αλγόριθμό των social;

Αυτό που ενοχλεί -προφανώς- δεν είναι η γύμνια, αλλά η σ3ξουαλικοποίηση του γυναικείου σώματος. Ο αλγόριθμος λοιπόν λειτουργεί σαν ένα μέσο ελέγχου στο γυναικείο σώμα, επιβάλλοντας το male gaze (aka ανδρική ματιά). Σε περίπτωση που σκεφτείς: «Έλα τώρα υπερβολές», αναρωτήσου γιατί δε συμβαίνει το ίδιο και με το αντρικό στήθος. Μιλάμε για το ίδιο ακριβώς μέρος του σώματος; Γιατί λοιπόν γίνεται διάκριση; Η απάντηση είναι μια: πατριαρχία. Κάποιοι θέλοντας να ασκήσουν έλεγχο στις θηλυκότητες και στα σώματά τους, αποφάσισαν ότι ορισμένα μέρη του σώματος πρέπει να καλύπτονται για λόγους «ηθικής».

Ας δούμε όμως τα πράγματα, βγάζοντας από την εξίσωση το κομμάτι της σ3ξουαλικοποίησης, το οποίο είναι μια κοινωνική κατασκευή, όπως καταλαβαίνεις. Το γυναικείο στήθος είναι απλά ένα μέρος του σώματος, όπως η κοιλιά για παράδειγμα. Γιατί να απαγορεύεται η απεικόνιση ενός μέρος του σώματος ειδικά στις γυναίκες; Εδώ σε θέλω. Η αναφορά στην τέχνη δεν ήταν τυχαία. Και εκεί ο τρόπος που προβάλλεται το σώμα εξαρτάται από τις επικρατούσες κοινωνικές, θρησκευτικές και πολιτισμικές αντιλήψεις. Κάπως έτσι συμβαίνει και με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Απαγορεύουν να φαίνονται οι θηλές των γυναικών, επικαλώντας λόγους παραβίασης κανόνων για ευαίσθητο περιεχόμενο. Ποιο είναι ακριβώς το «ευαίσθητο» περιεχόμενο και γιατί αυτός ο περιορισμός δεν είναι καθολικός; Ο ουσιαστικός λόγος που ποτέ δε θα ειπωθεί είναι βαθιά πατριαρχικός. Το γυναικείο στήθος αντιμετωπίζεται ως κάτι που πρέπει να κρύψουμε, ως κάτι που προσπαθούμε να ελέγξουμε. Με λίγα λόγια όλη αυτή η λογοκρισία περιορίζει την ελευθερία και την αυτοδιάθεση του σώματος και παράλληλα  επιτάσσει ποια σώματα θεωρούνται αποδεκτά στη δημόσια σφαίρα και ποια όχι.

 

#Free The Nipple Team

 

Στα social μπορείς να δεις κυριολεκτικά τα πάντα. Συχνά συναντάμε περιεχόμενο ρητορικής μίσους καλυμμένο από το μανδύα του ναι μεν…αλλά, υποτιθέμενα αστεία σ3ξιστικά βιντεάκια και διάφορα επικίνδυνα trends. Ανάμεσα σε όλα αυτά «ακατάλληλη» εικόνα είναι αυτή του γυμνού γυναικείου στήθους. Μέσα σε αυτό τον παραλογισμό εμφανίστηκε το κίνημα #Free The Nipple. Σκοπός του είναι να αφυπνίσει το κοινό, ρωτώντας ουσιαστικά γιατί ένα σώμα θεωρείται αποδεκτό μόνο όταν συμμορφώνεται με συγκεκριμένα πρότυπα σεξουαλικότητας. Αναδεικνύει δηλαδή το παράδοξο της υπόθεσης. Γιατί ένας άντρας μπορεί ελεύθερα να ανεβάζει το στήθος του, ενώ μια γυναίκα τρώει ban. Δεν είναι ένα από τα πολλά hashtags που εμφανίζονται γιατί συμβαίνει κάτι και μετά τα ξεχνάμε. Το #Free The Nipple είναι κάτι πιο ουσιώδες. Είναι ένα σύμβολο διεκδίκησης της αυτοδιάθεσης του γυναικείου σώματος, χωρίς αυτό να θεωρείται προκλητικό και σ3ξουαλικό. Το στήθος μιας γυναίκας δεν είναι ούτε πρόκληση, ούτε απειλή, ούτε σ3ξουαλικό κάλεσμα. Είναι απλά ένα μέρος του σώματος και έτσι ακριβώς πρέπει να αντιμετωπίζεται.

Αν το καλοσκεφτείς το γυναικείο σώμα αντιμετωπίζεται είτε ως σύμβολο είτε ως κάτι προκλητικό, κατά πώς μας βολεύει πάντα. Το στήθος που θηλάζει θεωρείται ιερό, χάριν της μητρότητας, ενώ ένα μεγάλο στήθος το θεωρούμε σ3ξουαλικά προκλητικό.

Πότε λοιπόν το γυναικείο σώμα θα μπορέσει να υπάρξει ελεύθερο, χωρίς απαγορεύσεις; Και δε ρωτάμε καθόλου ήρεμα.

Συντάκτης: Μαρία Μωραΐτη
Επιμέλεια κειμένου: Αγγελική Θεοχαρίδη