Υπάρχουν κάποιες λέξεις οι οποίες φαίνονται μικρές, όμως κρύβουν μια μεγάλη βαρύτητα, έως και μια δόση λύτρωσης. Η «συγγνώμη» είναι μία από αυτές. Μπορεί να αλλάξει την πορεία μιας σχέσης, να γκρεμίσει άμυνες, να ανοίξει δρόμους που έμοιαζαν κλειστοί. Κι όμως, για πολλούς ανθρώπους είναι από τις πιο δύσκολες λέξεις να ειπωθούν. Για εκείνους που δεν έμαθαν ποτέ να παραδέχονται τα λάθη τους, η «συγγνώμη» μοιάζει με ήττα. Σαν να χάνεται η δύναμη, ο έλεγχος, η εικόνα του «δεν φταίω ποτέ». Η παραδοχή ενός λάθους απαιτεί κάτι που δεν καλλιεργείται εύκολα: αυτογνωσία, ταπεινότητα και θάρρος. Γιατί δεν είναι αδυναμία να πεις «έφταιξα», είναι ευθύνη.
Κι όμως, η «συγγνώμη» σε απαλλάσσει από το βάρος της άρνησης, από την ένταση της άμυνας, από την ανάγκη να δικαιολογείς τα πάντα. Δημιουργεί χώρο για διάλογο, για κατανόηση, για επανένωση. Είναι η αρχή της ίασης, όχι το τέλος της αξιοπρέπειας. Αν τολμούσαμε να συζητάμε πιο ώριμα, πόσες τοξικότητες θα μπορούσαμε να είχαμε αποφύγει; Πόσες παρεξηγήσεις, πόσες σιωπές που έγιναν τοίχοι, πόσα «δεν πειράζει» που τελικά πείραξαν πολύ; Οι περισσότερες ρήξεις δεν γεννήθηκαν από μεγάλα λάθη, αλλά από μικρά, αμίλητα, ανεπούλωτα τραύματα. Και κάπως έτσι γίναμε ξένοι. Όχι επειδή δεν αγαπήσαμε, αλλά επειδή δεν μιλήσαμε. Επειδή διαλέξαμε τον εγωισμό αντί για την ειλικρίνεια. Επειδή μια «συγγνώμη» έμεινε στο στόμα και δεν ειπώθηκε ποτέ. Η «συγγνώμη» δεν αλλάζει το παρελθόν. Αλλάζει, όμως, το παρόν και δίνει μια ευκαιρία στο μέλλον. Και αυτό από μόνο του είναι δύναμη.
Υπάρχουν, όμως, και αλήθειες που χρειάζονται θάρρος για να ειπωθούν. Δεν χωρά η κάθε κατάσταση συγχώρεση. Ούτε όλες οι πληγές οφείλουν να κλείσουν με ένα «δεν πειράζει». Κάποιες πράξεις αφήνουν σημάδια που δεν ξεγράφονται, γιατί ξεπέρασαν όρια, αξίες, τον ίδιο τον εαυτό μας. Και αυτό δεν είναι σκληρότητα, είναι αυτοσεβασμός. Το να το αναγνωρίσεις αυτό, όμως, είναι από μόνο του μια νίκη. Να μπορείς να πεις «μέχρι εδώ», χωρίς μίσος αλλά με καθαρότητα. Να αναγνωρίσεις το λάθος, το δικό σου ή του άλλου, χωρίς να το ωραιοποιήσεις, χωρίς να το δικαιολογήσεις. Ακόμα κι αν αυτό δεν εκτιμηθεί ποτέ. Ακόμα κι αν δεν ακουστεί όπως θα ήθελες. Η αξία της πράξης δεν χάνεται επειδή δεν χειροκροτήθηκε. Γιατί να χάσεις το θάρρος της προσπάθειας;
Το να προσπαθείς να είσαι ειλικρινής, ώριμος, ανθρώπινος, δεν είναι αφέλεια. Είναι επιλογή. Είναι στάση ζωής. Δεν σε ορίζει η ανταπόκριση των άλλων, αλλά η συνέπεια με τον εαυτό σου. Και μερικές φορές, είναι όμορφο, σχεδόν παρηγορητικό, να βλέπεις ότι οι άνθρωποι εξελίσσονται. Ακόμα κι αν δεν είναι πια στη ζωή σου. Ακόμα κι αν ο δρόμος χώρισε. Σε αυτές τις μικρές αλλαγές, σε μια συγγνώμη που ειπώθηκε αργά, σε μια σιωπή που έγινε πιο συνειδητή, θυμάσαι πως υπήρξε κάτι αληθινό. Κάτι που άξιζε, έστω για λίγο. Ίσως αυτό να είναι τελικά το νόημα: όχι να κρατάμε τους ανθρώπους για πάντα, αλλά να κρατάμε την αλήθεια όσων ζήσαμε. Και να συνεχίζουμε, πιο καθαροί, πιο ώριμοι, λίγο πιο γενναίοι από πριν.
Ποτέ δεν είναι αργά για το επόμενο βήμα. Ζήτα τη συγγνώμη που νιώθεις ότι σε πνίγει μέσα σου. Ακόμα κι αν δεν πάρεις κάποια απάντηση. Όπως λέει και ένα ρητό: καλύτερα να μετανιώσεις για κάτι που έκανες, παρά για κάτι που δεν έκανες. Μέσα σου κατάλαβες το λάθος. Κι αυτό από μόνο του είναι ένα τεράστιο βήμα.
Συντάκτης: Νίκη Ντάλντα
