Σε μια μεταβατική περίοδο, που τίποτα δεν μπορεί να θεωρείται σταθερό και βέβαιο, το μόνο που μπορεί να μας δώσει πύλες διεξόδου είναι η παιδεία. Η μάθηση είναι μια συνεχής διαδικασία. Είναι σαν τη σπορά. Αν φροντίσεις να την ποτίζεις, εκείνη θα αναπτύσσεται και θα σου δίνει καρπούς.

Η πληθώρα ευελιξίας στις επιλογές που έχουμε σήμερα, αλλά και το ελεύθερο να επιλέγουμε αυτό που μας ταιριάζει, άνοιξε πόρτες σε πολλές διδακτικές μεθόδους να εξελιχθούν και να ενταχτούν στο εκπαιδευτικό πλαίσιο. Συνήθως, κερδίζουν έδαφος εκείνες που αφήνουν ελεύθερη την έκφραση του παιδιού και στοχεύουν στην πολυδιάστατη προσέγγιση. Παρακάτω θα αναφέρουμε πεδία μάθησης που μπορούν να χρησιμοποιηθούν στη διδασκαλία με επίκεντρο το παιδί.

Μια ενδιαφέρουσα τακτική μάθησης είναι μέσα από τη «Συνθετική Προσέγγιση», η οποία χρησιμοποιεί την έννοια της εμπειρίας. Υποστηρίζεται μάλιστα, ότι η μάθηση αποτελεί διεργασία μετασχηματισμού της εμπειρίας σε νέες γνώσεις, δεξιότητες, στάσεις. Όταν το παιδί μπει στη διαδικασία εμπλοκής με την άμεση ενεργητική συμμετοχή του, είναι σαφές ότι προάγεται η συνεργασία κι ελεύθερη έκφραση όσων σκέφτεται. Για παράδειγμα, στην κατασκευή μιας αφίσας, έχοντας ακολουθήσει τις σαφείς οδηγίες του εκπαιδευτικού για τον τρόπο συναρμολόγησης και δόμησης, του δίνεται η ευκαιρία έκφρασης της γνώμης του για το περιεχόμενο και τη διαδικασία κατασκευής και επιλογής χρωμάτων- σημάτων.

Επίσης, η ελεύθερη έκφραση των απόψεων του παιδιού για τους προβληματισμούς του και τη διατύπωση ερωτήσεων, με άμεση ανάληψη πρωτοβουλιών, ορίζεται ως ενεργητική δράση. Έτσι, η μάθηση που στοχεύει σε οποιαδήποτε σχεδιασμένη σειρά περιστατικών με ανθρωπιστική βάση, απελευθερώνει τον νου και προάγει τον «εαυτό». Έτσι, τα παραπάνω ως επίκτητα φαινόμενα τροφοδοτούν τον εγκέφαλο αυτόματα να λειτουργήσει ως αποθήκη των αναμνήσεων, από όπου αναδύονται οι γνώσεις μέσω των εμπειριών.

Η επόμενη εναλλακτική προσέγγιση είναι «Η Επίδειξη». Είναι ουσιαστικά μια πολυεπίπεδη μέθοδος παρόμοια με τη διδασκαλία, αλλά στοχεύει μέσα από παραδείγματα και πειράματα ή την αφήγηση των γεγονότων. Δίνεται προσοχή στην εκδήλωση προσωπικών πληροφοριών των συμμετεχόντων παιδιών, με τρόπο που μπορεί να επιτρέψει την παρατήρηση και την αμεσότητα. Γίνεται μέσω της εικαστικής αναπαράστασης, της φωτογράφισης ή τον στοχασμό.

Για παράδειγμα, στην επιλογή των φωτογραφιών που επέλεξαν, με τη χρήση της κερδίζεται πολύ εύκολα το ενδιαφέρον των παιδιών και προάγονται, χωρίς ιδιαίτερη δυσκολία, όλες οι δεξιότητες που έχουν κατακτήσει τα παιδιά, όπως: η ενσυναίσθηση, η επίλυση προβλημάτων, η δημιουργικότητα, η ανάκληση δεδομένων, η συνεργασία, η αποδοχή διαφορετικότητας κ.α. Όταν θέλουμε να διεγείρουμε το ενδιαφέρον, θέλουμε τα παιδιά να εξασκηθούν και στην παρατήρηση, τον πειραματισμό και τις ορθές ενέργειες. Δίνεται το περιθώριο για χρήση διαφορετικών υλικών, επιδιώκεται η εξοικονόμηση χρόνου από τον εκπαιδευτικό στη μεταλαμπάδευση γνώσεων και βέβαια δομούνται έννοιες και γενικεύσεις από μεγάλο εύρος εκπαιδευτικής ύλης, χωρίς το παιδί ουσιαστικά να το καταλαβαίνει.

Τέλος, θα αναφερθούμε στο «παιχνίδι ρόλων». Στο άκουσμα της λέξης παιχνίδι, κατευθείαν όλα φαντάζουν εύκολα κι ευχάριστα. Τα οφέλη από τη διαδικασία ρόλων είναι πολλά. Προκύπτουν αβίαστα λόγω του νοήματος που έχει η «δράση» για ένα παιδί, πόσο μάλλον αν το βοηθά  ένα «προσωπείο» που του δίνει μεγαλύτερη άνεση. Πέρα από την ευκαιρία των παιδιών για να διασκεδάσουν, τους δίνεται η δυνατότητα να αναπτύξουν εκφραστικά και γλωσσικά εφόδια, γνωστικές και κοινωνικές δεξιότητες. Όλ’ αυτά δένουν μέσω της συμμετοχής τους σ’ ένα παράλληλο παιχνίδι ρόλων.

Έχουν την ευκαιρία να παίξουν και να βιώσουν αληθινές καθημερινές περιστάσεις σ’ ένα προστατευμένο εκπαιδευτικό περιβάλλον, μέσα στο οποίο επιτρέπονται η δοκιμή, τα λάθη, η εξάσκηση χωρίς κριτική κι αποδοκιμασία. Το «παιχνίδι ρόλων» πέρα από τη μαθησιακή ανατροφοδότηση που παρέχει στα παιδιά, εμπεριέχει κι εκπαιδευτικά οφέλη που στοχεύουν στη βελτίωση κι ανάπτυξη των επιθυμητών συμπεριφορών κι ικανοτήτων που εξετάζονται στο εκπαιδευτικό πρόγραμμα. Κατά το «Παιχνίδι Ρόλων» τα παιδιά κατανοούν βαθύτερα τις αποδεκτές καταστάσεις όσο και τις αντιδράσεις των συμμαθητών τους απέναντί τους. Η εκπαιδευτική αυτή τεχνική εφαρμόζεται κυρίως όταν επιδιώκεται η ανάλυση προβληματικών ή συγκρουσιακών καταστάσεων. Βέβαια εξετάζονται και πεδία που αφορούν τις ικανότητες, τις στάσεις, την επικοινωνία και τη συμπεριφορά των παιδιών.

Η διδασκαλία θα είναι πάντα το ερέθισμα, η καθοδήγηση κι η ενθάρρυνση της μάθησης. Αν αυτό συνδυάζεται με τη χαρά της δημιουργίας, της έκφρασης και της γνώσης όλα τα υπόλοιπα θα φαίνονται «παιχνιδάκι»!

 

Θέλουμε και τη δική σου άποψη!

Στείλε το άρθρο σου στο info@pillowfights.gr και μπες στη μεγαλύτερη αρθρογραφική ομάδα!

Μάθε περισσότερα ΕΔΩ!

Συντάκτης: Νίνα Λυβιώτη
Επιμέλεια κειμένου: Γιοβάννα Κοντονικολάου