Ελεύθεροι ακόμα και μέσα στο «μαζί»

Οι άνθρωποι βράζουμε μέσα σε ένα απέραντο καζάνι στιγμών ποτισμένων από συναισθήματα. Φτάνοντας ενίοτε στην επιφάνειά του, αναπνέουμε ελεύθεροι, αδειάζουμε μέσα μας και νιώθουμε για λίγο ευτυχισμένοι. Έπειτα βουτάμε και πάλι μέσα, εκεί όπου βρίσκεται ο χαρακτήρας, οι εμπειρίες, τα συναισθήματα κι οι αναμνήσεις μας.

Όταν δυο άνθρωποι ενώνουν τις ζωές τους κρατιούνται χέρι-χέρι κι αναδύονται μαζί στην επιφάνεια για να αναπνεύσουν ταυτόχρονα την ελευθερία τους, εκείνες τις μικρές στιγμές ευτυχίας, με στόχο αυτές ολοένα να πληθαίνουν. Αναδύονται, ονειρεύονται για το «μαζί» αλλά και για το «μόνος» και βουτάνε και πάλι πίσω.

Αυτή είναι η ουσία σε μια σχέση. Δύο ελεύθεροι ψυχικά άνθρωποι να σφίγγουν καλά τα δεσμά της σχέσης, μα να παραμένουν προσωπικά ελεύθεροι. Να ‘ναι τόσο στενά συνδεδεμένοι που η σχέση να μπορεί να στεριώσει και να εξελίσσεται και τόσο ελεύθεροι ώστε να αλλάζουν στο χρόνο. Πάντα προς το καλύτερο και πάντα ως ξεχωριστές προσωπικότητες.

Τα ζευγάρια που αγγίζουν συχνά στιγμές ευτυχίας είναι εκείνα που δεν προσπαθεί ο ένας να επιβληθεί στον άλλον. Ερωτεύτηκαν επειδή αλληλοθαύμασαν πτυχές του εαυτού τους. Αγαπήθηκαν επειδή έμαθε ο ένας να ανέχεται και να υπομένει τα αρνητικά στοιχεία του άλλου. Επιλέγουν να ‘ναι μαζί και δημιουργούν κοινούς ρυθμούς. Διότι ποτέ δε θα βρεθεί κάποιος που όλα πάνω του θα φαντάζουν για μας θετικά. Όμως θα βρεθεί κάποιος που θα τον ερωτευτούμε και τότε θα χρειαστεί να προσπαθήσουμε για να τον δεχτούμε όπως ακριβώς είναι, κι έτσι να τον αγαπήσουμε.

Ο έρωτας μπορεί να σου ξεκλειδώσει πτυχές του εαυτού σου που δεν ήξερες ότι έχεις ή φοβόσουν να ανακαλύψεις, έχει την ικανότητα να σε τροφοδοτεί με υπέρογκη δύναμη βοηθώντας σε να κατακτάς στόχους. Επιπλέον, η αγάπη που λαμβάνεις απ’ τον άνθρωπό σου μπορεί να σε ηρεμήσει και να σε βοηθήσει να εξελιχθείς αγγίζοντας τα όνειρά σου. Είναι λογικό και φρόνιμο μέσα σε μια σχέση να αλλάξεις απ’ τη στιγμή που η μοναξιά σου μεταλλάσσεται σε συμβίωση. Πλέον δε διασχίζεις το χρόνο μόνος, αλλά έχεις συνοδοιπόρο, τον οποίο εσύ επιλέγεις για να σε στηρίζει και να τον στηρίζεις.

Όλοι έχουμε μια προσωπικότητα που φροντίζουμε να την κρατάμε σταθερή, μα και να την ανανεώνουμε προς το καλύτερο. Πρέπει, ωστόσο, να αλλάζει ο καθένας επειδή το θέλει, όταν κι εφόσον το θελήσει. Ποτέ επειδή του επιβάλλεται. Ο άνθρωπός μας δεν είναι υποχείριό μας, να τον κόψουμε και να τον ράψουμε στα μέτρα μας. Αντιθέτως, αποτελεί δομημένη προσωπικότητα κατασταλαγμένη σε απόψεις κι ιδεολογίες. Ή απλούστερα έχει τα δικά του γούστα, τους δικούς του προσωπικούς ρυθμούς. Συγκεκριμένους τρόπους διασκέδασης, ψυχαγωγίας και χαλάρωσης. Κάποια μπορεί να εφάπτονται με τα δικά μας «θέλω» και κάποια ίσως να αποκλίνουν εντελώς.

Δε νοείται να τον παρασύρεις στα δικά σου γούστα. Όχι γιατί δε θα τα καταφέρεις να του φορέσεις τα παπούτσια σου, ούτε γιατί δε θα πετύχει η αλλαγή. Απλώς, γιατί ακόμα κι η σκέψη ότι χειραγωγούμε κάποιον καταστρέφει μία απ’ τις σημαντικότερες προϋποθέσεις ενός ευτυχισμένου ζευγαριού, που είναι η εκτίμηση. Θα ξημερώσει η μέρα που θα πάψεις να τον εκτιμάς για το «είναι» του, διότι θα ‘χει μεταλλαχθεί σε «φαίνεσθαι». Πότε δε θα ενστερνιστεί τις απόψεις σου. Φαινομενικά θα μοιάζει να ‘χει συμβεί, μα στο τέλος θα κυριαρχήσει η προσωπική του υπόσταση, όποια κι αν είναι αυτή. Κι αυτό γιατί είχε θέσει τις βάσεις του πολύ πριν σε γνωρίσει, εφόσον ο καθένας είναι κύριος του εαυτού του.

Πέρα απ’ τη φυσιολογική αλλαγή, που σχεδόν μας επιβάλλει ο έρωτας, προς θετικές για μας κατευθύνσεις –κι αλίμονό μας αν δεν τη νιώσουμε– οι άνθρωποι, λανθασμένα, ορισμένες φορές, αλλάζουν μέσα σε μια σχέση για δυο λόγους: Είτε επειδή ο ένας προσπάθησε να αλλάξει τον άλλον και τα κατάφερε, είτε επειδή από μόνος του πιστεύει ότι πρέπει να αλλάξει για να μοιάζει στον άλλον, ώστε να ταιριάζουν περισσότερο. Και στις δυο περιπτώσεις η αλλαγή είναι λάθος εξαρχής, αφού επέρχεται υποχρεωτικά και βάναυσα, φυλακίζοντας την προσωπική βούληση του ανθρώπου.

Δεν μπορείς να αλλάξεις απόψεις αν δεν το θες, γιατί είναι δύσκολο να στηρίξεις μια γνώμη με επιχειρήματα όταν δεν είναι δίκη σου. Δεν μπορείς να αντεπεξέλθεις σε συζητήσεις, να επεκτείνεις τη γνώση σου, να ακούσεις καινούργιες απόψεις και να δεχτείς ή να απορρίψεις νέες θεωρίες. Μια τέτοια αλλαγή είναι παροδική και σε καθιστά στάσιμο. Είναι σαν να καταπιέζεις τον εαυτό σου να ακούσει ένα είδος μουσικής που δε σε διαπερνά εσωτερικά, αλλά αντιθέτως νιώθεις να ενοχλεί τα αφτιά σου και στη χειρότερη καταντάς να τη συνηθίζεις. Ομολογουμένως, η συνήθεια δεν είναι ποτέ σύμμαχος μιας ουσιαστικής σχέσης, αντιθέτως είναι χαρακτηριστικό μιας βολεμένης σχέσης.

Δεν μπορούμε να υποχρεώσουμε κάποιον να ντύνεται με τις δικές μας ενδυματολογικές προτιμήσεις, να μας ακολουθεί μόνιμα στα στέκια που εμείς προτιμούμε και να μας φέρεται με έναν τρόπο που μας βολεύει.  Διότι αν το κάνουμε αυτό καταστρέφουμε και την άλλη σημαντική προϋπόθεση ενός ευτυχισμένου ζευγαριού∙ το σεβασμό. Σε μια σχέση ο ένας οφείλει να σέβεται τον άλλον και κατ’ επέκταση την ιδιοσυγκρασία του.

Μπορούμε να ακούσουμε τις απόψεις του άλλου, να τις μελετήσουμε, να δοκιμάσουμε όσα κάνει κι αν μας αρέσουν να τα υιοθετήσουμε κι εμείς στοιβάζοντάς τα δίπλα στις δικές μας προτιμήσεις.  Ακόμα κι αυτό, όμως, δε θα το κάνουμε για να αρέσουμε στον άλλον. Θα το κάνουμε για μας, με στόχο να κατανοήσουμε βαθύτερα αυτόν που επιλέξαμε να ‘χουμε δίπλα μας και να φτάσουμε ένα βήμα πιο κοντά του.

Σε μια σχέση δεν πρέπει απλώς να επιτρέπεις στον άλλον να ‘ναι ο εαυτός του.  Τουναντίον, πρέπει να επιθυμείς και να επιδιώκεις ο άλλος να ‘ναι η γνησιότερη εκδοχή του εαυτού του, ζώντας πραγματικά απελευθερωμένος δίπλα σου. Στο «επιτρέπω» υπάρχει η συγκατάβαση. Στο «επιθυμώ κι επιδιώκω» η επιλογή κι ο σεβασμός.