Κυκλοφορεί συχνά η λανθασμένη αντίληψη ότι οι φεμινίστριες «μισούν τους άντρες». Αυτός ο μύθος είναι προϊόν παρανοήσεων και πολλές φορές σκόπιμης διαστρέβλωσης του φεμινισμού, με στόχο την απαξίωση του κινήματος στο σύνολό του. Αντίθετα, ο φεμινισμός είναι ένα κοινωνικό, πολιτικό και ιδεολογικό κίνημα που επιδιώκει την ισότητα των φύλων σε όλους τους τομείς της ζωής, από τα δικαιώματα και τις ευκαιρίες έως την κοινωνική αντιμετώπιση. Στηρίζεται στην πεποίθηση ότι οι γυναίκες και οι άνδρες πρέπει να έχουν ίσα δικαιώματα και ευκαιρίες και αγωνίζεται ενάντια στις διακρίσεις και τις ανισότητες που βασίζονται στο φύλο.
Όταν οι φεμινίστριες/ες μιλούν για πατριαρχία, επικρίνουν τις κοινωνικές δομές που προάγουν την ανισότητα, όχι τους άντρες ως άτομα. Η προπαγάνδα γύρω από το θέμα είναι συχνά τόσο έντονη, με τα ΜΜΕ να αγνοούν τις δράσεις των φεμινιστικών κινημάτων καθημερινά ανά τον κόσμο, ενώ αναπαράγουν κατ’ επανάληψη ακραίες εικόνες που δεν αντιπροσωπεύουν το σύνολο των φεμινιστριών. Και τότε, οι ίδιοι που σε μια υπόθεση γυναικοκτονίας τρέχουν να σχολιάσουν ότι «δεν είναι όλοι οι άντρες έτσι», βάζουν όλες τις φεμινίστριες στο ίδιο καζάνι και τις ταυτίζουν με ακραίες συμπεριφορές μιλώντας για φεμιναζισμό.
Πολλοί υποστηρίζουν ότι ο φεμινισμός χρειαζόταν παλιά, αλλά όχι σήμερα, επειδή οι γυναίκες ψηφίζουν και έχουν ίσα δικαιώματα. Αλλά τι γίνεται με το Αφγανιστάν, όπου οι γυναίκες στερήθηκαν από τη μια στιγμή στην άλλη το δικαίωμα στην εκπαίδευση, την εργασία, τη δημόσια ζωή; Κάτι αντίστοιχο συμβαίνει και με τις γυναίκες στο Ιράν. Στη Σαουδική Αραβία, όπου οι γυναίκες βρίσκονται υπό καθεστώς ανδρικής κηδεμονίας; Πώς δε χρειάζεται ο φεμινισμός στη Νότια Ασία, σε χώρες όπως το Πακιστάν, η Ινδία και το Μπαγκλαντές, όπου οι βιασμοί είναι καθημερινό φαινόμενο και η εκπαίδευση και η εργασία των γυναικών περιορίζονται, ειδικά στις αγροτικές περιοχές; Και στην Αφρική; Εκεί όπου τα κορίτσια πωλούνται σε υποψήφιους γαμπρούς από την παιδική τους ηλικία και ακρωτηριάζονται τα γεννητικά τους όργανα;
«Αλλά εκεί είναι μουσουλμανικές χώρες», θα πείτε, «γι’ αυτό συμβαίνουν αυτά. Στον Δυτικό κόσμο, δεν υπάρχει λόγος για φεμινιστικά κινήματα». Καταρχάς, η θρησκεία δεν έχει σχέση, γιατί λιγότερο από 100 χρόνια πριν, στη χριστιανική Ελλάδα μιλούσαμε για προίκες, για γυναίκες που έπρεπε να παντρευτούν μικρές και να μη σπουδάσουν, να μη δουλέψουν και να ακούν τον άντρα τους. Δεύτερον, υπάρχει πραγματική ισότητα όταν οι γυναίκες δεν έχουν πρόσβαση στην υγεία; Όταν τους απαγορεύονται οι αμβλώσεις, ακόμα και αν κινδυνεύει η ζωή τους; Όταν δεν έχουν έλεγχο του ίδιου του σώματός τους; Όταν 10χρονα παιδιά, θύματα βιaσμού, αναγκάζονται να γεννήσουν το παιδί του βιaστή τους, με κίνδυνο της ζωής τους; Και πού συμβαίνουν αυτά; Σε τεράστιο μέρος της Λατινικής Αμερικής, σε πολλές πολιτείες των ΗΠΑ, αλλά και στην Ευρώπη μας, στην Πολωνία, την Ανδόρρα, το Λιχτενστάιν και τη Μάλτα, που είναι και μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Σε πολλές περιοχές, το δικαίωμα στην άμβλωση ανατράπηκε πρόσφατα. Υπάρχει μια αυξανόμενη τάση ανατροπής συνταγματικών και κεκτημένων δικαιωμάτων σε όλο τον κόσμο, μια στροφή προς τον αυταρχισμό και την ακροδεξιά, και δεν είναι τόσο μακριά όσο νομίζουμε.
Ο σεξισμός είναι η προκατάληψη, οι διακρίσεις ή η άνιση μεταχείριση ενός ατόμου με βάση το φύλο του. Συνήθως εκδηλώνεται εις βάρος των γυναικών, λόγω πατριαρχικών κοινωνικών δομών, αλλά μπορεί να επηρεάζει και τα άτομα όλων των φύλων. Ο σεξισμός μπορεί να είναι φανερός, όπως σε νομικές ή εργασιακές διακρίσεις, ή έμμεσος, όπως μέσω στερεοτύπων, κοινωνικών προσδοκιών και πολιτισμικών αναπαραστάσεων που περιορίζουν τις δυνατότητες και τις επιλογές ενός ατόμου. Δηλαδή, το γεγονός ότι νομικά τα πράγματα είναι σχετικά καλύτερα στην Ελλάδα σε σχέση με άλλες χώρες, δε σημαίνει πως δεν υπάρχει σεξισμός.
Πόσες γυναίκες κακοποιούνται και δ@λοφονούνται, απλά επειδή είναι γυναίκες; Πόσες γυναίκες πληρώνονται λιγότερο από τους άντρες; Πόσες γυναίκες δεν προσλαμβάνονται επειδή είναι σε αναπαραγωγική ηλικία; Πόσες γυναίκες ξέρετε σε θέσεις εξουσίας; Πόσες γυναίκες κατακρίνονται για το με πόσους άντρες έχουν πάει, το πότε θα παντρευτούν, τα κιλά τους, το ντύσιμό τους, το αν θέλουν ή όχι παιδιά, το αν δουλεύουν πολύ ή λίγο, το αν είναι «αρκετά» θηλυκές, το πώς μιλούν, το αν εκφράζουν άποψη, το αν γελούν δυνατά, το πόσο ανεξάρτητες είναι; Πόσες γυναίκες κρίνονται καθημερινά για το αν είναι «καλές» μητέρες, το αν αφιερώνουν αρκετό χρόνο στην οικογένεια, το αν βάφονται πολύ ή λίγο, το αν είναι «εύκολες» ή «σεμνές», το αν γερνάνε «όμορφα», το αν βάζουν την καριέρα πάνω από την προσωπική τους ζωή, το αν είναι πολύ δυναμικές ή πολύ ευαίσθητες, το αν «προκαλούν» με τη συμπεριφορά τους;
Όσο η απάντηση σε αυτές τις ερωτήσεις συνεχίζει να καθορίζεται από κοινωνικές προσδοκίες και όχι από τις δικές τους επιθυμίες, οι γυναίκες θα παραμένουν έρμαια των στερεοτύπων και η ελευθερία και η ισότητα θα παραμένουν απλώς ιδανικά και όχι πραγματικότητα.
Θέλω να κλείσω παραθέτοντας μια επεξήγηση της πατριαρχίας σε ένα βίντεο που πέτυχα πρόσφατα:
«Η πατριαρχία είναι σαν ένας άντρας να έχει το μποτάκι του στον λαιμό μιας γυναίκας. Ο φεμινισμός είναι οι γυναίκες που ζητούν να φύγει το μποτάκι από τον λαιμό τους. Οι ακτιβιστές των αντρικών δικαιωμάτων πιστεύουν πως το ότι πρέπει να πάρουν το μποτάκι τους από τον λαιμό μιας γυναίκας, είναι ένα είδος αντίστροφης καταπίεσης. Οι συντηρητικοί υποστηρίζουν πως το μποτάκι στον λαιμό της γυναίκας δεν ήταν ποτέ πρόβλημα, μέχρι που οι γυναίκες άρχισαν να διαμαρτύρονται για αυτό και αν όλοι απλά σταμάταγαν να παραπονιούνται, όλα θα ήταν μια χαρά. Οι καλοί τύποι εκλαμβάνουν κάθε παράπονο για το μποτάκι στον λαιμό σαν προσωπική επίθεση επειδή δε φοράνε όλοι οι άντρες μποτάκια. Οι άντρες σύμμαχοι προσπαθούν να συζητήσουν το θέμα με τρόπο που δεν απομακρύνει το μποτάκι από τον λαιμό. Οι γυναίκες με εσωτερικευμένο μισογυνισμό δεν ξέρουν γιατί οι άλλες γυναίκες παραπονιούνται για το μποτάκι στον λαιμό τους, αυτές λατρεύουν να έχουν το μποτάκι στον λαιμό τους και κάτι δεν πάει καλά με τις γυναίκες που παραπονιούνται. Στο μεταξύ, το μποτάκι παραμένει στον γαμ@#$νο λαιμό».
Με λίγα λόγια, ναι. Όποιος δεν είναι φεμινιστής, είναι σεξιστής. Οι λέξεις είναι αντώνυμες και είτε πιστεύεις στην ισότητα των γυναικών με τους άντρες και λέγεσαι φεμινιστής, είτε όχι και λέγεσαι σεξιστής. Δεν υπάρχουν ενδιάμεσες γκρίζες ζώνες. Ο φεμινισμός και η πάταξη της πατριαρχίας δεν είναι κάτι που αφορά μόνο τις γυναίκες, αλλά όλη την κοινωνία. Και η αλλαγή θα έρθει όταν όλοι κατανοήσουμε ότι η πραγματική ισότητα μας ωφελεί τελικά όλους.
Συντάκτης: Μαρία Σκαρμούτσου
