Η μόνιμη δικαιολογία που σου λένε όλοι όταν κάτι πάει στραβά είναι το «Για όλα υπάρχει ένας λόγος που γίνονται». Βέβαια είναι παροιμιώδης η εμμονή των ανθρώπων να συμπεριφέρονται μοιρολατρικά απέναντι σε όσα άσχημα τους συμβαίνουν αλλά αντιθέτως να καρπώνονται τα εύσημα για όλα τα καλά, τις επιτυχίες.
Σαν το γνωστό μότο των φοιτητών, που όταν περνάνε ένα μάθημα λένε «πέρασα» και όταν δεν το περνάνε λένε «με έκοψε». Και αυτός είναι στη γενικότητά του ένας τρόπος σκέψης που χαρακτηρίζει πολλούς ανθρώπους.
Σου λέει, έχω που έχω τον πόνο μου γιατί με χώρισαν, γιατί με απέλυσαν, γιατί κόπηκα στο μάθημα θα έχω και τις ευθύνες; Δε θα είσαι με τα καλά σου. Άλλωστε αν τις αποποιηθείς, μπορείς να αντιμετωπίσεις πολύ ευκολότερα το συναίσθημα της όποιας αποτυχίας, διότι αυτόματα –ακόμα κι αν πολλές φορές οι άνθρωποι δεν το παραδεχόμαστε- μας καθησυχάζει το αίσθημα ότι κάτι άλλο, έξω ή και πάνω από εμάς καθορίζει με κάποιον τρόπο τις ζωές μας. Αν κάτι νιώσεις ότι δεν μπορείς με τίποτα να το αποφύγεις, μαθαίνεις να το δέχεσαι και ευκολότερα.
Βέβαια, αυτό που δε σου λένε, είναι πως τίποτα δεν μπορεί να σου εγγυηθεί ότι ακόμα κι αν δεχτείς πως όλα γίνονται για κάποιο λόγο, ο λόγος αυτός δε θα είναι ηλίθιος.
Διότι, εγώ να δεχτώ και τη μοίρα και το πεπρωμένο και όλα, αν σε βολεύουν. Όμως, πες μου τι είδους ηρεμία σου προσφέρει η σκέψη πως κάτι πήγε πιο στραβά και από τον Πύργο της Πίζας μετά τον τρίτο όροφό του, όχι γιατί έφταιξες, όχι γιατί σου έλειπε μία ικανότητα, όχι γιατί δεν πήγαιναν τη φάτσα σου, αλλά γιατί ας πούμε, φυσούσε Βαρδάρης. Σου ακούγεται υπερβολή; Για ρώτα εκείνον τον καημένο που περπατούσε ανέμελος και ξαφνικά του ‘ρθε μια γλάστρα στο κεφάλι.
Αυτό που θέλω να πω είναι ότι, τουλάχιστον εμένα προσωπικά, οι ηλίθιοι λόγοι ως γενεσιουργά αίτια όσων μας συμβαίνουν, καθόλου δε με παρηγορούν. Αντίθετα, με εκνευρίζουν ακόμα περισσότερο. Προτιμώ να φταίω, προτιμώ μία αλήθεια που θα με τσακίσει, παρά έναν τυχαίο, άσχετο, ασαφή ή βλαμμένο λόγο.
Είναι σίγουρο πως όλα έχουν πάντα κάτι να μας διδάξουν. Και μόνο που συμβαίνουν. Πολλές φορές το μάθημα που παίρνουμε από τις δυσάρεστες συγκυρίες στη ζωή μας, δε συνδέεται κι ούτε επηρεάζεται από τους λόγους που τις προκαλούν.
Ίσως αυτό θα ήταν το μόνο που θα μπορούσαμε να χρησιμοποιήσουμε ως γάζα στις πληγές που μας αφήνονται. Ούτε μοιραίες συμπτώσεις, ούτε μάταιες επεξηγήσεις. Μόνο το μάθημα.
Αν επομένως, στην ερώτηση «Ποιος είναι ο λόγος που γίνεται αυτό ή εκείνο;» εμείς απαντήσουμε «Για να μάθεις», αυτός είναι ίσως και ο μόνος λόγος που θα έπρεπε ποτέ να δεχθούμε και ο οποίος δε θα σχετίζεται αποκλειστικά με εμάς τους ίδιους.
Κι αυτό γιατί η ποιότητα των άλλων αιτιών, είναι εξαιρετικά αμφίβολη. Γι’ αυτό οφείλουμε πρώτα, πριν αρχίσουμε να ψάχνουμε για εξιλαστήρια θύματα στα λάθη μας ή στις άσχημες εμπειρίες μας, να μάθουμε να προχωράμε χωρίς στηρίγματα. Να μάθουμε να αναλαμβάνουμε ευθύνες. Να σχεδιάζουμε τη ζωή μας αντιλαμβανόμενοι πως κάθε μας επιλογή είναι ικανή να οδηγήσει σε οτιδήποτε. Ακόμα κι αν αυτή η σύνδεση αρχικά μας φαίνεται απίθανη ή ακατανόητη.
Λένε ότι αν μία πεταλούδα κινήσει τα φτερά της στον Αμαζόνιο, μπορεί να φέρει βροχή στην Κίνα. Η θεωρία του χάους. Αυτό συνοπτικά σημαίνει ότι και να βρίσκεις εσύ σοβαρό λόγο για κάτι που σου συμβαίνει πηγαίνοντας πίσω στο χρόνο, η θεωρία του χάους σου λέει ότι αυτή η αιτία συνέβη εξαιτίας μίας άλλης αιτίας, λιγότερο σοβαρής, και αυτή η τελευταία αίτια λόγω μίας άλλης αιτίας, άσχετης εν τέλει με το δικό σου γεγονός. Και ούτω καθ’ εξής. Ακόμα λοιπόν κι αν είσαι από αυτούς που δέχονται ότι όλα γίνονται για κάποιο λόγο, σκέψου ότι είναι κάτι παραπάνω από βέβαιο πως όλα ξεκίνησαν από ένα έντομο που κούνησε κάπου, κάποτε τα φτερά του. Πόσο καθησυχαστικό είναι αυτό;
Για να μην το παιδεύουμε άλλο. Υπεύθυνοι για ό,τι μας συμβαίνει είμαστε εμείς. Και όχι γιατί είμαστε στ’ αλήθεια πάντα. Είναι πολύ πιθανόν για πολλά να μην έχουμε την παραμικρή ευθύνη.
Όμως μόνο αν σκεφτόμαστε με αυτόν τον τρόπο, θα έχουμε πάντα τη δυνατότητα να αλλάζουμε, να αντιστρέφουμε, να δεχόμαστε την ήττα, χωρίς αυτή να μας διαλύει.
Να πιστεύουμε στον εαυτό μας, στη δύναμή του να κερδίζει ή να χάνει, να αναρρώνει και να προχωρά.
Eπιμέλεια Κειμένου Αγγελικής Κοντογιαννάτου: Σοφία Καλπαζίδου
Συντάκτης: Αγγελική Κοντογιαννάτου
