Για τους περισσότερους ανθρώπους, και αυτό περιλαμβάνεις και τους γονείς, η διαχείριση μιας κρίσης εντός μιας σχέσης ή ενός γάμου είναι από τα πιο δύσκολα και πολύπλοκα στάδια που καλείται το ζευγάρι να περάσει.
Η κάθε κρίση ενεργοποιεί συναισθήματα που παραπέμπουν σε ο,τι μας έχει πονέσει, ματαιώσει και απογοητεύσει όλη μας τη ζωή. Υπάρχει θυμός, αίσθηση απώλειας δύναμης, εξάρτηση, ντροπή, ενοχές, ανυπομονησία, χαοτικές σκέψεις, τάσεις εκδίκησης. Έτσι το αίσθημα της μοναξιάς εντείνεται και αυτόματα το ζευγάρι ψάχνει για συμμάχους. Δυστυχώς πολλοί γονείς στην απελπισία τους να βρουν αυτούς τους συμμάχους στηρίζονται πάνω στα παιδιά.
Τα παιδιά, όποιας ηλικία και αν είναι σε αυτή τη φάση, ξαφνικά γίνονται οι βασικοί φροντιστές των γονιών τους όπου πρέπει να παρέχουν υποστήριξη, να πάρουν θέση και να κρατήσουν τις ισορροπίες. Και αυτό είναι ιδιαίτερα αληθινό για εκείνα τα παιδιά τα οποία έχουν φτάσει σε μια προ-εφηβική ή εφηβική ηλικία. Έτσι από τη μια στιγμή στην άλλη τα παιδιά βρίσκονται σε θέσεις ενήλικα, όπου καλούνται να αναλάβουν ρόλους που δεν αρμόζει ούτε αναπτυξιακά αλλά ούτε και συναισθηματικά. Και υπάρχουν άπειρες περιπτώσεις όπου η στάση τους απέναντι στην κρίση, με όποια μορφή και να υπάρχει, θα χρησιμοποιηθεί ως όπλο στα χέρια του άλλου γονιού.
Ως συνέπεια, τα παιδιά αρχίζουν και μπερδεύονται, χάνουν την ταυτότητα τους, και καλούνται να κάνουν την πιο σκληρή επιλογή στην μέχρι τότε ζωή τους, να επιλέξουν ανάμεσα στους δυο γονείς τους. Υπάρχει η αίσθηση ενός καθήκοντος, ότι πρέπει να πράξουν με κάποιο συγκεκριμένο τρόπο γιατί αλλιώς θα χάσουν την αποδοχή και την αγάπη και από τους δύο.
Αυτή η αίσθηση της αποδοχής μόνο υπό προϋποθέσεις -και την συγκεκριμένη περίπτωση της επιλογής- είναι ίσως ό,τι πιο καταστροφικό μπορεί ένας γονιός να κάνει στο παιδί του. Μέχρι την ενηλικίωση, το βασικό καθήκον των γονιών είναι να εμφυτεύσουν στα παιδιά την έννοια της αγάπης προς τους εαυτούς τους και της αξίας τους άνευ προϋποθέσεων, της αυτοεκτίμησης και του υγιούς εγώ.
Η ερμηνεία δηλαδή είναι πάνω-κάτω στη φράση «θα σε αγαπάω όπως και να είσαι, σε αγαπάω γιατί είσαι εσύ». Αυτή η αξία είναι βασική στη θεμελίωση μια υγιούς ταυτότητας η οποία θα βοηθήσει το παιδί να την αναπαράξει με ένα υγιή τρόπο και στην ενήλικη ζωή του.
Με άλλα λόγια οι σχέσεις που το ίδιο το παιδί θα δημιουργήσει μεγαλώνοντας θα είναι άμεσα συνυφασμένες με το πως το ίδιο έχει ερμηνεύσει την έννοια της αγάπης και της αξίας του. Ως εκ τούτου λοιπόν, όταν η ερμηνεία είναι ότι «αγαπιέμαι μόνο υπό προϋποθέσεις» καταλαβαίνουμε όλοι ότι οι ενήλικες σχέσεις του θα διέπονται τουλάχιστον από εξαρτητικότητα και συμπεριφορές που δηλώνουν ενοχικά συμπλέγματα αν κάνει μια λάθος επιλογή.
Η αίσθηση ότι θα αγαπηθεί μόνο υπό όρους συχνά θα το οδηγήσουν να επιλέγει συντρόφους οι οποίοι είναι φτιαγμένοι από την ίδια στόφα με αυτή των γονιών του γιατί και θα υπάρχει οικειότητα αφενός αλλά και θα προσπαθήσει να τα καταφέρει αυτή τη φορά και να πάρει την αγάπη που πάντα ήθελε χωρίς προϋποθέσεις αφετέρου.
Το πρόβλημα όμως προκύπτει στο ότι επειδή ακριβώς τα άτομα που επιλέγει έχουν την ίδια ιδιοσυγκρασία με τους γονείς του, η εξέλιξη θα είναι πάλι η ίδια. Και πάλι θα βιώσει την απόρριψη αν δεν κάνει αυτό που έμαθε να κάνει τόσα χρόνια, και έτσι επιβεβαιώνεται ξανά το χειρότερο του πιστεύω ότι δηλαδή δεν αξίζει αγάπη και αποδοχή απλώς επειδή υπάρχει, χωρίς να χρειαστεί να κάνει ή να επιλέξει τίποτα και κανέναν. Όπως καταλαβαίνουμε ένας φαύλος κύκλος ανοίγει και οι συνέπειες ενδέχεται να είναι καταστροφικές για το υπόλοιπο της ζωής του.
Όταν κανείς κάνει ένα βήμα πίσω και δει τη μεγάλη εικόνα των συνεπειών που μπορεί να έχει μια γονεϊκή συμπεριφορά πάνω στην αυτοεικόνα του παιδιού και τις ολέθριες συνέπειες στη μετέπειτα ζωή του, αμέσως θα συνειδητοποιήσει την ευθύνη που κουβαλά ως ενήλικας. Μια ευθύνη που τον καλεί να αναλάβει ο ίδιος την διαχείριση των κρίσεων του με συνέπεια και ακεραιότητα. Τα παιδιά δεν χωράνε σε καμία διαμάχη και σίγουρα δεν είναι η δουλειά τους να μας παρέχουν υποστήριξη και λύσεις ούτε και είναι δικαίωμα μας να τους βάζουμε σε αυτή τη θέση.
Ας αναλογιστούμε λοιπόν την επόμενη φορά που μπαίνουμε στον πειρασμό να μπούμε σε αυτή τη διαδικασία με τι κόστος είμαστε διατεθειμένοι να το κάνουμε όλο αυτό αλλά κυρίως για ποιους λόγους. Αν δεν μπορούμε να διαχειριστούμε μια κρίση χωρίς να χρησιμοποιήσουμε τα παιδιά μας, ίσως αυτό λέει κάτι για την δική μας την αντίληψη για τους εαυτούς μας και το πως αντιλαμβανόμαστε και εμείς την αγάπη. Δύσκολο έτσι;
Συντάκτης: Μαρία Αγοραστού
