Όσο εσύ κοιμάσαι η δημιουργικότητά σου εκτοξεύεται

Ο ύπνος είναι μια από τις βιολογικές ανάγκες για τον ανθρώπινο οργανισμό. Είναι η ευκαιρία τόσο για το μυαλό όσο και για το σώμα να ξεκουραστούν, να ανακτήσουν τη χαμένη ενέργεια να κάνουν λίγο μια απενεργοποίηση και να γεμίσουν μπαταρίες ήσυχα. Ωστόσο το «ήσυχα» είναι υποκειμενικό, αφού μυαλό και σώμα δεν παύουν να παραμένουν δραστήρια κατά τη διάρκειά του. Ακόμη και με τα μάτια κλειστά περνάμε από διαφορετικές φάσεις. Μία από αυτές είναι και ο ύπνος REM (Rapid eye movement), όπου συμβαίνουν πολύ γρήγορες κινήσεις των ματιών ενώ τα βλέφαρα παραμένουν κλειστά. Πρόκειται για κάτι που συμβαίνει στο σώμα μία με μιάμιση ώρα αφού τεθεί σε κατάσταση ύπνου, ενώ μέχρι να ξυπνήσουμε επανέρχεται αρκετές φορές. Συνήθως κατά τη φάση αυτή ο άνθρωπος βλέπει τα πιο ζωντανά όνειρα. Εκείνα που του δίνουν τις πιο δημιουργικές ιδέες.

Πρόκειται για κάτι πολύ σύντομο. Επί της ουσίας με την έναρξη αυτής της φάσης το μυαλό ενώ έχει χαλαρώσει, αρχίζει να αυξάνει και πάλι τη δραστηριότητά του σχεδόν τόσο όσο όταν το σώμα ήταν ξύπνιο, ενώ ο ύπνος είναι πολύ ελαφρύς. Τα όνειρα που βλέπουμε, τα οποία είναι πολύ πιθανό να μη θυμόμαστε όταν ξυπνήσουμε, έχουν την ικανότητα να προκαλέσουν πραγματικές σωματικές αντιδράσεις όπως το γέλιο και το κλάμα, ενώ κάποια είναι τόσο έντονα που μπορεί και να μας ξυπνήσουν ή για την ακρίβεια, να μας κάνουν να πεταχτούμε από το κρεβάτι λες και κάποιος μας χτύπησε με ρεύμα.

Παράλληλα, την ίδια στιγμή που το μυαλό είναι δραστήριο και δημιουργεί όνειρα, σημαντικοί μυς παραμένουν σε αδράνεια. Ο άνθρωπος μην μπορώντας να κουνήσει χέρια και πόδια, έχει πολλές φορές την αίσθηση ότι είναι παράλυτος. Οι γρήγορες κινήσεις των ματιών και η περιστασιακή παράλυση, συνοδεύονται από γρήγορη αναπνοή, ταχυπαλμία, αυξημένη αρτηριακή πίεση και άλλες σωματικές αντιδράσεις. Η πρώτη φάση REM σε κάθε ύπνο διαρκεί περίπου δέκα λεπτά και όλα συμβαίνουν γρήγορα και με ένταση ταινίας δράσης, αν και το πόσο έντονη είναι η κάθε εμπειρία συνδέεται άμεσα με την ηλικία. Κάπου εδώ όμως τα πράγματα γίνονται πιο ενδιαφέροντα.

Σύμφωνα με μελέτες η φάση REM προσδίδει τόσα οφέλη στον ανθρώπινο οργανισμό, που καταφέρνει να επηρεάσει ακόμη και τομείς που με ένα πρώτο άκουσμα ίσως θεωρήσουμε άσχετους με τον ύπνο, όπως η μάθηση, η μνήμη, η φαντασία και η διάθεση. Αυτό επειδή συμβάλλει σφαιρικά στην ομαλή λειτουργία του εγκεφάλου και του μυαλού, κάνοντάς το να λειτουργεί με μεγαλύτερη ευελιξία και επιτρέποντάς του στην ουσία να ακολουθήσει μονοπάτια για αυτό απάτητα. Η έλλειψή του από την άλλη μπορεί να επιφέρει αρνητικές επιδράσεις σε σωματική και συναισθηματική υγεία. Μελέτη που έγινε με αρουραίους έδειξε ότι τέσσερις μόλις ημέρες στέρησης ύπνου REM επηρεάζει τον πολλαπλασιασμό των κυττάρων στο τμήμα του εγκεφάλου που συμβάλλει στη μακροχρόνια μνήμη. Ακόμη, σημαντική είναι η συμβολή του στην ανάπτυξη του εγκεφάλου στα βρέφη, καθώς σύμφωνα με έρευνα φαίνεται πως η συγκεκριμένη φάση του ύπνου, ευθύνεται για την ανάπτυξη νευρικών συνδέσεων. Αυτή είναι και η εξήγηση γιατί τα βρέφη έχουν ανάγκη από μεγαλύτερη διάρκεια της φάσης, ενώ όσο μεγαλώνουμε αυτή μειώνεται σημαντικά.

Τα οφέλη της διασφάλισης επαρκούς διαστήματος ύπνου REM, δε σταματούν εκεί! Συνδέεται με τη χαλάρωση και τον περιορισμό των γνωστών «κακών συνηθειών» που πάνω-κάτω όλοι έχουμε βρεθεί να δηλώνουμε πως θα κόψουμε, όπως κατανάλωση αλκοόλ, καφέ ή και η χρήση κινητού και άλλων ηλεκτρονικών μέσων πριν τον ύπνο. Βοηθάει ακόμη στη διαμόρφωση ιδανικών περιβαλλοντικών συνηθειών με τη σωστή θερμοκρασία, χωρίς θορύβους, αλλά και την ανάλογη προετοιμασία του σώματος κάνοντας διατάσεις και χαλαρωτικές κινήσεις. Συμβάλλει στην ενίσχυση της φαντασίας και της δημιουργικότητας. Υπάρχουν μάλιστα μελέτες που υποστηρίζουν ότι το να ξυπνήσει κανείς τη στιγμή που είναι στη φάση ύπνου REM είναι ικανό να εκτοξεύσει τις δημιουργικές τάσεις στα ύψη στιγμιαία, ή ακόμη και να ενισχύσει δημιουργικές ικανότητες σε βάθος χρόνου. Ακόμη παίζει σημαντικό ρόλο στην ομαλή λειτουργία του μυαλού και της μνήμης. Εξάλλου, πολλοί άνθρωποι με ευκολία θυμούνται με ακρίβεια και μεγάλη λεπτομέρεια κάθε δευτερόλεπτο των ονείρων τους. Ιδιαίτερη έκπληξη τους προκαλεί μάλιστα το να ανακαλύψουν ότι τα γεγονότα που περιγράφουν πως είδαν σε ένα όνειρο -το οποίο μοιάζει να διήρκησε για ώρες- κράτησε μόλις λίγα λεπτά ή και δευτερόλεπτα.

Ό,τι όμως προσφέρει τόσα πλεονεκτήματα, είναι λογικό να κοστίζει και ιδιαίτερα με την έλλειψή του. Μειωμένες δεξιότητες αντιμετώπισης και αμυντικές αντιδράσεις, ημικρανίες, αλλά και τάση για υπερβολική αύξηση βάρους, σύμφωνα με μελέτη του Πανεπιστημίου Pittsburgh, είναι μερικά μόνο από τα όσα θα συμβούν αν δεν προσφέρουμε στο σώμα μας τον χρόνο REM που του αναλογεί.

Όσοι λοιπόν αναρωτιούνται πότε βλέπουν όνειρα, ή γιατί δε βλέπουν, αρχικά πρέπει να αντιληφθούν πως πιθανότητα να μη βλέπουν καθόλου δεν υπάρχει, μόνο να μην τα θυμούνται. Θα πρέπει να αναζητήσουν τεχνικές και καθοδηγήσεις ειδικών που δίνουν ορισμένες προτάσεις για το πώς μπορούν να διασφαλίσουν επαρκή διαστήματα ύπνου REM και πώς μπορούν να θυμούνται τα όνειρά τους. Το μόνο σίγουρο είναι πως είτε στον ύπνο είτε στην πραγματικότητα, όλοι μπορούν να ονειρεύονται και να δημιουργούν όμορφες σκέψεις που διευρύνουν τη φαντασία τους.  Τα όνειρα είναι ατομικό προνόμιο και ιδιοκτησία του καθενός θα μπορούσαμε να πούμε, οπότε ονειρευτείτε ελεύθερα!