«Μού ‘φαγες τα καλύτερά μου χρόνια.» Κλισέ ατάκα που περιμένεις να ακούσεις από τη Μάρθα Βούρτση ή κάποιον άλλο δραματικό χαρακτήρα σε ταινία εποχής. Ατάκα που σήμερα, ακόμα κι αν κάποιος το σκεφτεί, δεν τολμά (συνήθως) να το ξεστομίσει γιατί ήδη στο μυαλό του μπαίνει στον ρόλο του κάπως γελοίου και κωμικοτραγικού. Είναι μια πρόταση που τη λέμε βέβαια για πλάκα σε έναν δικό μας άνθρωπο, φίλο ή ερωτικό σύντροφο, με τον οποίο σχετιζόμαστε ένα εύλογο χρονικό διάστημα χαριτολογώντας για την μακροχρόνια πορεία μας ή τα «βάσανα» που έχουμε βιώσει μαζί του. Κι όμως για κάποιους αυτή η φράση μοιάζει με πικρή προσωπική τους αλήθεια– είτε την ομολογήσουν, είτε όχι.
Οι μακροχρόνιες σχέσεις είναι μια σημαντική επένδυση χρόνου κι ακόμα κι αν μοιάζει άσχημο να μιλάμε με οικονομικούς όρους όταν αναφερόμαστε σε ανθρώπους κι αισθήματα, είναι εκ των ων ουκ άνευ αυτή η σύνδεση καθώς ο χρόνος είναι σαφώς μια μεταβλητή με σπουδαία αξία που δεν κάνει επιστροφές. Το νόημα πίσω από τις φράσεις τύπου «μού ‘φαγες τα νιάτα μου», είναι αυτό ακριβώς: «έχασα τον χρόνο μου εξαιτίας σου» ή, ακόμα καλύτερα, «σε κατηγορώ που παρέμεινα μαζί σου γι’ αυτό το χρονικό διάστημα». Τώρα που το αναλύσαμε, για πείτε, ποιος από εμάς δεν το έχει σκεφτεί αυτό έστω και φευγαλέα;
Ποιος δεν έχει νιώσει έστω και μια φορά κάπως αδικημένος που αφιέρωσε χρόνο και κόπο σε μια σχέση περιμένοντας να πάρει κάτι που τελικά δεν ήρθε; Ναι, οι σχέσεις δεν είναι δούναι και λαβείν μα στην πραγματικότητα όλοι έχουμε προσδοκίες πότε μεγάλες και πότε μικρές κι είναι αυτές οι ελπίδες που τρέφουμε που μόλις αποδειχθούν φρούδες απογοητευόμαστε κι αισθανόμαστε πικραμένοι κι αδικημένοι. Τότε, φορτισμένοι συναισθηματικά, θα στραφούμε ενάντια στον άλλον για να τον κατηγορήσουμε για το «χάσιμο χρόνου» κι ίσως πάνω στο θυμό μας να γίνουμε γραφικοί και να ξεπέσουμε σε κάποιο κατά τ’ άλλα αστείο στερεότυπο.
Πριν λίγο καιρό ένας φίλος μου μας εξιστορούσε το πώς κατηγορήθηκε ότι «έφαγε τα καλύτερα χρόνια» της –πρώην πλέον- κοπέλας του. Όπως είναι ίσως λογικό η πρώτη αντίδραση ήταν να γελάσουμε με έκπληξη για την στιχομυθία, το συμβάν, το οξύμωρο του όλου θέματος καθώς το κορίτσι είναι αυτή τη στιγμή μόλις 24. Σε δεύτερη ανάλυση όμως με βρήκα κάπως γαϊδούρα και ρηχή γι’ αυτήν τη γρήγορη κριτική μου. Απ’ την πλευρά της η κοπέλα έχει κι ένα δίκιο γιατί όπως και να το κάνουμε αφιέρωσε μερικά χρόνια από τα πιο νεανικά της, απ’ τα φοιτητικά της κιόλας. Αφιέρωσε χρόνο κι ήταν ξεκάθαρη στο τι προσδοκούσε, άσχετα με το αν ήταν κι ο φίλος μου ξεκάθαρος στο ότι δεν ήταν διατεθειμένος επ’ ουδενί να το προσφέρει.
Όμως εδώ ακριβώς είναι το ζουμί της υπόθεσης. Όντας απογοητευμένοι και με το ασταθές θυμικό μας να ηγείται της λογικής μας δεν αντιλαμβανόμαστε ότι κανείς δε μας τρώει τα χρόνια μας, ότι εμείς του τα προσφέρουμε εντελώς συνειδητά ακόμα κι αν στο επιμύθιο αρνούμαστε να το δούμε. Θέλει λίγο χρόνο κι αρκετή αυτοκριτική για να συνειδητοποιήσουμε ότι δε μας εξανάγκασε κανείς, πως εμείς το επιλέξαμε εξ αρχής. Πάραυτα όμως, θέλει και πολλά κότσια να το δούμε σφαιρικά όταν είναι πολύ πιο εύκολο και παρήγορο να στρέψουμε το δάχτυλο στον άλλο.
Η αλήθεια είναι ότι πίσω από τις εκφράσεις τύπου «μού ‘φαγες τα καλύτερά μου χρόνια» κρύβεται ένας πληγωμένος άνθρωπος. Ένας άνθρωπος που νιώθει πως δεν έλαβε τελικά αυτό που ονειρευόταν κι ας προσπάθησε, κι ας περίμενε, κι ας «επένδυσε». Πίσω από αυτές τις ομολογουμένως κοινότυπες φράσεις υπάρχει κάποιος με θιγμένο εγωισμό που πονάει και λυπάται και την ίδια στιγμή αδυνατεί να το διαχειριστεί. Ίσως να απέχει από το κατώφλι της συνειδητοποίησης όμως εκεί που βρίσκεται είναι κάπως σκοτεινά κι έχει μοναξιά, άρα το να γελάσουμε με αυτό που εξέφρασε πιθανώς ωμά και αφιλτράριστα δε μας κάνει δα και τόσο σπουδαίους, έτσι;
Δεν ξέρω αν με διαβάζει αυτή τη στιγμή η κοπέλα, αλλά θα ήθελα να ξέρει τόσο εκείνη όσο κι οποιοσδήποτε νιώθει το ίδιο ότι είναι λογικό να αισθανόμαστε αδικημένοι σε τέτοιες περιπτώσεις, είναι παράλογο όμως να εγκλωβιστούμε σ’ αυτό το συναίσθημα. Ο χρόνος μπορεί να αποτελεί «επένδυση» σε μια σχέση αλλά είτε ρισκάρεις είτε όχι συνεχίζει να περνά και να χάνεται, κρίμα λοιπόν να τον αφήνουμε ανεκμετάλλευτο. Προτιμότερο να τον χαρίζεις και να σου χαρίζεται κι άμα δε μας βγει Batida de Coco που λέει κι η Αρλέτα.
Συντάκτης: Σουζάνα Ντεζούκι
Επιμέλεια κειμένου: Γιοβάννα Κοντονικολάου
Επιμέλεια κειμένου: Γιοβάννα Κοντονικολάου
