Να συμπεριφέρεσαι στο παιδί σου σαν να ‘ναι μεγάλος

Απ’ τη μαγική στιγμή που θα πάρεις στα χέρια σου εκείνη την πρώτη του φωτογραφία σε μορφή υπερήχου, πριν καν σχηματιστεί, μέχρι τα πρώτα του βήματα ο δρόμος είναι μεγάλος. Απ’ την επίσης μαγική στιγμή που θα σου πει την πρώτη του λέξη μέχρι την πρώτη σας διαφωνία ο δρόμος είναι απίστευτα μακρύς. Για έναν γονιό, όμως, όλα αυτά φαντάζουν αστραπιαία, ταυτόχρονα δύσκολα όσο και πανέμορφα. Λησμονεί πάντοτε με αίσθηση αγάπης και τρυφερότητας τις πρώτες στιγμές και τα πρώτα βιώματα του παιδιού του.

Αλλάζοντας πλήρως τα όποια δεδομένα υπήρχαν και μεταβάλλοντας το σκηνικό, ένα παιδί φέρνει κατά τη σοφή ρήση ευτυχία μα συνάμα κι ένα σωρό ευθύνες. Εξάλλου, το να μεγαλώνεις έναν άνθρωπο που στην ουσία δημιουργήθηκε από εσένα κοντράρεται άνετα με ταινίες επιστημονικής φαντασίας για κάποιους, μιας κι οι ευθύνες είναι τόσες που μόνο τα άριστα γραφικά και τέλειο background θα κάνουν το σενάριο κατανοητό!

Παιδί∙ ευαίσθητος όρος, ευαίσθητη ηλικία και λέξεις που αγγίζουν ευαίσθητες χορδές. Στο ζουμί, λοιπόν, της υπόθεσης, πώς να συμπεριφερθείς τελικά σε ένα παιδί; Άπειρα άρθρα με επιστημονικές αναφορές κι αναλύσεις επί του θέματος αποσαφηνίζουν για γονείς αλλά κι εκπαιδευτικούς πως ο πιο πετυχημένος τρόπος, τελικά, να προσεγγίσεις το θέμα είναι να συμπεριφέρεσαι στο παιδί σου ανάλογα φυσικά με την ηλικία του έχοντας όμως πάντα κατά νου πως απευθύνεσαι σε ένα άτομο με νοημοσύνη και λογική. Σαν να είναι «σχεδόν ενήλικας» για να μην παρεξηγηθεί ο όρος.

Μπορείς κάλλιστα να φέρεις στο μυαλό σου την εικόνα ενός μωρού όπου οι γονείς του μιλάνε καθαρά κι όχι με ατάκες κομμένες στα μέτρα του. Του επαναλαμβάνουν εύηχα ολόκληρες λέξεις κι έτσι το βοηθούν να αντιληφθεί καλύτερα τη χρήση της μητρικής του γλώσσας. Αυτό ακριβώς επιτυγχάνεις αν μιλάς κι εξηγείς στο παιδί σου τα πάντα. Άλλωστε με το να μη δίνεις απαντήσεις στις απορίες του, το μόνο που καταφέρνεις είναι να υποτιμάς τη νοημοσύνη του.

Φράσεις όπως «Είσαι μικρός ακόμη, δεν είναι για εσένα αυτά τα θέματα» είναι απαγορευτικές για έναν γονιό, αν θέλει να μεγαλώσει ένα παιδί με αντιληπτική ικανότητα. Πώς να αναπτύξει την κρίση του σωστά αν κάθε φορά που έχει απορίες κι εύλογα ερωτήματα για ό,τι συμβαίνει και δεν μπορεί να εξηγήσει στον μικρόκοσμό του, στερείται απαντήσεων, δείχνοντάς του έτσι μονάχα ένα πράγμα: δε σε εμπιστεύομαι. Κι όμως αυτή είναι η κοινή μετάφραση στο μυαλό ενός παιδιού όταν ο γονιός του αρνηθεί εξηγήσεις με συζήτηση και το στείλει να παίξει, να δει τηλεόραση ή να ασχοληθεί με τα δικά του θέματα.

Αντιμετωπίζω το παιδί μου ως ενήλικα δε σημαίνει επ’ ουδενί βλάπτω την παιδικότητά του. Δε σημαίνει απαραίτητα βομβαρδίζω την ψυχοσύνθεσή του με γεγονότα και καταστάσεις που αφορούν μόνο μεγάλους. Αντιθέτως σημαίνει θεωρώ το παιδί μου αντάξιο συνομιλητή μου, αντάξιο να αναπτύξει διάλογο μαζί μου καθώς κι αντάξιο να κατανοήσει ό,τι του εξηγώ. Έτσι χτίζεται μια δυνατή προσωπικότητα, που όταν αργότερα ενηλικιωθεί θα θέτει όρια και δε θα υποτιμάται.

Αντιμετωπίζω το παιδί μου ως ενήλικα δε σημαίνει παρακάμπτω και χαρίζω την τιμωρία και το μάλωμα, αρκεί όμως να συνοδεύονται όλα αυτά από εξηγήσεις και παραδείγματα. Καλλιεργώ την κρίση του εξηγώντας ξεκάθαρα τα λάθη του. Προς θεού όμως, αποφεύγω να παρουσιάζομαι σαν τον αλάνθαστο γονιό που επιδεικτικά κουνάει το δάχτυλο.

Έχοντας πια αφήσει πίσω ο ίδιος την παιδικότητά του, ο γονιός ξεχνάει ταυτόχρονα ένα πολύ σημαντικό στοιχείο: την παιδική φαντασία. Αποτελεί ίσως τη μεγαλύτερη απόδειξη πως το παιδί αντιλαμβάνεται πολλά περισσότερα από όσα ο ίδιος θέλει να του εξηγήσει. Άρα με το να αντιμετωπίζουμε τα παιδιά ως μικρά κι άβουλα πλάσματα δείχνουμε πως εμείς είμαστε τελικά αυτοί που δε διαθέτουμε αντίληψη κι όχι τα παιδιά.

Σαφέστατα το να είσαι γονιός είναι το πιο δύσκολο «επάγγελμα» στον πλανήτη και μάλιστα παίρνεις τη θέση χωρίς καν να σου ζητηθεί βιογραφικό. Απαραίτητο προσόν αδιαμφισβήτητα η υπομονή. Οι προκλήσεις αυτής της θέσης πολλές μα τα bonus απίστευτα! Στο τέλος αυτής της διαδρομής θα έχεις την ηθική ικανοποίηση πως μεγάλωσες ένα παιδί μικραίνοντας ως ενήλικας!